Μ. Κεραυνός: Να μην αντιγράψουμε αντιμνημονιακές συνταγές

Η Κύπρος θα πρέπει να αποφύγει τις αντιμνημονιακές συνταγές και τις ποντιοπιλατικές προσεγγίσεις για να αντεπεξέλθει στα δεδομένα που δημιουργεί η ένταξη της στο μηχανισμό, δηλώνει ο CEO της Ελληνικής Τράπεζας Μάκης Κεραυνός. Σε συνέντευξη του στη StockWatch ο κ. Κεραυνός σημειώνει ότι ήδη άρχισε να δημιουργείται μια διαιρετική τομή μνημονιακών και αντιμνημονιακών, «ένας διαχωρισμός που δεν έχει καμία έννοια, ουσία και αποτέλεσμα». Τονίζει την ανάγκη εθνικής συναίνεσης για αντιμετώπιση των προκλήσεων. Στη συνέντευξη σχολιάζει τη συνταγή της τρόικα, την πρόθεση της για αλλαγή της μεθοδολογίας για τα κακά δάνεια και τις κυπριακές πραγματικότητες. Μιλά εκτενώς για την πορεία της Ελληνικής, η οποία απέφυγε την επέκταση σε άλλες αγορές και νοικοκύρεψε έγκαιρα την παρουσία της στην Ελλάδα.

Της Ηρώς Ευθυμίου

Ερ: Κύριε Κεραυνέ η Κύπρος βρίσκεται στο μηχανισμό στήριξης. Τι πήγε λάθος;

Απ.: Το τι πήγε λάθος το γνωρίζουμε πλέον από τα αποτελέσματα χωρίς να χρειάζεται να κάνουμε εκτιμήσεις.

Αργήσαμε να αντιδράσουμε με αμφιταλαντεύσεις και καθυστερήσεις στη λήψη μέτρων.

Δεν λήφθηκε κανένα ουσιαστικό μέτρο για ώθηση της ανάπτυξης και δεν προωθήθηκε το αναπτυξιακό πακέτο που σχεδίασε ο πρώην υπουργός Οικονομικών Κίκης Καζαμίας και σήμερα πολύ ορθά ζητούμε από την τρόικα να προσέξει το αναπτυξιακό στοιχείο, ενώ εμείς το παραμελήσαμε.

Ταυτόχρονα προέκυψε και το πρόβλημα ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών το οποίο οφείλεται κατά κύριο λόγο στο κούρεμα των ελληνικών ομολόγων. Από τον Ιούλιο του 2011 μέχρι το Φεβρουάριο του 2012 που κράτησε αυτή η διαδικασία για το κούρεμα, ενώ ήταν ψηλαφητή η επερχόμενη καταστροφή, η στάση μας ήταν παθητική παρά τις προφορικές και γραπτές προειδοποιήσεις πολλών.

Δυστυχώς το αφήσαμε σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη χαλαρότητα των αρχηγών κρατών οι οποίοι δεν προσμέτρησαν, σε όλες τουλάχιστον τις χώρες, τις σοβαρότατες επιπτώσεις που θα είχε το κούρεμα στον ιδιωτικό τομέα και χωρίς να διασφαλιστούν ενδεχόμενες ανάγκες κεφαλαίου για τις τράπεζές μας, όπως έκαναν κάποιες άλλες χώρες.

Ερ: Αν οι τράπεζες πίστευαν πραγματικά ότι η κυπριακή οικονομία αντιμετωπίζει αυτά τα διαρθρωτικά προβλήματα που κατά καιρούς εντοπίζουν, τότε γιατί ακολούθησαν την πολιτική που ακολούθησαν και δεν άφησαν πόρους για τους δύσκολους καιρούς;

Απ.: Δεν μπορώ να μιλώ εκ μέρους όλων των τραπεζών. Ευθύνη υπάρχει και στις τράπεζες, όπως και σε πολλούς άλλους. Αλλά για να είμαστε δίκαιοι, μέχρι πρόσφατα επικρατούσε η αντίληψη σε επίσημο επίπεδο ότι η οικονομία μας δεν έχει πρόβλημα.

Όσον αφορά όμως την Ελληνική Τράπεζα θα έλεγα ότι έγκαιρα ανασχεδιάσαμε και αναδιατάξαμε την πορεία και στρατηγική μας, αναγνωρίζοντας τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, την αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να δώσει άμεσα λύσεις στην κρίση καθώς και πρόβλεψη των αρνητικών εξελίξεων της κυπριακής οικονομίας. Ακόμα και λόγω των ανησυχιών μας από το 2007 αναθέσαμε μελέτη σε εξωτερικό οίκο για τις εξελίξεις στην αγορά ακινήτων.

