Σαρρής: Αναπάντεχα τα έσοδα των ακινήτων

Σαρρής: Αναπάντεχα τα έσοδα των ακινήτων

Ως αναπάντεχα χαρακτηρίζει τα φετινά έσοδα της κυβέρνησης από την αγορά ακινήτων ο υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής. Σε συνέντευξη του στη StockWatch, ο κ. Σαρρής κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε όσους μπαίνουν σε θέματα παροχολογιών ότι τα έσοδα αυτά δεν είναι επαναλαμβανόμενα, δίνοντας το στίγμα της οικονομικής πολιτικής που πρέπει να ακολουθηθεί. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι δαπάνες άπαξ και αυξηθούν είναι πολύ δύσκολο να μειωθούν, γι’ αυτό πρέπει να ακολουθείται προσεκτική πολιτική στην παραχώρηση κοινωνικών παροχών. Ο κ. Σαρρής μιλά ακόμη και για το αν θεωρεί τους Κύπριους υψηλόμισθους και σχολιάζει την ακρίβεια που παρατηρείται σε κάποια προϊόντα. Αναφέρεται, επιπρόσθετα, στην πολιτική της κυβέρνησης σε θέματα μεταρρυθμίσεων, αναλύοντας το τι έγινε, το τι θα γίνει και δίνει τις δίκες του εξηγήσεις για τις μεταρρυθμίσεις που δεν υλοποιήθηκαν.

Του Σωκράτη Ιωακείμ


Ερ: Βρεθήκατε πρόσφατα στο μάτι του κυκλώνα… Πιστεύετε πραγματικά ότι οι Κύπριοι είναι υψηλόμισθοι;

Απ.: Αυτοί οι υπολογισμοί και οι χαρακτηρισμοί είναι πάντοτε σχετικοί. Μπορεί κανείς να πάρει διάφορες κατηγορίες από εργαζόμενους όπου οι συνάδελφοι τους σε άλλες χώρες μπορεί να αμείβονται χαμηλότερα ή ακόμη και υψηλότερα. Οι δαπάνες μας στην Κύπρο για τη δημόσια υπηρεσία σε σχέση με το ΑΕΠ είναι ψηλότερες από τις πλείστες ευρωπαϊκές χώρες. Άρα το συμπέρασμα είναι ότι έχουμε περισσότερους υψηλόμισθους σε σύγκριση με άλλες χώρες και ιδιαίτερα την Ελλάδα. Τα ίδια στοιχεία ισχύουν τόσο για τους ημικρατικούς οργανισμούς, όσο και για τις τράπεζες. Πιστεύω επίσης ότι πολλοί αυτοεργοδοτούμενοι για τους οποίους δεν μπορούμε να εξαγάγουμε και πολλά συμπεράσματα ότι αμείβονται ικανοποιητικά. Επομένως, το γενικό μήνυμα που θέλω να στείλω είναι ότι δεν είμαστε χώρα χαμηλών απολαβών, αλλά αντίθετα χώρα όπου οι απολαβές αυξάνονται με υψηλότερους ρυθμούς από ότι ο πληθωρισμός.

Ερ: Υπάρχει όμως και η ακρίβεια των τιμών έτσι;

Απ.: Κοιτάξτε παρά το γεγονός, που όπως είπα, ενισχύθηκε η αγοραστική δύναμη των πολιτών, κάποια προϊόντα είναι γεγονός ότι είναι πιο ακριβά στην Κύπρο σε σχέση με άλλες χώρες, κυρίως για λόγους ανοχής των πολιτών. Για παράδειγμα, οι Κύπριοι δεν καταδέχονται να πάνε σε στέκια όπου ο καφές πωλείται 30 σεντ και προτιμούν να πάνε εκεί όπου είναι £3. Είναι φυσιολογικό οι επιχειρηματίες βλέποντας τον κόσμο να μην επηρεάζεται, βλέποντας γεμάτα τραπέζια στις επιχειρήσεις του να διατηρούν αυτές τις τιμές.

