Ο αναπνευστήρας της οικονομίας

Η χρηματοδότηση αυτή την περίοδο που διανύουμε είναι για τις επιχειρήσεις κάτι αντίστοιχο με τους αναπνευστήρες που υπάρχουν για την υποστήριξη του αναπνευστικού συστήματος των συμπολιτών μας που θα ασθενήσουν σοβαρά. Θα πρέπει λοιπόν ν’ αντιμετωπιστεί απ’ όλους ανεξαιρέτως τους εμπλεκόμενους με την ίδια προσέγγιση.

Πρώτα, οι ίδιοι πολίτες (πιθανοί ασθενείς) που στην περίπτωση της χρηματοδότησης είναι τα νοικοκυριά, οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις. Αυτή η ομάδα δεν πρέπει να απαιτήσει «ισότητα» και «δικαιοσύνη» με την έννοια ότι δόθηκε αναπνευστήρας στο Α που ασθένησε βαριά άρα θα πρέπει να δοθεί σε όλους έστω κι αν δεν έχουν σοβαρά συμπτώματα και επιπλοκές. Δεν είναι θέμα ισότητας αλλά επιβίωσης και αναγκών. Όσοι μπορούν να επιβιώσουν μόνοι θα πρέπει στο μέγιστο δυνατό βαθμό να αφεθούν μόνοι τους. Ο αριθμός των αναπνευστήρων είναι περιορισμένος και θα πρέπει να καταλήξει ΜΟΝΟ εκεί που χρειάζεται.

Μετά έρχεται το ιατρικό/ νοσηλευτικό προσωπικό που έστω κι αν ακούγεται άκομψο είναι κυρίως οι τράπεζες και κάποιες κρατικές υπηρεσίες, που θα διαχειρίζονται τη χρηματοδότηση. Αυτοί θα πρέπει να είσαι σε θέση να διαχωρίζουν ποιοι ασθενείς πραγματικά χρειάζονται στήριξη. Θα πρέπει να θεωρούν από σήμερα ότι έχουμε περάσει στην επόμενη φάση. Εκεί που βρίσκεται η Ιταλία. Εκεί όπου δεν υπάρχουν αρκετοί αναπνευστήρες και άρα θα πρέπει να επιλέγουν. Να στερούν την «χρηματοδότηση» από επιχειρήσεις που δεν έχουν πιθανότητες επιβίωσης όποιες και να είναι οι εξελίξεις. Η χρηματοδότηση θα πρέπει να προσφέρεται ΜΟΝΟ εκεί που θα έχει αποτέλεσμα.  Αν επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο τα πράγματα, εκεί που θα υπάρχει θετικότερο αποτέλεσμα. Η παραχώρηση της σε επιχειρήσεις οι οποίες θα τερμάτιζαν τις εργασίες τους έτσι κι αλλιώς, ακούγεται σκληρή, αλλά δεν πρέπει να γίνει. Αυτό θα επιτρέψει να διατεθούν περισσότερα κονδύλια διασώζοντας άλλες επιχειρήσεις, θέσεις εργασίας και πλούτο για την κοινωνία.

Η τελευταία ομάδα είναι αυτή που καθορίζει το ιατρικό πρωτόκολλο, το θεσμικό πλαίσιο και παρέχει τις απαραίτητες προμήθειες. Κυβέρνηση, Κεντρική Τράπεζα και ευρωπαϊκοί θεσμοί, πιθανόν και το ΔΝΤ, θα πρέπει να έχουν υπόψη τους, ότι το πλαίσιο που θα σχεδιάσουν θα λαμβάνει όλα τα πιο πάνω υπόψη. Θα πρέπει να ενθαρρύνει και να επιβάλλει τις σωστές πρακτικές.  Επιπρόσθετα έχουν ακόμη ένα πολύ δύσκολο, λόγω της αβεβαιότητας, ρόλο. Να αξιολογήσουν κατά πόσο τα περιορισμένα κονδύλια χρηματοδότησης που έχουν στη διάθεση τους είναι αρκετά. Αρκετά όμως για πιο πράγμα; Είναι εύκολο να μιλάμε σήμερα για «μπαζούκας απεριόριστης ρευστότητας» ή για «χρήμα που θα πέσει με ελικόπτερο». Αν όμως τα πολεμοφόδια εξαντληθούν και χρειαστούν οι κοινωνίες πολύ μεγαλύτερο αριθμό αναπνευστήρων, μονάδων εντατικής θεραπείας και για παρασκευή φαρμάκων, γιατί θα επιστρέψει μεταλλαγμένος και χειρότερος ο υιός αργότερα, τότε οι μπαζούκας και τα ελικόπτερα θα αποτελούν τραγικά ανέκδοτα.