Από την άλλη όμως δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι από τα επίσημα κέντρα αποφάσεων υπήρξε μια σημαντική χρονική υστέρηση στην αποδοχή των προβλημάτων που αντιμετώπιζε η κυπριακή οικονομία τόσο από εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς κινδύνους. Οι επιπτώσεις της ύφεσης στους βασικούς τομείς της οικονομίας επηρέασαν αρνητικά τις τράπεζες μέσα από την άνοδο του κόστους, τη μείωση εσόδων, επηρεασμό της κεφαλαιακής επάρκειας και πολλά άλλα. Αυτά με τη σειρά τους όπως και τα ψηλά επιτόκια που διαμορφώθηκαν επηρέασαν αρνητικά την οικονομία, έτσι είχαμε ένα αρνητικό φαύλο κύκλο.

Ερ: Τι έπρεπε δηλαδή να κάνει το κράτος;

Απ.: Σε μια μεικτή οικονομία όπως η κυπριακή αυτό που αναμένει κάποιος από το κράτος είναι να δίνει έγκαιρα στρατηγικές κατευθύνσεις ώστε να μπορεί ο ιδιωτικός τομέας, στον οποίο ανήκουν και οι τράπεζες, να σχεδιάζει ορθά την ανάπτυξή του. Ταυτόχρονα το κράτος πρέπει να έχει μηχανισμούς που να στηρίζει την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα με ασφάλεια ή να την αποτρέπει αν κρίνει ότι τούτο δημιουργεί κινδύνους για το σύνολο.

Μια άλλη πτυχή επίσης που μας διαφεύγει σε σχέση με την ανάπτυξη των τραπεζών εκτός συνόρων είναι και το θέμα του υπερδανεισμού των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στην Κύπρο, που αναγκαστικά δημιουργεί πίεση για διείσδυση και σε άλλες αγορές.

Τα διλήμματα που τίθενται είναι αν οι τράπεζες θα έπρεπε να συνεχίσουν να δανείζουν πέραν του 300% του ΑΕΠ ή να επεκταθούν και σε άλλες αγορές ή να ακολουθήσουν πορεία συρρίκνωσης σταθμίζοντας όμως θέματα όπως τομέας διεθνών επιχειρήσεων ή απασχόλησης ή τομέας υπηρεσιών.

Ξεχνούμε ακόμη ότι ένα από τα βασικά επιχειρήματα της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ ήταν ότι οι κυπριακές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να αναπτυχθούν μέσα στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά των 300 εκατομμυρίων ευρωπαίων καταναλωτών οι οποίοι θα χρησιμοποιούσαν και τα κυπριακά προϊόντα και υπηρεσίες. Βασική αρχή της ΕΕ είναι η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, πόρων, εργαζομένων και επιχειρήσεων μέσα στη μεγάλη ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.

Σήμερα υπό το βάρος των δυσκολιών της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ξεχνούμε ένα μέρος της ιστορίας και επικεντρωνόμαστε στο ποιος ευθύνεται περισσότερο μπαίνοντας και πάλι σε ένα φαύλο κύκλο αλληλοκατηγοριών και λαθών που αν συνεχιστεί δεν θα μας οδηγήσει σε διέξοδο.

Πέτυχε η έκδοση κεφαλαίου

Ερ: Η Ελληνική Τράπεζα θα χρειαστεί στήριξη;

Απ.: Παρά τις εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες και το αρνητικό οικονομικό περιβάλλον υλοποιήσαμε πρόσφατα την κεφαλαιοποίηση της τράπεζας μας, με τη σημαντική στήριξη υφιστάμενων μετόχων μας.

Η κεφαλαιοποίηση πέτυχε κατά 71% και σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα ικανοποιούμε τους δείκτες. Έχουμε ετοιμάσει έγκαιρα τον κεφαλαιακό προγραμματισμό μας ο οποίος κοινοποιήθηκε και στην αρμόδια Αρχή και προχωρούμε στην υλοποίηση του σύμφωνα με τους σχεδιασμούς μας.

