Οικονομική, αντί Επικοινωνιακή, Πολιτική

Έχουμε αισίως μπει στην τέταρτη εβδομάδα μετά την αυτοκαταστροφική έκρηξη στο Μαρί.  Βρισκόμαστε επίσης σχεδόν μία εβδομάδα με κυβέρνηση χωρίς ξεκάθαρους υπουργούς στα διάφορα πόστα, αν και υποψιάζομαι ότι οι περισσότεροι συμπολίτες μας αντιλαμβάνονται τη μαζική παραίτηση του Υπουργικού Συμβουλίου σαν επικοινωνιακή πολιτική.  Επικοινωνιακή διότι οι περισσότεροι υπουργοί φαίνονται να παραμένουν στo Υπουργικό Συμβούλιο (αν εξαιρέσουμε την αβεβαιότητα με τους υπουργούς του ΔΗΚΟ) και να ασκούν τα καθήκοντα τους ακόμη και τώρα.  Οι οικονομικοί αναλυτές και ο ξένος τύπος έχουν αρχίσει να διερωτούνται αν θα γλιτώσουμε το μηχανισμό στήριξης.  Η Τράπεζα Κύπρου προχώρησε σε μία πρωτόγνωρη ανακοίνωση ικεσίας προς λήψη αποφασιστικών και τολμηρών μέτρων.  Ενώ η κυβέρνηση ερμηνεύει την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σαν απόδειξη ότι στο μηχανισμό δεν μπαίνουμε.  Λέει συγκεκριμένα η επιτροπή:  «Δεν είναι στο τραπέζι το θέμα πακέτου χρηματοοικονομικής βοήθειας», τονίζει η Κομισιόν σε ανακοίνωσή της.  Η Κομισιόν εξέφρασε την πεποίθηση της ότι η Κύπρος θα εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της για περιορισμό του δημοσιονομικού της ελλείμματος κάτω από το 4% του ΑΕΠ το 2011 και στο 2,5% το 2012.  «Είμαστε βέβαιοι ότι οι κυπριακές αρχές θα εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και αναμένουμε ότι θα κάνουν ότι χρειαστεί», επισημαίνει η Κομισιόν.  «Οι κυπριακές αρχές μπορούν να βασιστούν στην πλήρη στήριξη της Κομισιόν στην προσπάθεια τους να εξυγιάνουν τα οικονομικά τους και να επανεκκινήσουν την οικονομία», καταλήγει η ανακοίνωση.  Δυστυχώς για μας (και επίσης για την Επιτροπή και για το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο) όταν αρχίζει κανένας να λέει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, τότε είναι που πρέπει να ανησυχούμε.  Ακούσατε κανένα εσείς ποτέ να βγάζει ανακοίνωση και να λέει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, όταν όντως δεν υπάρχει θετική πιθανότητα ένα πρόβλημα να υφίσταται; Δεν ψεύδεται η Επιτροπή.  Όντως αυτή τη στιγμή δεν είναι στο τραπέζι η προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης.  Η ερώτηση όμως είναι αν κανένας μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα να προσφύγουμε στο μηχανισμό στήριξης το Δεκέμβριο του 2011 ή το Μάρτη του 2012 ή τον Ιούλιο του 2012.  Δυστυχώς όχι μόνο δεν μπορεί να αποκλειστεί αυτό το σενάριο, αλλά τα επιτόκια που ζητάνε οι ξένοι επενδυτές για να μας δανείσουν στις διεθνείς αγορές μας λένε ότι δεν περιμένουν το κράτος να μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του.  Ζητάνε περίπου 11% στα μακροπρόθεσμα ομόλογα του κράτους, ενώ επίφοβες χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία μπορούν να δανειστούν στο 6%!  Τί σημαίνει η προσφυγή σε μηχανισμό στήριξης; Ένα κράτος προσφεύγει σε μηχανισμό στήριξης (από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ή/και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εν συντομία τρόικα) όταν δεν μπορεί να δανειστεί από τον ιδιωτικό τομέα (ντόπιο ή ξένο) για να πληρώσει τη διαφορά μεταξύ των εξόδων και των εσόδων του.  Τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών λένε ότι σε χρηματική βάση, στο εξάμηνο Ιαν.-Ιούν. 2011 τα δημόσια έσοδα μειώθηκαν 0.32% σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2010.  Τα έξοδα από την άλλη αυξήθηκαν 9.15%, αφήνοντας το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 3.47% του ΑΕΠ για το πρώτο εξάμηνο του 2011.  Το αντίστοιχο έλλειμμα πέρσι ήταν 1.89% και τελειώσαμε το χρόνο με συνολικό έλλειμμα για το 2010 στο 5.3% του ΑΕΠ.  Δικαιολογημένα τώρα, με μία ήπια αναγωγή και δεδομένης της επιδείνωσης του ΑΕΠ λόγω της έκρηξης στις 11-07-11, θα περιμέναμε χωρίς οποιαδήποτε μέτρα το έλλειμμα να περάσει το 7% του ΑΕΠ για το 2011. Ο στόχος του υπουργείου ήταν 4% στον προϋπολογισμό για το 2011 και στη δέσμευση που έχει δοθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία μας περιμένει να το πετύχουμε κάνοντας «ότι χρειαστεί», όπως λέει η προαναφερθείσα ανακοίνωση.  Δυστυχώς και η ΠΑΣΥΔΥ και η κυβέρνηση είτε έχουν υπεραισιόδοξους συμβούλους, είτε κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν, είτε δεν καταλαβαίνουν ότι κάτι πρέπει να γίνει.  Μια ταπεινή/φιλική συμβουλή/γνώμη στον κ. Χατζηπέτρου είναι ότι όταν δεν θα μπορεί να δανειστεί η κυβέρνηση για να πληρώσει τους δημοσίους υπαλλήλους τότε τα κεκτημένα των τελευταίων 30 χρόνων θα σταματήσουν αυτόματα να υφίστανται.  Μία σύσκεψη με τους συνάδελφους στην Ιρλανδία, Ελλάδα και Πορτογαλία θα ήταν αρκετό για να πειστεί οποιοσδήποτε για του λόγου το αληθές.  Αν η τρόικα αναγκαστεί να μας επισκεφθεί (εμείς θα την προσκαλέσουμε παρεμπιπτόντως), τότε να περιμένουμε μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων μεταξύ 10-20% (δανεισμένος υπολογισμός από την πρόσφατη εμπειρία της Ιρλανδίας).  Επίσης, να περιμένουμε απώλεια εμπιστοσύνης από τους ξένες καταθέτες και επενδυτές στη χώρα.  Δεν νομίζω να υπάρχει χρηματοοικονομικό κέντρο στον κόσμο υπό επιτήρηση (αν κάποιος αναγνώστης ξέρει κανένα τέτοιο κέντρο, που διατήρησε αυτή την ιδιότητα μετά την προσφυγή στο ΔΝΤ, παρακαλώ να με ενημερώσει στα «Σχόλια»).  Και αν αυτά δεν σας ανησυχούν σαν πολίτες, να ξέρετε ότι το ΔΝΤ δεν θα δείξει ιδιαίτερες ευαισθησίες για το μέρος εκείνο των εξόδων που πηγαίνει στην επιχορήγηση ποδοσφαιρικών σωματείων, 13^ους μισθούς ή κοινωνικές παροχές που θα ζήλευε και ο Gordon Brown στην Αγγλία (πχ μέχρι €68,000 για ανέγερση οικίας από πρόσφυγες 2^ης και 3^ης γενιάς).  Αυτά θα είναι τα πρώτα που θα κοπούν.  Υπάρχει τρόπος να αποφύγουμε προσφυγή στο μηχανισμό; Υπάρχει, αν κατανοήσουμε έστω και τώρα, ότι το κόστος από το να εκχωρήσουμε τον έλεγχο στα δημόσια οικονομικά στην τρόικα, είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος να πάρουμε μέτρα, ραμμένα στις δικές μας ευαισθησίες, από μόνοι μας, ΤΩΡΑ.  Δυστυχώς έχουμε φτάσει σε σημείο έκτακτης ανάγκης.  Τα πολιτικά κόμματα λένε ότι είναι έτοιμα να περάσουν μέτρα και θα συμβούλευα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να τα προωθήσει άμεσα, τουλάχιστον για να δούμε αν όντως τα κόμματα θα κάνουν αυτό που λένε ότι θέλουν να γίνει.  Όσο αργούμε, δυστυχώς, τόσο πιο επώδυνα και δυσβάστακτα θα είναι αυτά τα μέτρα για όλους (ανεξαίρετα) τους πολίτες στο μέλλον.    Ο Αλέξανδρος Μιχαηλίδης είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.