Επιπρόσθετα οι δύο τελευταίες ομάδες θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους το αύριο από μια άλλη σκοπιά. Την ανάγκη αποτελεσματικής λειτουργίας τους κατά και μετά την τρέχουσα περίοδο κρίσης. Ποιο θα είναι το αντίκτυπο των σημερινών πράξεων/ πολιτικών τους; Πρώτα δεν πρέπει να (εξ)ασθενήσουν οι ίδιες εντός της κρίση (βλέπουμε το αποτέλεσμα σε κάποια νοσοκομεία και κλινικές που δεν μπορούν να στηρίξουν τους ασθενείς) και αργότερα να παραμείνει βιώσιμο το σύστημα. Να μην φορτωθεί με χρέος το δημόσιο, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, που δεν θα μπορεί να εξυπηρετηθεί. Να μην απειληθεί και πάλι η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Δυστυχώς όλα όσα θα έπρεπε να είχαν γίνει μετά το 2013, για τη μείωση του ιδιωτικού και δημόσιου χρέους, για την οριστική επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων και για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας μέσω μεταρρυθμίσεων, δεν έχουν γίνει. Το αποτέλεσμα, αυτής της επιπόλαιας, ανώριμης και συμφεροντολογικής προσέγγισης σήμερα μας φέρνει σε πολύ πιο αδύναμη θέση απ’ ότι θα ήμασταν αν είχαμε συμπεριφερθεί διαφορετικά. Η συνέπειά λοιπόν της δήθεν προσπάθειας να διασωθεί η κύρια κατοικία και επαγγελματική στέγη κάποιων αδύναμων συμπολιτών μας, και η πολιτική των πρόωρων χαλαρώσεων και παραχωρήσεων, σε λίγο καιρό φοβάμαι θα προκαλέσει κλείσιμο επιχειρήσεων, ανεργία και απώλεια πολύ περισσοτέρων κύριων κατοικιών.

Καταληκτικά, θα πρέπει, όσο απομακρυσμένο και να είναι το ενδεχόμενο, να αρχίσουμε όλοι να προετοιμαζόμαστε για τα χειρότερα. Το ότι κάποιοι προετοιμάζονταν για την έξοδο χωρών από την Ευρωζώνη το 2013 δεν σημαίνει πως αυτό επιδίωκαν ή πως αυτό θα γινόταν με σιγουριά. Το ότι έχουμε μονάδες εντατικής θεραπείας δεν σημαίνει πως επιδιώξαμε να φέρουμε τον κορονοϊό ή πως προβλέψαμε την άφιξη του. Απλά δημιουργούμε καλύτερες συνθήκες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Έτσι και τώρα θα πρέπει κάποιοι να προετοιμάζονται για το επόμενο στάδιο σε περίπτωση εξάντλησης των κρατικών (ίσως και ευρωπαϊκών) αποθεμάτων χρηματοδότησης. Δηλαδή για την ανάγκη «επίταξης αναπνευστήρων». Είτε αυτό αφορά επιχειρήσεις, είτε τους εργαζόμενους.

Πρόεδρος Δημοσιονομικού Συμβουλίου. Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.