Αν δεν αλλάξουν άρδην τα δεδομένα στα πλαίσια της διαπραγμάτευσης που θα ακολουθήσει εμείς θα συνεχίσουμε την υλοποίηση των σχεδίων μας. Παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και προσαρμοζόμαστε ανάλογα.

Ερ: Αν αλλάξουν;

Απ.: Τότε θα πρέπει να δούμε τι θα αλλάξει και γιατί.

Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν κάποια θέματα σχετικά με το ύψος του αναγκαίου κεφαλαίου των τραπεζών.

Τί λέει δηλαδή η Βασιλεία ΙΙ, η Βασιλεία ΙΙΙ που αναμένεται να μπει σε εφαρμογή από τις αρχές του 2013, τί λέει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) η οποία ανακοίνωσε αύξηση των ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών στο 9% και την ίδια ώρα ο πρόεδρος της ΕΑΤ, σε ομιλία στη Ρώμη, δήλωνε ότι ίσως να ήταν ψηλό το 9% σε περίοδο έλλειψης ρευστότητας και να μειωθεί ή να δοθεί παράταση χρόνου στην υλοποίηση του. Σήμερα σύμφωνα με δημοσιεύματα η ΕΑΤ επανέρχεται με αναφορές για αύξηση στο 10%.

Επιτέλους πρέπει να μπει ένα σταθερό πλαίσιο αναφοράς το οποίο να είναι ορθολογικό στη βάση της σημερινής συγκυρίας, αλλά και να δοθεί ο αναγκαίος χρόνος προσαρμογής διότι σήμερα τα κεφάλαια δεν τα βρίσκεις σε μια νύχτα ιδιαίτερα όταν με τις συμπεριφορές μας δημιουργούμε μεγάλες φοβίες στους πιθανούς επενδυτές, όχι μόνο για επενδύσεις στην Κύπρο αλλά σ’ ολόκληρη την Ευρώπη.

Ερ: Τα κεφάλαια θα μπορούσαν να έρθουν από το μηχανισμό.

Απ.: Να υπενθυμίσω ότι πριν η Κύπρος τεθεί υπό επιτήρηση κάποιοι έλεγαν να τεθεί υπό επιτήρηση για να υποχρεωθούμε από τους ευρωπαίους να πάρουμε μέτρα. Τώρα λέμε αφού δεν πήραμε μέτρα να μας τα επιβάλει η τρόικα. Αυτή είναι η λογική του παράλογου.

Σε ένα ευνομούμενο κράτος, σε μια μικρή χώρα με παράδοση στα οικονομικά επιτεύγματα ειδικότερα σε δύσκολες περιόδους, διερωτώμαι γιατί να προσφεύγουμε σε επιτηρήσεις και μηχανισμούς για να μας δώσουν λύσεις.

Τα μεγέθη και τα προβλήματα της κυπριακής οικονομίας ήταν τέτοια που μπορούσαμε διαχρονικά να τα διαχειριστούμε, δεν το πράξαμε και σήμερα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε μια άλλη πραγματικότητα, που θα είναι σκληρή και οδυνηρή για όλη την κυπριακή κοινωνία.

Επομένως ναι, τα κεφάλαια θα μπορούν να έρθουν από το μηχανισμό αλλά με τη μορφή δανείων και όχι επενδύσεων, έτσι δυστυχώς έρχονται με όρους, οι οποίοι αλλού μέχρι στιγμής δεν έφεραν και τα καλύτερα αποτελέσματα.

Διαγνωστικοί έλεγχοι

Ερ: Τι να αναμένει κάποιος από τους διαγνωστικούς ελέγχους στα χαρτοφυλάκια της Ελληνικής σε Κύπρο και Ελλάδα;

Απ.: Στην Ελλάδα ήδη έχει ολοκληρωθεί ένας διαγνωστικός έλεγχος που έχει γίνει από ξένο οίκο και ο οποίος δεν κατέδειξε κάτι που δεν γνωρίζαμε ή δεν αναμέναμε. Πρόκειται γι’ αυτά που γνωρίζουμε και διαχειριζόμαστε.

Η Ελληνική Τράπεζα χαρακτηρίζεται από διαφάνεια γι’ αυτό όλα τα στοιχεία είναι στη διάθεση οποιουδήποτε θέλει να εξετάσει το χαρτοφυλάκιο μας.

Ερ: Υπάρχει φυσικά μεγάλη πιθανότητα να αλλάξει η μεθοδολογία.

