Συγκεκριμένες συστάσεις/εισηγήσεις πολιτικής για σημαντικά ζητήματα όπως η πράσινη μετάβαση, το στεγαστικό, η υπογεννητικότητα, οι εξαγορές και συγχωνεύσεις, το συνταξιοδοτικό σύστημα και τον γεωργικό τομέα, που ήδη τέθηκαν ενόψει των κυβερνητικών αξιωματούχων παρουσίασε σήμερα το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου (ΣΟΑΚ).

Οι συστάσεις παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο διάσκεψης Τύπου στο υπουργείο Οικονομικών, μαζί με την έρευνα για τον εντοπισμό των πιθανών κινδύνων της κυπριακής οικονομίας.

Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο πρόεδρος του ΣΟΑΚ Τάσος Κληρίδης εξήγησε ότι οι εισηγήσεις συμβαδίζουν με το Όραμα 2035.

Πρόσθεσε ότι συστάσεις επαναφέρονται με στόχο την ευαισθητοποίηση, είτε σε ζητήματα που έχουν τύχει υλοποίησης είτε όχι, ενόψει της ολοκλήρωσης της θητείας του υφιστάμενου συμβουλίου αυτό το μήνα.

Ανάγκη εικόνας 360 μοιρών για πράσινη οικονομία

Ο Τάσος Αναστασίου μέλος του συμβουλίου, παρουσίασε τις εισηγήσεις του ΣΟΑΚ για την πράσινη μετάβαση οι οποίες συνοψίζονται σε περίπου οκτώ.

Σημείωσε ότι στην πλειοψηφία τους οι εν λόγω εισηγήσεις βρίσκονται υπό υλοποίηση.

Οι εισηγήσεις αφορούν στην δημιουργία υφυπουργείου για το Κλίμα, το Περιβάλλον και την Πράσινη Οικονομία, στην αύξηση παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ και ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης, στην ηλεκτρική διασύνδεση με γειτονικά κράτη, στην αξιοποίηση των πόρων φυσικών αερίων της Κύπρου, υποστηρικτικές πολιτικές, στη χάραξη μακροπρόθεσμης ενεργειακής στρατηγικής και στην ελευθεροποίηση της αγοράς ενέργειας.

Ο κ. Αναστασίου απαντώντας σε ερώτηση σε σχέση με τη δημιουργία σχετικού υφυπουργείου, εξήγησε ότι ενδεχομένως να χρειάζεται μία αρχή η οποία να έχει ολοκληρωμένη εικόνα για το ζήτημα.

Αυτή τη στιγμή, υπέδειξε, υπάρχουν διάφορα τμήματα διάσπαρτα.

Να εξεταστεί η βιωσιμότητα μικρών επιχειρήσεων

Ο αντιπρόεδρος του συμβουλίου Δρ Ανδρέας Ασσιώτης παρουσίασε τις εισηγήσεις του ΣΟΑΚ για τις εξαγορές και συγχωνεύσεις που έγιναν τα τελευταία δύο έτη.

Αναφερόμενος στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας που χαρακτηρίζονται κατά καιρούς ως η «ραχοκοκκαλιά» της οικονομίας, υπέδειξε ότι αυτές στην Κύπρο αντιστοιχούν σε περίπου 50 χιλ. πολύ πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Ο αριθμός όπως είπε ενδεχομένως να είναι μεγαλύτερος, σημειώνοντας ότι μερικές από αυτές σε χρηματοοικονομικούς όρους χαρακτηρίζονται ως «ζόμπι», δηλαδή είναι αδρανείς επιχειρήσεις.

Πρόσθεσε ότι η πλειοψηφία αυτών των επιχειρήσεων είναι οικογενειακές, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να εξετάσουν την επόμενη μέρα και αν είναι βιώσιμες.

Αυτές οι εταιρείες, σημείωσε, εργοδοτούν γύρω στα πέντε άτομα κατηγοριοποιούνται ως πολύ πολύ μικρές και σε επίπεδο χώρας υπάρχει πρόβλημα παραγωγικότητας, αφού δεν μπορεί να δημιουργηθεί οικονομία κλίμακας, λόγω τέτοιων επιχειρήσεων.

Εξήγησε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να εξετάσει τη δημιουργία ολοκληρωμένου πλαισίου στήριξης και αλλαγής κουλτούρας για την προώθηση εξαγορών και συγχωνεύσεων και την παροχή κινήτρων ώστε να εξετάζουν οι ιδιοκτήτες τέτοιων επιχειρήσεων την εξαγορά και συγχώνευση.

Ο κ. Ασσιώτης στάθηκε ιδιαίτερα στο ζήτημα της εκπαίδευσης αυτών των επιχειρήσεων με τη σύσταση ενός γραφείου για την ενημέρωση και καθοδήγηση και δημιουργία ενημερωτικών εκδηλώσεων με εμπλεκομένους φορείς.