Ερ: Έχετε στήσει πόδι στο θέμα των παροχών. Την ίδια στιγμή που υπάρχει δημοσιονομικό πλεόνασμα…

Απ.: Με βάση τις ενδείξεις που είχαμε από το καλοκαίρι ότι θα είχαμε καλά δημοσιονομικά αποτελέσματα, χωρίς να είμαστε απόλυτα σίγουροι, προχωρήσαμε σε ένα κοινωνικό πακέτο των £125 εκ., όπου το μεγαλύτερο κομμάτι του θα ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό του 2008. Ο λόγος του πλεονάσματος είναι αναπάντεχα έσοδα λόγω της καλής πορείας της οικονομίας και της σημαντικής αύξησης των τιμών των ακινήτων. Και οι δύο αυτοί παράγοντες έχουν τις ίδιες πιθανότητες να επαναληφθούν ή να μην επαναληφθούν, καθώς δεν είναι επαναλαμβανόμενες, ενώ οι δαπάνες άπαξ και αυξηθούν ξέρουμε όλοι ότι είναι αδύνατο να μειωθούν. Επομένως, είπαμε εμείς γιατί να μην αυξήσουμε τις δαπάνες μας με το μέτρο, όχι όμως με προέκταση των εσόδων και εάν συνεχιστούν αυτοί οι ρυθμοί, τότε στους υπόλοιπους προϋπολογισμούς να μπορέσουμε να αυξήσουμε και τις δαπάνες. Με αυτά τα πλεονάσματα η οικονομίας μας θα μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα και προκλήσεις τις οποίες αναμένουμε, όπως το ΓΕΣΥ και το ΤΚΑ, καθώς και άλλες αναπάντεχες προκλήσεις.

Ερ:Θεωρείτε λοιπόν ότι οι υποψήφιοι Πρόεδροι της Δημοκρατίας πάνε να χαλάσουν αυτά που έκτισε η παρούσα κυβέρνηση;

Απ.: Αυτό που πιστεύω είναι ότι όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να είναι πολύ ευτυχείς καθώς θα κληρονομήσουν, όποιος και να εκλεγεί, μια πάρα πολύ καλή δημοσιονομική κατάσταση της οικονομίας, κάτι που μας ευχαριστεί ιδιαίτερα. Από εκεί και πέρα θα κάνουν τις επιλογές τους όταν και όποιος εκλεγεί. Είναι ευκολότερο να κάνεις προγράμματα και να δίνεις υποσχέσεις στο λαό με ξένα κόλλυφα.

Ερ:Είστε στο υπουργείο δύο και πλέον έτη. Ποιό θεωρείτε το μεγαλύτερο επίτευγμά σας;

Απ.: Μεγαλύτερο μου επίτευγμα είναι ότι κατάφερα τη στιγμή αυτή να είμαι ο αρχαιότερος υπουργός από τους υφιστάμενους (γέλια). Σοβαρά τώρα, το μεγαλύτερο επίτευγμα μας πρέπει να θεωρηθεί η επιτυχής μας ένταξη στην ΟΝΕ, η συνέχιση του νοικοκυρέματος των δημόσιων οικονομικών, η ενδυνάμωση του κοινωνικού κράτους και το ότι θέσαμε γερές βάσεις για τα επόμενα χρόνια.

Ερ:Ναι, αλλά η ένταξη στην ΟΝΕ και η βελτίωση των δημοσιονομικών προήλθε από την απρόσμενη αύξηση των εσόδων… Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αυτό δεν οφείλεται σε δικές σας ενέργειες;

Απ.: Πάντοτε η πορεία μιας οικονομίας είναι αποτέλεσμα συνεταιρισμού της κυβερνητικής πολιτικής και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Πιστεύω ότι με τις προσεγγίσεις μας έχουμε δημιουργήσει ένα θετικό περιβάλλον προς τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να επενδύει και να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας με τέτοιο τρόπο ώστε και η οικονομική ανάπτυξη να ακολουθεί υψηλούς ρυθμούς και η φοροεισπρακτική ικανότητα του κράτους να ενδυναμωθεί. Αυτοί οι δύο τομείς έχουν φέρει αυτά τα αποτελέσματα.