Απ.: Όταν αλλάζουν οι μεθοδολογίες σίγουρα υπάρχει η πιθανότητα να προκύψουν διαφορετικά αποτελέσματα.

Αν αποφασιστεί ότι πρέπει να υιοθετηθούν νέες μεθοδολογίες από αυτές που χρόνια έχουν υιοθετηθεί και εφαρμόζονται, τότε το κλειδί για ομαλές εξελίξεις είναι ο χρόνος προσαρμογής. Ας μην συζητούμε όμως στη βάση εικασιών. Τα γεγονότα είναι πια μπροστά μας και πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε με καθαρά και ανοικτά μυαλά. Με μαχητικότητα αλλά και την απαραίτητη σοβαρότητα.

Αναθεωρήσεις μεθοδολογιών και συστημάτων μπορούν να γίνουν αλλά με τον κατάλληλο τρόπο και στον κατάλληλο χρόνο για να υπάρξει πραγματικό όφελος στην οικονομία.

Ερ: Με βάση τα όσα που είδαν το φως της δημοσιότητας, υπάρχει πίεση για αλλαγή της μεθοδολογίας στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Γιατί αντιδρούν οι τράπεζες;

Απ.: Δεν νομίζω ότι αντιδρούν οι τράπεζες. Οι τράπεζες οφείλουν να υποδείξουν τις όποιες επιπτώσεις που δεν θα μείνουν μόνο στις τράπεζες, αλλά θα διαχυθούν αναγκαστικά σε ολόκληρη την οικονομία. Νομίζω ότι κάποιος πρέπει να εξηγήσει στην τρόικα κάποια βασικά πράγματα όσον αφορά την κυπριακή πραγματικότητα.

Κατ’ αρχήν η ΕΕ αναγνώρισε ότι το 40% της επικράτειας της Κύπρου όπως και οι πόροι του 40% δεν μπορούν να αξιοποιηθούν και να χρησιμοποιηθούν για την ευημερία του λαού της, λόγω της κατοχής. Αυτό το γεγονός διαφοροποιεί την Κύπρο από τις άλλες χώρες μέλη της ΕΕ και πρέπει να σταθμιστεί γιατί δημιουργεί πολύ σοβαρές στρεβλώσεις στην κυπριακή οικονομία.

Επιπρόσθετα πρέπει να εξηγηθεί η διαφορετική αντίληψη και κουλτούρα των Κυπρίων στο θέμα της ιδιοκατοίκησης. Στην Κύπρο η κατοικία δεν χρησιμοποιείται για την εξασφάλιση κέρδους όπως γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που όταν ανέβει η αξία της κατοικίας την πουλάνε για να κερδίσουν.

Επιπλέον πρέπει να εξηγηθεί στην τρόικα ότι στην Κύπρο η γη και τα ακίνητα είναι σχετικά σπάνιο αγαθό και παρά το φούσκωμα και ξεφούσκωμα των τιμών δεν μπορεί να επέλθουν μειώσεις στις τιμές της τάξης του 40% και 50%, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα.

Γεγονός που αντανακλάται μέσα από το δείκτη τιμών ακινήτων της ΚΤ και του Συνδέσμου Εκτιμητών, όπου η μείωση κυμαίνεται περίπου στο 14% και 12% αντίστοιχα, μετά από μια περίοδο 5 σχεδόν χρόνων ύφεσης η οποία βέβαια ακόμα συνεχίζεται.

Από την άλλη θα πρέπει να εξηγήσει κάποιος και σε μας γιατί σε μια χώρα η οποία δεν φέρει την αποκλειστική ευθύνη για την παρατεταμένη οικονομική ύφεση να μην μπορεί να γίνει αναδιάρθρωση δανείων. Γιατί αυτό θα γίνει αν πραγματικά υιοθετηθεί η προσέγγιση για κάθε αναδιάρθρωση να γίνεται πλήρης πρόβλεψη και άρα ανάγκη πρόσθετου κεφαλαίου.

Άρα διαφοροποιήσεις και αναθεωρήσεις μεθοδολογιών και συστημάτων μπορούν να γίνουν, αλλά θα πρέπει να γίνουν με τον κατάλληλο τρόπο, μέσα σε εύλογο χρόνο και να οδηγούν σε πραγματικό όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας.