Στις εισηγήσεις περιλαμβάνονται ακόμη η διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση, η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, η προώθηση συγχωνεύσεων και εξαγορών στο γεωργικό τομέα, ο εκσυγχρονισμός του νομικού πλαισίου για αναδιοργανώσεις, συγχωνεύσεις και εξαγορές εταιρειών, αλλά και των διαδικασιών που θα άπτονται του εκσυγχρονισμένου πλαισίου και οι φορολογικές ελαφρύνσεις και εξάλειψη επιβαρύνσεων.

Ο κ. Ασσιώτης υπέδειξε σε σχέση με τη σύσταση για τη χρηματοδότηση, ότι ήδη υλοποιήθηκε σύσταση του ΣΟΑΚ για τη δημιουργία equity fund.

Ο κ. Κληρίδης σε παρέμβαση του, πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση έχει ήδη δώσει κάποια κίνητρα για το ζήτημα, ωστόσο υπέδειξε ότι θα πρέπει να γίνουν πιο συγκεκριμένα.

Συνταξιοδοτικό σύστημα

Ο Ευάγγελος Τρύφωνος παρουσίασε τις εισηγήσεις του ΣΟΑΚ για το συνταξιοδοτικό σύστημα.

Αναφέρθηκε στους τρεις πυλώνες του συστήματος, εξηγώντας ότι οι εν λόγω εισηγήσεις αφορούν κυρίως στον δεύτερο και εν μέρει στον τρίτο πυλώνα.

Ειδικότερα, μίλησε για τα επαγγελματικά ταμεία σύνταξης αναλύοντας τα έξι σημεία συστάσεων ως εξής:

-αυτόματη εγγραφή όλων των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα σε πολύ-επιχειρησιακό επαγγελματικό ταμείο σύνταξης ή σε επαγγελματικό ταμείο σύνταξης που προσφέρει ο εργοδότης,

-μικρή εισφορά από τον εργοδότη στο επαγγελματικό ταμείο σύνταξης,

-συνεισφορά του κράτους στις περιπτώσεις που το ύψος του εισοδήματος του εργαζομένου δεν φορολογείται,

-δικαίωμα μεταφοράς των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων των εργαζομένων από ένα επαγγελματικό ταμείο σύνταξης σε άλλο,

-ανάληψη χρημάτων με τη συμπλήρωση του ορίου αφυπηρέτησης και μείωση του ποσοστού δανεισμού από τα επαγγελματικά ταμεία σύνταξης, και

-μέθοδος είσπραξης του ποσού από τα επαγγελματικά ταμεία σύνταξης δηλαδή είσπραξη του ποσού σε τακτά χρονικά διαστήματα ή είσπραξη μέρους του ποσού με τη συνταξιοδότηση και το υπόλοιπο ποσό σε μεταγενέστερο στάδιο.

Σε σχέση με τον τρίτο πυλώνα, οι συστάσεις αφορούν στα ιδιωτικά σχήματα συνταξιοδότησης και ειδικότερα, στην εξέταση για την παροχή των ίδιων οικονομικών κινήτρων/φορολογικών εκπτώσεων που προσφέρονται στα επαγγελματικά ταμεία σύνταξης/ασφάλειας ζωής και στα ιδιωτικά σχήματα συνταξιοδότησης.

Ο κ. Τρύφωνος εστίασε ακόμη στο ζήτημα της ενδυνάμωσης των εποπτικών αρχών ως αναπόσπαστο κομμάτι της βελτίωσης του συνταξιοδοτικού συστήματος και της χρηματοοικονομικής παιδείας, τονίζοντας ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις προσπάθειες ενίσχυσης της.

Κτυπούν καμπανάκι για υπογεννητικότητα

Για το θέμα της υπογεννητικότητας μίλησε το μέλος του ΣΟΑΚ Παύλος Φωτιάδης, επισημαίνοντας ότι ο ρυθμός γεννητικότητας θεωρείται ως ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα μίας χώρας.

Σύμφωνα με τον κ. Φωτιάδη ο ρυθμός γεννητικότητας στη Κύπρο είναι χαμηλός και πτωτικός στο 1,39% και πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 1,53%.

Το πρόβλημα παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη, πρόσθεσε, λέγοντας ότι οι εισηγήσεις του συμβουλίου αφορούν σε πολιτικές που έχουν υιοθετηθεί σε διάφορα ευρωπαϊκά κράτη και έχουν να κάνουν με κίνητρα και διευκολύνσεις προς τα ζευγάρια.

Επεσήμανε ότι θα πρέπει να ξεκινήσει μία μελέτη, που έχει διεκπεραιωθεί και σε άλλα κράτη της ΕΕ και τόνισε ότι στόχος είναι να γίνουν αντιληπτοί οι λόγοι που οδηγούν στην υπογεννητικότητα, ώστε να δοθούν τα απαραίτητα κίνητρα για αλλαγή σκεπτικού των ζευγαριών και οικογενειών.

