Τα ψέματα τελείωσαν!
Στις δύσκολες αυτές ώρες που περνά η πατρίδα και η οικονομία μας βλέπουμε δυστυχώς τον πολιτικό και επιστημονικό διάλογο να εκτροχιάζεται και να κυριεύεται από το συναίσθημα και όχι την λογική. Πρέπει λοιπόν να ξεπεράσουμε το αρχικό σοκ της συμφωνίας της Κυβέρνησης μας με την Τρόικα και όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, και να αναλύσουμε την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα με ψυχραιμία και λογική, αλλά και με αμεσότητα. Τα ψέματα τελείωσαν! Πρέπει να πάρουμε την σωστή απόφαση τώρα! Για να το πετύχουμε αυτό δεν πρέπει να επηρεαστούμε από το τι έγινε χθες ή προχθές ή πριν δύο, εννέα ή σαράντα χρόνια! Οι επιπτώσεις μιας λανθασμένης απόφασης θα είναι χειροπιαστές και καταστροφικές στη ζωήτου Κύπριου πολίτη άμεσα. Οι πολιτικοί μας δεν θα μπορούν να κρυφτούν πίσω από την πάροδο του χρόνου για να θολώσουν τα νερά για το ποια ήταν η θέση τους και ποιες οι επιπτώσεις της. Ας το εκλάβουν αυτό τουλάχιστον ως κίνητρο αν η σωτηρία της πατρίδας δεν είναι αρκετό κίνητρο για κάποιους.
Έχουμε λοιπόν μπροστά μας μια απόφαση/συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης μας και της Τρόικας που υποστηρίζεται από όλη την Ευρώπη και το ΔΝΤ. Κανένας δεν είναι ευχαριστημένος από την υφιστάμενη συμφωνία για τους προφανείς λόγους, αλλά εδώ που φτάσαμε κανένας δεν θα ήταν ευχαριστημένος όποια και να ήταν η συμφωνία. Η ανάγκη για τη συμφωνία αυτή ή όποια άλλη εναλλακτική της, πρόεκυψε από την ελεύθερη πτώση που ακολουθεί η οικονομία μας εδώ και πολύ καιρό. Μπορεί η διεθνής αντίδραση σωστά να αναδεικνύει σημαντικές αδυναμίες της συμφωνίας αλλά για μας δυστυχώς είναι ‘too little too late’. Τα ερωτήματα που πρέπει να απαντήσουμε είναι τα εξής: Μπορεί αυτή η συμφωνία να βάλει πάτο στην κατρακύλα; Μπορούμε σήμερα με τα δεδομένα και τον χρόνο που έχουμε μπροστά μας να βρούμε καλύτερη λύση; Πριν απαντήσουμε τις δυο αυτές ερωτήσεις πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να ξανανοίξουν με το προηγούμενο τους καθεστώς χωρίς να υπάρξει λύση. Όχι γιατί μας απειλεί η Τρόικα αλλά γιατί χωρίς αξιόπιστη και ξεκάθαρη λύση όλοι θα τρέξουν να πάρουν τα λεφτά τους και όποιος προλάβει.