Συρρίκνωση σε πολλούς τομείς

Ερ: Η συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα αγγίζει και την Ελληνική;

Απ.: Η τράπεζα μας αποφάσισε έγκαιρα τη συρρίκνωση και τη μη ανάπτυξη σε κάποιες χώρες τις ΕΕ όπως οι Ρουμανία, Βουλγαρία, Πολωνία ακόμη και Τσεχία που κάποια στιγμή είχε τεθεί πιο συγκεκριμένα το θέμα.

Στην Ελλάδα επίσης εδώ και δύο χρόνια έχουμε μειώσει τα καταστήματα μας από 30 σε 20. Ταυτόχρονα στη βάση ειδικού σχεδίου και με τη σύμφωνο γνώμη των συντεχνιών έχουμε διακόψει την εργασιακή σχέση με σημαντικό αριθμό προσωπικού.

Έχουμε προβεί και σε μια σειρά άλλων ενεργειών όπως για παράδειγμα δεν διαθέτουμε πλέον επενδυτικές εταιρείες, δεν έχουμε treasuries, και διάφορες άλλες υπηρεσίες, ενώ έχουμε αναδιατάξει τελείως τη στρατηγική μας για να περιορίσουμε χαρτοφυλάκια σε τομείς με συγκέντρωση ρίσκου.

Στην Ελλάδα έχουμε επικεντρωθεί σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που παραμένουν υγιείς. Ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα δεν είναι υπερδανεισμένος βρίσκεται στο μέσο όρο της ΕΕ, παρά τα σοβαρά προβλήματα του ελληνικού δημοσίου.

Στη Ρωσία επίσης έχουμε αναδιαμορφώσει το ρυθμό ανάπτυξης, παρακολουθώντας τις εξελίξεις και ακολουθώντας μια γενικότερη περιοριστική πολιτική ανάπτυξης του χαρτοφυλακίου μας.

Μέτρα λιτότητας εφαρμόζονται τα δύο τελευταία χρόνια και στην Κύπρο. Πέρσι μειώσαμε κατά 12 τα καταστήματα μας ενώ στη βάση συγκεκριμένης πολιτικής δόθηκε η δυνατότητα σε στελέχη να αποχωρήσουν προς αμοιβαίο όφελος.

Στην Ελλάδα έχουμε σημαντική εμπειρία

Ερ: Στην Ελλάδα εξακολουθείτε να έχετε κοντά στα €900 εκ. σε δάνεια. Δεδομένων των εξελίξεων, γιατί είναι τόσο απαραίτητη η παρουσία της Ελληνικής στην Ελλάδα;

Απ.: Η Ελληνική στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε το 1998. Η παρουσία της σήμερα είναι νοικοκυρεμένη και μάλιστα θεωρούμε ότι τα αποτελέσματα των δύο τελευταίων ετών στο θέμα της παραχώρησης δανείων είναι σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα, παρά το ότι θα έλεγε κάποιος ότι δεν είναι ενδεικτικά τα αποτελέσματα των δύο ετών.

Η παρουσία μας υπό τα σημερινά δεδομένα είναι δυνατή μόνο στις χώρες που έχουμε κάποιες γνώσεις της αγοράς ή κάποια συγκριτικά πλεονεκτήματα και στην Ελλάδα έχουμε σημαντική εμπειρία.

Ερ: Είναι ζημιογόνα όμως.

Απ.: Είναι ζημιογόνα εάν δει κάποιος την τελευταία γραμμή του ισολογισμού, εντούτοις στις επιχειρήσεις κάποιος πρέπει να βλέπει και άλλες γραμμές πέραν του ισολογισμού.

Να υπενθυμίσω ότι για 2 χρόνια τουλάχιστον είχαμε τη δυνατότητα να φέρνουμε πολύ φθηνές καταθέσεις από την Ελλάδα στην Κύπρο ενώ γίνονταν και άλλες συνέργειες.

Δεν πρέπει επίσης να παραβλέπεται το γεγονός ότι υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός κυπρίων επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, τους οποίους εξυπηρετούμε, γι’ αυτό δεν είναι σωστό να εγκαταλείπεις τις υποχρεώσεις σου στη μέση του δρόμου επειδή βρήκες κάποιες δυσκολίες. Είμαι βέβαιος ότι με το re-engineering που έγινε στο δίκτυο μας στην Ελλάδα, θα έμπαινε σε κερδοφόρα πορεία αν δεν μας έβρισκε η φοβερή κρίση της ελληνικής οικονομίας.

