22/08/2023 07:31
Σοβαρές σκέψεις γίνονται στο Υπουργείο Οικονομικών για υιοθέτηση και εφαρμογή εκτάκτως του Windfall gains tax, (φόρος «απροσδόκητων» κερδών) προς τις τράπεζες, οι οποίες λόγω των διαδοχικών αυξήσεων των επιτοκίων από την ΕΚΤ, καταγράφουν σημαντικά κέρδη.
Σύμφωνα με πληροφορίες της StockWatch από αρμόδιες πηγές που έχουν γνώση των προθέσεων του ΥΠΟΙΚ, φαίνεται ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται προς την επιβολή ενός τέτοιου φόρου για να διασκεδάσει και τις πολιτικές αντιδράσεις που προκαλούνται εξαιτίας του αυξημένου κόστους δανεισμού των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Ήδη, τεχνοκράτες που αξιολογούν τα αποτελέσματα του χρηματοπιστωτικού τομέα, εκτιμούν ότι το κράτος θα μπορούσε σε αυτή την ευνοϊκή συγκυρία για τις τράπεζες να επιβάλει σε αυτές ένα εφάπαξ επιπλέον φόρο επί των κερδών τους, το λεγόμενο Windfall gains tax.
Οι τεχνοκρατικές μελέτες βρίσκονται στα αρχικά τους στάδια και αξιολογούνται ανάλογα, ώστε η οποιαδήποτε πρόταση κατατεθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο να απαντά σε όλα τα ερωτήματα και επιφυλάξεις που τυχόν προκύψουν.
Στο παρόν στάδιο, η ετοιμασία σχετικού νομοσχεδίου θα περιορισθεί για φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών (Windfall gains tax) για τις τράπεζες, χωρίς να αποκλείεται μελλοντικά το εργαλείο αυτό να χρησιμοποιηθεί για την επιβολή εφάπαξ φορολογίας και σε άλλους οργανισμούς, εταιρείες ή επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου και του τουρισμού δεδομένου ότι οι οικονομικές ή άλλες συνθήκες τους αποφέρουν μεγάλα απροσδόκητα κέρδη, άνω του μέσου όρου.
Τι λένε οικονομολόγοι για το φόρο Windfall gains tax
Ανώτατα στελέχη τραπεζών που κλήθηκαν από τη StockWatch να σχολιάσουν τις εν λόγω προθέσεις του ΥΠΟΙΚ, απέφυγαν στο παρόν στάδιο να προβούν επί της ουσίας, σε οποιοδήποτε σχόλιο.
Ο Μάριος Κληρίδης, οικονομολόγος και πρώην ανώτατο στέλεχος συστημικής τράπεζας, ανέφερε στη StockWatch ότι το Windfall gains tax, εφαρμόζεται κατά καιρούς από διάφορες κυβερνήσεις σε εταιρείες που αποκομίζουν λόγω έκτακτων συνθηκών στην οικονομία απροσδόκητα κέρδη.
Υπέδειξε, ωστόσο, ότι το ΥΠΟΙΚ θα πρέπει να λάβει υπόψη του πως από το 2012 οι εγχώριες τράπεζες κατέγραφαν μέχρι και πρόσφατα ζημιές κυρίως λόγω της υποχρέωσης τους να καταβάλλουν αρνητικό επιτόκιο στην ΕΚΤ για τα αποθέματα ρευστότητάς τους.
«Οπόταν, όταν τα ετήσια οικονομικά αποτελέσματα των τραπεζών παρουσίαζαν επί σειρά ετών ζημιές, θα έπρεπε το κράτος να μειώσει τις φορολογίες που καταβάλλουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα;», διερωτήθηκε ο κ. Κληρίδης, ο οποίος συνέστησε προσοχή ως προς την τελική απόφαση που θα ληφθεί.
Σημείωσε επίσης, ότι στην περίοδο των ισχνών αγελάδων για τις τράπεζες, οι διευθύνσεις τους πάσχιζαν να διατηρήσουν με νύχια και με δόντια τα κεφάλαια τους για να αποφευχθεί ο ορατός, τότε, κίνδυνος να αξιώσουν οι επόπτες αύξηση των κεφαλαίων τους και υπενθύμισε τον ειδικό φόρο επί των καταθέσεων, που καταβάλλεται στο κράτος.