Με αυτό δεδομένο ξεκινώ από την πρώτη ερώτηση. Παρ' όλους τους απεχθείς όρους της, η υφιστάμενη συμφωνία εξασφαλίζει τα χρήματα που χρειάζεται η Κυπριακή οικονομία για να επιβιώσει κάτω από τα πιο ακραία υφιστάμενα σενάρια. Είναι όμως αυτό το χρέος βιώσιμο, ή η συμφωνία θα επιδεινώσει τα υφιστάμενα ακραία σενάρια γιατί πλήττει την αξιοπιστία μας ως χρηματοοικονομικό κέντρο; Εδώ πρέπει να ξυπνήσουμε όλοι και να καταλάβουμε ότι η αξιοπιστία μας έχει είδη πληγεί από την κατρακύλα της οικονομίας μας. Πόση αξιοπιστία μας απέμεινε όταν ο τραπεζικός μας τομέας κρατιέται από μια κλωστή και η χώρα είναι στα πρόθυρα της χρεωκοπίας; Το πρόβλημα μας λοιπόν δεν είναι πώς να μη χάσουμε την αξιοπιστία μας αλλά πώς να την ξανακερδίσουμε. Η άποψη μου είναι ότι η υφιστάμενησυμφωνίαπαρέχει τις βάσεις για να μπορέσουμε με τις σωστές μας ενέργειες να ξανακτίσουμε την αξιοπιστία μας ως χρηματοοικονομικό κέντρο. Για να μην παρεξηγηθώ, η υφιστάμενη συμφωνία είναι μακρόν του ιδεώδους, αλλά έχουμε ξεπεράσει προ πολλού την δυνατότητα της αναζήτησης του ιδεώδους. Η συμφωνία λοιπόν περιορίζει την αύξηση του χρέους σε επίπεδο το οποίο είναι πιστοποιημένα βιώσιμο τόσο με οικονομικούς όρους όσο και από την πιστοποίηση που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ. Μπορεί αυτοί οι οργανισμοί να μην μας είναι ιδιαίτερα αρεστοί αυτές τις ώρες αλλά καλώς ή κακώς, η πιστοποίηση τους είναι απαραίτητη για τους ξένους επενδυτές. Αυτή την πιστοποίηση της βιωσιμότητας του χρέους πρέπει ακριβώς να αναδείξουμε και να ενισχύσουμε με τις πράξεις μας για να πείσουμε τους ξένους επενδυτές και καταθέτες να παραμείνουν στην Κύπρο.
Το προφανές πρόβλημα με το κούρεμα των καταθέσεων είναι ότι ανοίγει την πόρτα και για μελλοντικά κουρέματα είτε στην Κύπρο αν το χρέος μας δεν είναι βιώσιμο, είτε σε άλλες ευρωπαϊκέςχώρες που θα έχουν την ανάγκη βοήθειας στο μέλλον. Εμείς στην Κύπρο έχουμε την 'τύχη' στην ατυχία μας να είμαστε οι πρώτοι που θα υποστούμε το κούρεμα. Αν πείσουμε ότι αυτό λύνει τα προβλήματα μας μια και έξω, τότε θα μπορέσουμε να κρατήσουμε τις πλείστες των καταθέσεων μας όταν ξανανοίξουν οι τράπεζες. Εδώ έπρεπε και πρέπει να επικεντρωθούν οι προσπάθειες μας. Δυστυχώς όχι μόνο δεν το κάνουμε αυτό αλλά σκάβουμε μόνοι μας το λάκκο μας. Όσο αφορά στην υπόλοιπη Ευρώπη και τις επιδράσεις σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, είναι σίγουρο ότι οι ευρωπαίοι εταίροι μας έλαβαν τα μέτρα τους για να τις περιορίσουν ή να τις αντιμετωπίσουν, όπως τα έλαβαν και στη περίπτωση του κουρέματος του ελληνικού χρέους όπου οι μόνοι που πιάστηκαν αδιάβαστο ιήμασταν εμείς. Το γεγονός ότι χώρες του νότου προσυπογράφουν αυτή τη συμφωνία που πιθανόν να έχει πιο σοβαρές επιπτώσεις για τις χώρες τους από ότι για εμάς ίσως να είναι και η ένδειξη της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης που όλοι ψάχνουμε (για μας το κούρεμα ήταν έκπληξη ενώ γι’αυτούς και οποιαδήποτε επόμενη χώρα θα αναμένεται).