Οι εισηγήσεις του συμβουλίου για το ζήτημα αφορούν σε πολιτικές φιλικές προς την οικογένεια, σε οικονομικά κίνητρα για μεγάλες οικογένειες, σε επιδοτήσεις για την εκπαίδευση και σε δημόσια στέγαση και υποδομές.

Ο κ. Κληρίδης υπογράμμισε ότι το κόστος της μελέτης θα πρέπει να θεωρείται ως επένδυση.

Ανάγκη άμεσης αντίδρασης για στεγαστικό

Ο κ. Τρύφωνος μίλησε επίσης, για τις εισηγήσεις του συμβουλίου σε σχέση με την εξεύρεση προσιτής στέγης, παρατηρώντας ότι παρά τις λύσεις που πρόσφερε η κυβέρνηση τα τελευταία έτη το πρόβλημα συνεχίζεται.

Εξήγησε ότι οι εισηγήσεις έχουν ως στόχο την ανάπτυξη διαλόγου και ανέλυσε τις συστάσεις του ΣΟΑΚ για το ζήτημα που αφορούν στα εξής:

-αντισταθμιστικά μέτρα από μεγάλες αναπτύξεις,

-φορολογικές ελαφρύνσεις και επιδότηση επιτοκίων, και

-υποστηρικτικές πολιτικές, όπως εκπόνηση περιφερειακού σχεδιασμού, προώθηση τηλεργασίας, βελτίωση οδικού δικτύου και μέσων μαζικής μεταφοράς κ.ά.

Ο πρόεδρος του ΣΟΑΚ μιλώντας για τα μέτρα που έλαβε ήδη το κράτος, παρατήρησε ότι θα πρέπει να εξεταστεί εάν είναι αρκετά και κάλεσε σε άμεση αντίδραση από το κράτος.

Τα ρίσκα για την κυπριακή οικονομία

Σε σχέση με τα ρίσκα για την οικονομία, τις διαπιστώσεις του συμβουλίου παρουσίασε το μέλος του ΣΟΑΚ, Χαράλαμπος Παπαγεωργίου.

Αναφέρθηκε στον δείκτη κινδύνων για την οικονομία που δημιουργήθηκε από το συμβούλιο, με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα να παρουσιάζει ο παράγοντας των κυβερνοεπιθέσεων και η άνοδος των τιμών, με βάση πρόσφατη έρευνα του ΣΟΑΚ.

Στα εν λόγω ρίσκα περιλαμβάνονται ακόμη, η μαζική εισροή μεταναστών, η επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών, η επιδείνωση των δημοσίων οικονομικών και η σημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους και οι φυσικές καταστροφές.

Επιπλέον, περιλαμβάνεται η αποτυχία εκτέλεσης του ψηφιακού μετασχηματισμού, οι εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο και το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου με την Τουρκία, καθώς και η πιθανότητα οικονομικής κατάρρευσης του ΓεΣΥ.

«Πάντρεμα» τεχνολογίας και γεωργίας

Ο κ. Ασσιώτης παρουσίασε ακόμη τις συστάσεις του συμβουλίου για των γεωργικό τομέα, εκ μέρους του Γιώργου Κοιτάζου.

Επεσήμανε ότι στο συμβούλιο χρησιμοποιείται πλέον ο όρος αγροτεχνολογία.

Σε σχέση με τις σχετικές εισηγήσεις, αυτές αφορούν στην αξιοποίηση της γνώσης και της τεχνολογίας, στη διαφοροποίηση, εξειδίκευση και προώθηση προϊόντων.

Ειδικότερα, το ΣΟΑΚ προτείνει μεταξύ άλλων, την διεξαγωγή μελέτης και υιοθέτησης καλών πρακτικών άλλων χωρών, την αξιοποίηση νέας τεχνολογίας στην παραγωγή και διάθεση προϊόντων για μείωση των λειτουργικών εξόδων (κυρίως του κόστους παραγωγής) και του αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής στην απόδοση της παραγωγής.

Ακόμη, προτείνει την εγγραφή περισσότερων τοπικών προϊόντων ως ΠΟΠ ενώ ιδιαίτερη έμφαση συστήνεται να αποδοθεί στη συλλογική προσπάθεια δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για προβολή και προώθηση στις διεθνείς αγορές και τοπικές τουριστικές επιχειρήσεις.

Ο κ. Ασσιώτης επικεντρώθηκε στην πρόταση δημιουργίας πλατφόρμας για βελτίωση της ποιότητας προϊόντων και τόνισε ότι χρειάζεται να δοθεί προσοχή στον πρωτογενή τομέα.