Ερ:Σας λένε νεοφιλελεύθερο, αλλά δύο χρόνια στο υπουργείο δεν κάνατε ούτε μία μεταρρύθμιση… Ή κάνατε;

Απ.: Ο νεοφιλελεύθερος είναι απλά ένας χαρακτηρισμός. Εκείνο το οποίο ακολουθήσαμε είναι ένα τρίπτυχο πολιτικής που είναι η μακροοικονομική σταθερότητα, οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης και απασχόλησης και η ενδυνάμωση του κοινωνικού κράτους. Εάν αυτό είναι νεοφιλελεύθερο ή συντηρητικό είναι θέμα του καθενός να το κρίνει. Επομένως, εμείς πιστεύουμε περισσότερο σε προσεγγίσεις και αποτελέσματα, παρά σε χαρακτηρισμούς.

Ερ:Ποιές μεταρρυθμίσεις προγραμματίζετε σε περίπτωση επανεκλογής του κ. Παπαδόπουλου;

Απ.: Αυτό είναι θέμα της ομάδας που ο Πρόεδρος με την ορθή του κρίση θα επιλέξει. Πιστεύω ότι θα πρέπει να απλοποιηθούν κάποιες διαδικασίες και να εκλείψει η γραφειοκρατία στην εξυπηρέτηση του πολίτη. Θέλουμε να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή, επίσης, στην ενδυνάμωση της τεχνολογίας, ώστε να προσελκύσουμε περισσότερες ξένες επενδύσεις.

Ερ:Είναι μονόδρομος οι μεταρρυθμίσεις; Μπορεί να διατηρηθεί η ταχύρυθμη οικονομική ανάπτυξη χωρίς μεταρρυθμίσεις;

Απ.: Εγώ πιστεύω ότι έχουμε περιθώριο χρόνου. Από την άλλη, υπάρχουν κάποια θέματα τα οποία πρέπει να επιληφθούμε. Για παράδειγμα, μια συμφωνία στο ΤΚΑ έχει προτεραιότητα και θα πρέπει να κινηθούμε σύντομα μετά τις εκλογές. Πρέπει επίσης να βρεθούν τρόποι ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και της παραγωγικότητας, όπου χρειάζονται κάποιες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας.

Ερ:Δεν απαντήσατε όμως ξεκάθαρα στο ερώτημα μου. Μπορεί να διατηρηθεί η ταχύρυθμη οικονομική ανάπτυξη χωρίς μεταρρυθμίσεις;

Απ.: Πιστεύω ναι. Το κλειδί της επιτυχίας μας είναι εξωστρέφεια. Πρέπει να έρθουμε ακόμη πιο κοντά σε υπηρεσίες και αγορές του εξωτερικού.

Ερ:Πάντως από τον προϋπολογισμό του 2008 βλέπουμε να απουσιάζουν οι μεταρρυθμίσεις.....

Απ.: Περίπου το 80% του κρατικού προϋπολογισμού είναι επαναλαμβανόμενες δαπάνες που αφορούν μισθούς προσωπικού κ.α. για τα οποία υπάρχει μία συνέχεια. Εμείς καταφέραμε σε αυτό το πεδίο του 20% να ενδυναμώσουμε τα κοινωνικά και αναπτυξιακά έργα. Επομένως, θα ήταν πιο δίκαιο να πει κανείς ότι έγιναν σημαντικές αλλαγές σε αυτά τα περιορισμένα πλαίσια που είχαμε ενώπιον μας.

Ερ: Να περάσουμε σε συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις. Ημικρατικοί: Γιατί η κυβέρνηση Παπαδόπουλου αποκλείει την ιδιωτικοποίησή τους;

Απ.: Η κυβέρνηση πιστεύει ότι εκείνοι οι ημικρατικοί οργανισμοί που εργάζονται σωστά σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον και μπορεί να αντεπεξέρχονται δεν συντρέχει λόγος για να γίνει κίνηση προς ιδιωτικοποίηση ή μετοχοποίηση τους. Εκεί όπου είναι πρακτικά εφικτό, όπως η περίπτωση της Κυπριακής Τράπεζας Αναπτύξεως, θεωρώ ότι ορθά κατέληξε στον ιδιωτικό τομέα. Μπορεί να υπάρξουν παρόμοιες συνθήκες και σε άλλους οργανισμούς μελλοντικά, εάν προστατεύονται τα συμφέροντα του κράτους και των εργαζομένων και να συζητηθεί ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση.