Πέραν από τη διάσταση της αξιοπιστίας, η απεχθής πράξη του κουρέματος έχει και την άμεση οικονομική της διάσταση τόσο για τους μικρούς όσο και για τους μεγάλους κατάθετες. Όλοι οι κατάθετες στην Κύπρο απολαμβάνουν υψηλά επιτόκια (τα υψηλότερα στη Ευρώπη και όχι μόνο) με αποτέλεσμα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις να επιβαρύνονται με αντίστοιχα υψηλά δανειακά επιτόκια. Το οικονομικόμέγεθος του κουρέματος αντιστοιχεί στους τόκους των τελευταίων 18 με 24 μηνών. Ας πάρουμε πρώτα τους μεγάλους καταθέτες (πάνω από 100 χιλιάδες). Το κούρεμα δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό, αλλά από την άλλη όχι και καταστροφικά οδυνηρό. Για να φύγουνοι μεγάλοικαταθέτες πρέπει να βρουν αλλού καλυτέρα! Αν δεν έβρισκαν καλύτερα όλο αυτό το διάστημα με την αβεβαιότητα για την βιωσιμότητα των τραπεζών και την δαμόκλειο σπάθη πάνω από τις καταθέσεις τους, θα βρουν τώρα έστω και μετά το κούρεμα που η αβεβαιότητα μπορεί να εξαλειφθεί; Επιπρόσθετα, οι μεγαλοκαταθέτες θα γίνουν και μεγαλοϊδιοκτήτες των τραπεζών με τις μετοχές που θα τους παραχωρηθούν και θα έχουν περισσότερα κίνητρα για να μείνουν.
Το χειρότερο, πιο απεχθές και συνάμα άδικο μέρος της συμφωνίας είναι το κούρεμα των ασφαλισμένων καταθέσεων (κάτω από 100 χιλιάδες). Παρόλο που για τους μισθωτούς το οικονομικό μέγεθος της απώλειας τους θα είναι κατά μέσο όρο πιο ήπιο από τις μειώσεις των μισθών, το πάγωμα της ΑΤΑ και των προσαυξήσεων που επεκτείνονται και σε βάθοςχρόνου, δεν παύει να είναι άδικο. Γι’ αυτούς τους καταθέτες θα μπορούσε και πρέπει να δοθεί υπόσχεση για αντιστάθμισμα με κάτι παραπάνω από τις μετοχές των δύο τραπεζών που θα δοθούν. Υπάρχουν σχετικά εύκολοι τρόποι να γίνει αυτό στα πλαίσια της υφιστάμενης συμφωνίας.
Ας δούμε τώρα το δεύτερο ερώτημα. Από το σημείο που βρισκόμαστε σήμερα έχουμε καλύτερη εναλλακτική λύση; Ελπίζω να συμφωνούμε όλοι ότι η απλή απόρριψη της υφιστάμενης συμφωνίας δεν είναι λύση. Στην αναζήτηση αυτής της λύσης σημαντικό πρώτο βήμα είναι ο καθορισμός των βασικών παραμέτρων που πρέπει να ικανοποιεί. Αν θέλουμε να διασώσουμε την αξιοπιστία μας σαν χρηματοοικονομικό κέντρο τότε αυτή η εναλλακτική λύσηπρέπει να ικανοποιεί τουλάχιστον τις πιο κάτωπροϋποθέσεις:
- Πρέπει να διασφαλίζει τα κεφάλαια που πιστοποιημένοι οίκοι, η Τρόικα και η αγορά λένε ότι χρειαζόμαστε για να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα χρεοκοπήσουμε.
- Πρέπει να διασφαλίζει τα πιο πάνω με βιώσιμο τρόπο, που σημαίνει ότι θα μπορούμε να ξεπληρώσουμε τα χρέη μας.
- Πρέπει να παρέχει διεθνή πιστοποίηση και των δυο πιο πάνω για να είναι αξιόπιστη στους ξένουςκαταθέτες και επενδυτές. Δηλαδή δεν μπορούμε να κόψουμε και να ράψουμε μόνοι μας.
- Πρέπει να επιτυγχάνει τα πιο πάνω με πειστικό και ξεκάθαρο τρόπο πριν να ξανανοίξουν οι τράπεζες.
3317.67
0
