Μ. Κληρίδης: Λανθασμένα μέτρα της ΚΤ

Η Κεντρική Τράπεζα έκανε σωστή διάγνωση όσον αφορά τα προβλήματα που υπάρχουν στο ρυθμό της πιστωτικής επέκτασης, πήρε όμως λανθασμένα μέτρα. Αυτά, μεταξύ άλλων, αναφέρει σε συνέντευξη του στη StockWatch o οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης ο οποίος τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι θα μπορούσε η νομισματική αρχή να αυξήσει τα επιτόκια για να περιορίσει την πιστωτική επέκταση και λάβει υπόψιν τη φερεγγυότητα των δανειζομένων όσον αφορά τις χορηγήσεις που δίδονται. Μιλά ακόμη για την αυξητική πορεία που ακολουθούν οι τιμές των ακινήτων, σημειώνοντας πως υπάρχουν χαρακτηριστικά φούσκας. Καταθέτει επίσης την άποψη του κατά πόσον θα συνεχιστεί αυτή η αυξητική πορεία και μιλά για το ενδιαφέρον που υπάρχει από ξένους αγοραστές. Σχολιάζει ακόμη και την ετοιμότητα των τραπεζών από ενδεχόμενη μείωση των τιμών των ακινήτων.

Του Σωκράτη Ιωακείμ


Ερ: Ο ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης τρέχει το τελευταίο διάστημα με τους υψηλότερους ρυθμούς της τελευταίας δεκαετίας. Πρέπει να υπάρχει ανησυχία;

Απ.: Ναι πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει ανησυχία παρόλο που σε κάποιο βαθμό είναι και διεθνές φαινόμενο. Όταν υπάρχουν υψηλοί ρυθμοί πιστωτικής επέκτασης επηρεάζεται η μακροοικονομική σταθερότητα, ο πληθωρισμός, το ισοζύγιο πληρωμών κ.α.

Ερ: Η πλειοψηφία των δανείων οδεύει προς τη στεγαστική πίστη. Που αποδίδετε το αυξημένο ενδιαφέρον που υπάρχει;

Απ.: Ανά το παγκόσμιο έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο του μεγάλου δανεισμού για αγορά κατοικίας. Είναι ένα κομμάτι το οποίο αλλάζει τα δεδομένα όπως τα γνωρίζαμε τα προηγούμενα χρόνια. Προηγουμένως η αύξηση των πιστώσεων κατευθυνόταν προς την κατανάλωση και τώρα στην αγορά ακινήτων όπου τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έκρηξη τιμών.

Ερ: Πιστεύετε ότι αυτοί οι ρυθμοί θα συνεχιστούν και στους επόμενους μήνες;

Απ.: Εξαρτάται από το τι πράττει η Κεντρική Τράπεζα αλλά και από την ένταξη της Κύπρου στην ΟΝΕ. Πλέον η νομισματική πολιτική δεν ελέγχεται από την ΚΤ. Δηλαδή στο βαθμό που περιορίζουμε τις κυπριακές τράπεζες να δανείσουν τους Κυπρίους θα μπορούν να δανειστούν από μια άλλη τράπεζα π.χ. ελληνική ή αγγλική.

Ερ: Άρα τι χρειάζεται να γίνει;

Απ.: Χρειάζεται να γίνει μια συντονισμένη επέμβαση από όλες τις Κεντρικές Τράπεζες. Εάν η ΕΚΤ έχει χαμηλά τα επιτόκια της θα έχουμε αύξηση του δανεισμού στην Ευρωζώνη.

Ερ: Όσον αφορά τις τιμές των ακινήτων θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν ή θα παρουσιαστεί ύφεση;

Απ.: Δεν είμαι προφήτης για να προβλέψω κάτι τέτοιο. Αυτό που πρέπει κάποιος να δει είναι ότι είχαμε ένα παγκόσμιο φαινόμενο απότομης αύξησης των τιμών των ακινήτων που για μένα είχε χρηματοδοτηθεί από μεγάλη πιστωτική επέκταση.