Ερ: Ο ΔΗΣΥ πάντως προειδοποιεί ότι αν δεν γίνει μετοχοποίηση των ημικρατικών οργανισμών σε 3 - 4 χρόνια θα αρχίσουν να καταγράφουν ζημιές. Συμφωνείτε;

Απ.: Προς το παρόν η οικονομική κατάσταση είναι καλή. Πρέπει να γίνουν οι κατάλληλοι χειρισμοί για να αποφευχθούν τέτοιες καταστάσεις. Πάντως το προσωπικό και η διοίκηση αυτών των οργανισμών εμπνέουν εμπιστοσύνη.

Ερ: Δημόσια υπηρεσία: Τί άλλαξε από τότε που αναλάβατε;

Απ.: Για να είμαστε ειλικρινείς η πιο σημαντική αλλαγή ήταν η δημιουργία των Κέντρων Εξυπηρέτησης του Πολίτη. Επιπλέον, προχωρήσαμε σε κάποιο βαθμό το διάλογο για αλλαγή στον τρόπο αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων.

Ερ: Μένω στην τελευταία σας αναφορά. Εδώ και 4 χρόνια βρίσκεται στα συρτάρια η πρόταση αυτή. Γιατί δεν προχωρεί;

Απ.: Υπάρχει μια έλλειψη εμπιστοσύνης στην κουλτούρα που διέπει τη δημόσια υπηρεσία. Για να έχεις ένα αποτελεσματικό σύστημα αξιολόγησης πρέπει να υπάρχει μια αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ αξιολογούντων και αξιολογούμενων. Αυτή η εμπιστοσύνη θέλει χρόνο να αφομοιωθεί σε μια μικρή κοινωνία όπως είναι η κυπριακή.

Ερ:Κάνατε παλαιότερα δηλώσεις για το χάσμα που υπάρχει στις συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων και των ιδιωτικών υπαλλήλων. Τί κάνατε για το θέμα;

Απ.: Υπάρχει χάσμα όχι μόνο στις συντάξεις, αλλά και στις απολαβές, στους όρους εργοδότησης και στο ωράριο. Όταν έγιναν προσπάθειες για κάποιες αναπροσαρμογές, ιδιαίτερα των χαμηλών κλιμάκων, δεν υπήρξε πολιτική βούληση στο επίπεδο της Βουλής και δεν υπάρχει έτσι το κατάλληλο κλίμα.

Ερ:Δηλαδή μας λέτε ότι η κυβέρνηση επιθυμεί να μειωθεί αυτό το χάσμα και η Βουλή όχι;

Απ.: Κοιτάξτε, η κυβέρνηση δοκίμασε προηγουμένως μια πρόταση που απέρριψε η Βουλή. Εάν κάποιος κάνει ένα σχέδιο που θα έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει αποδεκτό, αυτό θα είναι ευτυχές για την μακροοικονομική σταθερότητα της οικονομίας.

Ερ:Είναι ιερές αγελάδες τα κεκτημένα των δημοσίων;

Απ.: Αυτό που πιστεύω είναι ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να τεθούν υπό αμφισβήτηση.