Ο Μάικ Σπανός, επίσης οικονομολόγος, εκφράζει την άποψη ότι κάτω από τα ευνοϊκά δεδομένα που διαμορφώνονται ως προς την κερδοφορία των τραπεζών, ως απότοκο των παρατεταμένων αυξήσεων των επιτοκίων, το ΥΠΟΙΚ σκέπτεται να επιβάλει Windfall gains tax στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, διότι όντως, όπως είπε, είναι «απροσδόκητα» τα σημαντικά κέρδη που καταγράφουν.
Παρά το γεγονός ότι η γενική θεώρηση του ιδίου είναι αρνητική ως προς την επιβολή φόρων, όπως λέει, εντούτοις, τονίζει ότι εκεί και όπου «καταγράφονται μεγάλα απροσδόκητα κέρδη για οποιουσδήποτε οργανισμούς ή βιομηχανίες ή τράπεζες, το κράτος μπορεί να προχωρεί σε ανάλογη επιβολή Windfall gains tax.
«Σημασία έχει το κράτος να αναδιανέμει τα έσοδα που θα έχει από την επιβολή ενός τέτοιου φόρου επί των απροσδόκητων κερδών των τραπεζών για το ευρύτερο κοινωνικό καλό.
«Ο ρόλος του ΥΠΟΙΚ δεν θα πρέπει να σταματήσει στο να επιβάλει Windfall gains tax. Πρέπει να υπάρχει και η συνέχεια που είναι η αναδιανομή της «απροσδόκητης» αυτής φορολογίας προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, πρακτική που έχουν εφαρμόσει πολλές χώρες.
Έφερε ως ενδεικτικό παράδειγμα για εφαρμογή του Windfall gains tax στις περιπτώσεις κατά τις οποίες αλλάζουν, εν μία νυκτί, οι συντελεστές δόμησης και από κτηνοτροφική ή γεωργική ζώνη, ιδιόκτητη γη μετατρέπεται σε εμπορική ή οικιστική.
Σύμφωνα με τον κ. Σπανό, η φορολογική μέθοδος του Windfall gains tax εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1917 λίγο πριν από την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και η πρακτική αυτή ακολουθήθηκε και στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
«Τα απροσδόκητα έσοδα του κράτους των ΗΠΑ από τον φόρο κερδών, είχαν διανεμηθεί τότε, για να στηριχθεί η πολεμική προσπάθεια της χώρας και των συμμάχων κατά της Γερμανίας», πρόσθεσε.
Τι έπραξαν σχετικά ΕΕ και ΗΠΑ
Σημειώνεται ότι τον Οκτώβριο του 2022, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προχώρησε στην επιβολή απροσδόκητου φόρου κερδών στις εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι οποίες είχαν ανακοινώσει τεράστια κέρδη, τα οποία συνεχίζουν να εξασφαλίζουν.
Επίσης, η ΕΕ αποφάσισε το 2022 και προχώρησε σε επιβολή ειδικού φόρου τα έσοδα του οποίου χρησιμοποιούνται για την «παροχή οικονομικής στήριξης σε νοικοκυριά και εταιρείες και για το μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών λιανικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας».
Όπως συμβαίνει με όλες τις φορολογικές πρωτοβουλίες που θεσπίζονται από τις κυβερνήσεις, υπάρχει και το σκέλος αυτών που συμφωνούν και αυτών που διαφωνούν.
Τα οφέλη ενός απροσδόκητου φόρου περιλαμβάνουν έσοδα που χρησιμοποιούνται απευθείας από τις κυβερνήσεις για την ενίσχυση της χρηματοδότησης κοινωνικών προγραμμάτων.
Εκείνοι που τάσσονται κατά των απροσδόκητων φόρων, ισχυρίζονται ότι μειώνονται οι πρωτοβουλίες των εταιρειών για αναζήτηση κερδών.
Πιστεύουν επίσης ότι τα κέρδη πρέπει να επανεπενδύονται από τις εταιρείες για την προώθηση της καινοτομίας η οποία με τη σειρά της, θα ωφελήσει το κοινωνικό σύνολο.