Ερ: Στην Κύπρο οι τιμές των ακινήτων μπορούν να θεωρηθούν φούσκα;

Απ.: Στην Κύπρο οι τιμές έχουν τα χαρακτηριστικά μιας φούσκας. Η απότομη αύξηση που παρατηρείται και το ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από το ευρύ κοινό για αγοραπωλησίες ακινήτων είναι χαρακτηριστικό μιας φούσκας. Επίσης το ότι τα εισοδήματα των Κυπρίων είναι δυσανάλογα με το κόστος αγοράς μιας κατοικίας είναι χαρακτηριστικό μιας φούσκας.

Ερ: Από την άλλη όμως υπάρχει και ζήτηση από το εξωτερικό όπου οι μισθοί είναι πιο υψηλοί ...

Απ.: Μπορεί να υπάρχει και ζήτηση από ξένους όμως και στο εξωτερικό υπάρχει αύξηση τιμών. Αυτό που πρέπει να δούμε είναι αν η άνοδος στην Κύπρο είναι ενδογενές φαινόμενο ή είναι ένα μέρος του διεθνούς φαινομένου.

Ερ: Εσείς τι πιστεύετε;

Απ.: Πιστεύω ότι είναι μέρος διεθνούς φαινομένου. Θεωρώ ότι με εξαίρεση ορισμένες χώρες όπου δικαιολογούνται οι αυξήσεις λόγω αύξησης του πληθυσμού και της περιορισμένης γης, στις υπόλοιπες οι τιμές αποτελούν φούσκα. Σπεκουλαδόροι υπάρχουν σε όλες τις χώρες. Πάντως θεωρώ μύθο αυτό που λένε πολλοί ότι οι τιμές ακινήτων στην Κύπρο ακολουθούν συνεχώς ανοδική πορεία. Αυτό δηλαδή το γεγονός αποτελεί εγγύηση επ’ άπειρον ότι θα ακολουθείται συνεχώς αυξητική πορεία;

Ερ: Οι κυπριακές τράπεζες ενδεχομένως να αντιμετωπίσουν παρόμοια προβλήματα όπως την περίοδο της χρηματιστηριακής φούσκας, από κάποια ύφεση των τιμών των ακινήτων;

Απ.: Όχι δεν πιστεύω κάτι τέτοιο καθώς οι τράπεζες έχουν ως γνώμονα όταν παραχωρούν δάνεια τη δυνατότητα αποπληρωμής που έχει κάποιος. H πολιτική των τραπεζών στην Κύπρο δεν έφθασε ποτέ στο αγγλικό μοντέλο όπως την Northern Rock στη Αγγλία που μπορούσε να δανείσει μέχρι το 110% της αξίας του ακινήτου, δίνοντας π.χ. λεφτά και για τα έπιπλα.

Ερ:Τα πρόσφατα μέτρα της ΚΤ με τα οποία μειώθηκε η συνεισφορά των τραπεζών για αγορά ακινήτων πως τα αξιολογείτε;

Απ.: H KT είχε πει δύο λόγους για τα μέτρα που πήρε. Ο πρώτος ήταν για να περιορίσει το ρυθμό της πιστωτικής επέκτασης και ο δεύτερος για να προστατέψει τις τράπεζες από πιθανή μείωση των τιμών των ακινήτων. Πιστεύω οι δύο διαγνώσεις ήταν σωστές τα μέτρα ήταν λανθασμένα.

Ερ:Δηλαδή;

Απ.: Εάν θέλεις να περιορίσεις την πιστωτική επέκταση μπορείς να το κάνεις με αύξηση των επιτοκίων. Εάν θέλεις να προστατέψεις τις τράπεζες από τον κακό δανεισμό θα πρέπει να κοιτάξεις την πιστοληπτική δυνατότητα των ανθρώπων που δανείζουν οι τράπεζες και το κεφάλαιο που έχουν κατανείμει γι’ αυτό τον κίνδυνο. Για παράδειγμα αν έρθει ο Bill Gates στην Κύπρο για να επενδύσει θα πρέπει να δώσει το 40% προκαταβολή; Πρέπει τα μέτρα να λαμβάνουν υπόψιν και τη φερεγγυότητα του δανειζομένου.