Ερ:Είστε κατά νόμον υπεύθυνος για την επενδυτική πολιτική του ΤΚΑ. Προτιμάτε να τα επενδύετε σε χρεόγραφα με αποδόσεις 4% αντί αλλού; Πόσο θα ήταν το δημόσιο χρέος αν δεν δανειζόταν η κυβέρνηση τα £3 δισ. από το ΤΚΑ και τα δανειζόταν από αλλού;

Απ.: Το θέμα αυτό πρέπει να προσεγγιστεί πιο ισορροπημένα. Δηλαδή, εάν η κυβέρνηση δεν δανειζόταν αυτά τα λεφτά από το ΤΚΑ πού θα επενδύονταν; Εμείς πολύ απλά θα τα δανειζόμασταν από τις τράπεζες, οι οποίες με τη σειρά τους θα τα δανείζονταν από το ΤΚΑ. Αλλά τί επιτόκιο θα πλήρωναν οι τράπεζες σε αυτά τα τεράστια ποσά και ποιά ρίσκα είμαστε διατεθειμένοι να πάρουμε εις αντάλλαγμα μεγαλύτερης απόδοσης; Πιστεύω ότι ένα μέρος των αποθεματικών του ΤΚΑ στο μέλλον θα μπορούσε να έχει ένα άλλο προφίλ όσον αφορά ρίσκο και αποδοτικότητα. Αυτό είναι κάτι που εξετάζεται και θα υλοποιηθεί όταν μπουν οι κατάλληλες δομές.

Ερ:Σαν διαχειριστής του ταμείου, είστε ικανοποιημένος με τις αποδόσεις που έχουν οι συντάξεις μας;

Απ.: Το θέμα της απόδοσης είναι σχετικά ασήμαντο σε σύγκριση με τη γενικότερη εικόνα του ταμείου. To θέμα του πόσοι συνεισφέρουν και το ποιοι απολαμβάνουν τις συντάξεις είναι πιο σημαντικό από την αποδοτικότητα του ταμείου στο 4,5% ή στο 5,5%.

Ερ:Το πρόβλημα με τις αποδόσεις εντοπίστηκε πριν δέκα χρόνια. Γιατί πέρασαν πέντε χρόνια για να ξεκινήσετε το διάλογο για επίλυση του;

Απ.: Είναι μια γενική διαπίστωση ότι σε μια χώρα όπως την Κύπρο το χρονικό διάστημα για να γίνει μια διάγνωση και ουσιαστική μεταρρύθμιση στην πράξη είναι μεγαλύτερο σε σχέση με άλλες χώρες. Από την άλλη, αυτό το μεγάλο διάστημα σου παρέχει περισσότερη σταθερότητα και σου δίνει περισσότερα εχέγγυα για να προχωρήσεις από ότι κάποιες πιο γρήγορες μεταρρυθμίσεις.

Ερ:Βλέπετε κάποια μέρα να επενδύει το ταμείο σε κυπριακές μετοχές;

Απ.: Είναι θέμα μιας ισορροπημένης επενδυτικής πολιτικής. Στα χρηματιστήρια υπάρχουν αυξομειώσεις από χρόνο σε χρόνο και δεν κάνουν για όσους είναι νευρικοί. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ κάποιος ο οποίος είναι νευρικός θα πάθαινε νευρικό κλονισμό, καθώς ο Dow Jones από τις 14.000 μονάδες έπεσε στις 12.000 μονάδες, ξεχνώντας βέβαια και το γεγονός ότι πριν τρεις μήνες ήταν στις 12.000 μονάδες. Ένας ο οποίος χρειάζεται αυτά τα λεφτά κάθε μήνα θα έχει πρόβλημα, αντίθετα αυτός που έχει επενδυτικό ορίζοντα 5 - 10 χρόνων δεν θα επηρεαστεί από αυτή την πτώση.

Ερ:Νομίζω έχετε μυηθεί καλά στην πολιτική. Δεν απαντάτε το ερώτημα μου ...

Απ.: Κοιτάξτε, στο θέμα επένδυσης στο ΧΑΚ λέμε και ναι και όχι, διότι είμαστε πάρα πολύ κοντά όπου οι εκροές στο ταμείο θα είναι περισσότερες από τις εισροές.

Ερ:Μακροπρόθεσμα τα χρηματιστήρια έχουν αποδόσεις 10% από το 1929 και μετά. Δεν σας προβληματίζει αυτό;

Απ.: Ποιος μπορεί να μας εγγυηθεί ότι η ιστορία θα επαναληφθεί. Είναι ιερός αυτός ο θεσμός και δύσκολα μπορεί να παρθούν μέτρα.