Ερ: Υπάρχει η εκτίμηση ότι επείγει η θωράκιση του συστήματος μέσω της δημιουργίας ενός δακτυλίου ασφαλείας για το ενεργητικό των τραπεζών στην Ελλάδα;

Απ.: Είναι μια θετική σκέψη και πράγματι είναι κάτι που θα μπορούσε να προστατεύσει τις κυπριακές τράπεζες από πρόσθετες περιπέτειες εάν παρ’ ελπίδα οι εξελίξεις σε επίπεδο Ευρώπης και κατ’ επέκταση της Ελλάδας δεν γίνουν πιο θετικές.

Είναι όμως ένα θέμα με πολλές και δύσκολες πτυχές που πρέπει να μελετηθεί αρκετά και σφαιρικά ώστε να διαφανεί η καλύτερη υπό τις περιστάσεις μορφή που θα μπορούσε να πάρει αυτός ο δακτύλιος ασφαλείας.

Μια πτυχή για παράδειγμα είναι ότι θα χρειαστούμε πρόσθετα κεφάλαια για να δημιουργήσουμε τράπεζες στην Ελλάδα ως ανεξάρτητες νομικές οντότητες.

Η αρμόδια αρχή επίσης που θα εκδώσει την άδεια για τράπεζα πιστεύω ότι θα ζητήσει αυξημένο κεφάλαιο σε μια περίοδο που είναι δυσεύρετο και οι κυπριακές τράπεζες βρίσκονται στη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης για να συνεχίσουν να λειτουργούν με τις υφιστάμενες υποδομές.

Επιπρόσθετα οι κυπριακές τράπεζες στην περίπτωση δημιουργίας νομικών οντοτήτων στην Ελλάδα, θα χρειαστούν ενισχυμένες υποδομές, όπως διοικητικά συμβούλια και διάφορες υπηρεσίες, γεγονός που θα αυξήσει το κόστος λειτουργίας τους.

Υπάρχουν επίσης φορολογικές πτυχές που πρέπει να εξεταστούν, θέματα συμμετοχής στο ELA και αρκετά άλλα θέματα.

Επίσης σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία κάνει ακόμα πιο δύσκολο το λεγόμενο ring fencing αφού μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι έτσι κι αλλιώς η μητρική εταιρεία έχει υποχρέωση να δώσει στήριξη στη θυγατρική.

Επομένως επαναλαμβάνω ότι είναι μια σοβαρή σκέψη που πρέπει να μελετηθεί σε βάθος και σε πλήρη συνεργασία με τις αρμόδιες εποπτικές αρχές, σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα και διερευνώντας ίσως και άλλες εναλλακτικές επιλογές.

Ερ: Η συρρίκνωση των μεγάλων εκτιμάτε ότι θα ευνοήσει τους μικρούς;

Απ.: Με τα σημερινά δεδομένα δεν νομίζω ότι είναι σοφή τακτική να διεκδικεί κάποιος μερίδιο αγοράς στην Κύπρο.

Η συρρίκνωση των μεγάλων δεν νομίζω ότι θα είναι προς όφελος των μικρών διότι ο κίνδυνος είναι συστημικός και κανένας δεν μπορεί να εξαιρεθεί από τη δίνη των προβλημάτων.

Συνταγή χωρίς θεραπεία

Ερ: Ας πάμε στο θέμα τρόικα. Τα μέτρα που προτείνει έχουν διαρρεύσει. Είναι όντως συνταγή εξόδου από την κρίση;

Απ.: Φαίνεται ότι η συνταγή για την Κύπρο δεν διαφέρει από τις συνταγές που εφαρμόστηκαν σε άλλες χώρες. Το θέμα είναι ότι δεν είδαμε αποτέλεσμα μέχρι στιγμής στις άλλες χώρες και ο γιατρός όταν δίνει συνταγή και δεν βλέπει αποτέλεσμα είναι ο πρώτος που θα πρέπει να προβληματιστεί.

Ερ: Υπάρχει όμως το επιχείρημα ότι δεν εφαρμόστηκε η συνταγή από τον ασθενή…

Απ.: Όταν βλέπουμε ανθρώπους χωρίς συντάξεις, ανεργία του 20% σε κάποιες χώρες και μισθούς της τάξης των €500 που ρίχνουν το βιοτικό επίπεδο ότι και να πούμε κάποια πράγματα έχουν εφαρμοστεί. Εδώ στην Ισπανία έπεσε η κυβέρνηση για να υιοθετηθούν μέτρα και η κρίση παραμένει ακόμα εντός των πυλών.

Να υπενθυμίσω επίσης ότι όταν λέμε τρόικα εννοούμε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι οποίοι κάθε χρόνο επισκέπτονται την Κύπρο και απέδιδαν τα εύσημα, ειδικότερα το ΔΝΤ και για το εποπτικό και τραπεζικό σύστημα.

Άρα είναι εύκολο την περίοδο της κρίσης όλοι να βλέπουμε τα προβλήματα και να πετροβολούμε τους υπόλοιπους για ευθύνες τους. Πέραν των συνταγών όμως για καταπολέμηση της ασθένειας ας κοιτάξουμε επιτέλους και την πηγή δημιουργίας και συντήρησης της ασθένειας. Και αυτή δεν είναι άλλη από τις ατέλειες του οικοδομήματος της ΕΕ, την έλλειψη οράματος των Ευρωπαϊκών ηγετών που μετά από τέσσερα χρόνια παραμένουν αμήχανοι και ανίκανοι να δώσουν λύσεις και προοπτική στους λαούς της Ευρώπης.

Ερ: Τι θα θεωρούσατε αποτυχία της κυπριακής διαπραγματευτικής ομάδας;

Απ.: Αποτυχία θα είναι αν δεν μπορέσουμε να μεταφέρουμε και να πείσουμε για τις πραγματικότητες και τις δυνατότητες της κυπριακής οικονομίας και κοινωνίας. Ταυτόχρονα αποτυχία θα είναι αν τηρήσουμε μια στάση στρουθοκαμηλισμού, κάνοντας ότι δεν βλέπουμε τα χρόνια διαρθρωτικά και άλλα προβλήματα της οικονομίας μας.

Η τρόικα θα πρέπει να έχει σωστή εικόνα της κυπριακής πραγματικότητας και να πειστεί για την πολιτική βούλησή μας να κάνουμε αλλαγές ώστε να αποτρέψουμε αυτό που λέμε άμεσες και σημαντικές ανατροπές, που θα τις πληρώσουν όλοι οι κύπριοι και κυρίως ο μέσος εργαζόμενος.

Σημαντικές ανατροπές σε συστήματα χωρίς να υπάρξει ο αναγκαίος χρόνος προσαρμογής θα είναι ιδιαίτερα τιμωρητικός για την κυπριακή οικονομία και κοινωνία.

Όχι διαχωρισμούς σε Μνημονιακούς – Αντιμνημονιακούς

Ερ: Πως βλέπετε να διαμορφώνεται το πολιτικό σκηνικό ενόψει μνημονίου;

Απ.: Το σημείο αυτό καλύτερα να το απαντήσουν οι πολιτικοί. Εν πάση περιπτώσει όμως, ανησυχώ γιατί δεν βλέπω να διαμορφώνεται ένα σκηνικό που θα βοηθούσε τον τόπο στην πιο κρίσιμη ιστορική συγκυρία του μετά την τουρκική εισβολή.

Ερ: Το κομματικό σύστημα μπορεί να αντέξει τους κραδασμούς του μνημονίου;

Απ.: Νιώθω μια αποστροφή στην κατηγοριοποίηση σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς, πρόκειται για ένα διαχωρισμό που δεν έχει καμία έννοια, ουσία και αποτέλεσμα.

Ερ: Δεν θα γίνει;

Απ.: Ήδη άρχισε να γίνεται. Θέλω να πιστεύω όμως ως ένας μέσος κύπριος πολίτης ότι διαθέτουμε τη στοιχειώδη σοφία ώστε να μην αντιγράψουμε και άλλες κακές συνταγές που βλέπουμε γύρω μας.

Κατά την άποψη μου αυτό που επιβάλλεται αυτή τη στιγμή είναι η ύπαρξη πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης για αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων της οικονομίας τα οποία αφορούν όλους.

Εάν παρατηρηθούν ποντιοπιλατικές καταστάσεις, δηλαδή να πλένουμε τα χέρια μας και να αφήνουμε τα προβλήματα σε κάποιους άλλους σε άλλο χρόνο, τότε δεν νομίζω ότι θα υπάρξει θετική κατάληξη για το σύνολο του κυπριακού λαού. Το πρόβλημα της οικονομίας μας αφορά όλους τώρα και πρέπει όλοι να συμβάλουμε στην καλύτερη δυνατή διευθέτηση.