Η προστασία της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα

O χρηματοοικονομικός τομέας αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της ανάπτυξης και τον καθρέφτη των οικονομικών επιτευγμάτων που σημείωσε ο τόπος μας τα τελευταία χρόνια.  Στον πυρήνα του χρηματοπιστωτικού μας τομέα βρίσκονται οι τράπεζες οι οποίες παρά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση των τελευταίων τριών χρόνων και σε αντίθεση με τις εμπειρίες άλλων χωρών, έχουν αντεπεξέλθει χωρίς καμιά στήριξη από το δημόσιο και εξακολουθούν να διατηρούν την ευρωστία τους. Η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σήμερα ενώπιον μιας εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης.  Η πορεία υποβαθμίσεων και οι συνεχείς αμφισβητήσεις για το μέλλον της οικονομίας μας από διεθνείς οίκους αξιολόγησης εξ’ αιτίας των μεγάλων δομικών δημοσιονομικών ανισοσκελιών που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια καθώς και των χρόνιων διαρθρωτικών αδυναμιών, έχουν αρνητικό αντίκτυπο και στο χρηματοπιστωτικό τομέα του τόπου.  Δυστυχώς, παρά τη θετική ανάπτυξη της οικονομίας και τη μικρή βελτίωση του δημοσιονομικού ελλείμματος το 2010, οι οίκοι αξιολόγησης δεν έχουν πεισθεί ότι η βελτίωση είναι μακροπρόθεσμης φύσης.  Είτε το θέλουμε είτε όχι και άσχετα με το εάν θεωρούνται αξιόπιστοι ή όχι, οι αρνητικές αξιολογήσεις μας επηρεάζουν καίρια και δημιουργούν αρνητική εικόνα στις διεθνείς αγορές. Η παρούσα αρνητική εικόνα μπορεί να ανατραπεί καλύτερα αν ληφθούν μέτρα για ουσιαστική μακροπρόθεσμη δημοσιονομική βελτίωση το συντομότερο δυνατόν.  Όπως φαίνεται για παράδειγμα και στην περίπτωση του Λουξεμβούργου, η σταθερότητα του τραπεζικού τομέα εξασφαλίζεται καλύτερα όταν μια χώρα διατηρεί υγιή δημοσιονομικά μεγέθη.  Επιπρόσθετα, η υγεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος μπορεί να διασφαλιστεί με τη δημιουργία Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.  Ένα τέτοιο ταμείο μπορεί να λειτουργήσει ως μαξιλάρι προστασίας από τις πιέσεις που ασκούνται λόγω των υποβαθμίσεων του κράτους. Με βάση τα δεδομένα αυτά, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου έχει από πέρσι υποστηρίξει τη δημιουργία ενός Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας το οποίο θα συμβάλει στην προστασία και περαιτέρω ενίσχυση της αξιοπιστίας του τραπεζικού τομέα της χώρας.  Το Ταμείο θα πρέπει να δημιουργηθεί μέσα στα πλαίσια των ευρύτερων προσπαθειών που καταβάλλονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως για παράδειγμα τα Ταμεία που έχουν πρόσφατα δημιουργηθεί στη Γερμανία και στη Σουηδία.  Άποψή μου είναι ότι το κόστος του Ταμείου αυτού θα πρέπει να το επωμιστούν εξ’ ολοκλήρου οι Τράπεζες και τα ΣΠΙ μέσω της επιβολής ειδικού τέλους.  Τα κεφάλαια που θα συσσωρεύονται στο Ταμείο αυτό θα πρέπει να κατακρατούνται ως ασφαλιστικά αποθέματα τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο σε περίπτωση ανάγκης για ενεργό στήριξη του τραπεζικού τομέα. Έχω την πεποίθηση πως υπό τις παρούσες συνθήκες χρηματοοικονομικής αστάθειας και υπό το πρίσμα των πρόσφατων υποβαθμίσεων, η φορολόγηση των τραπεζών, ιδιαίτερα όταν δεν γίνεται με στόχο τη διασφάλιση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος αλλά για κάλυψη των αυξημένων δημοσίων δαπανών, δεν θα συμβάλει στη σταθερότητα του τραπεζικού τομέα.  Αντίθετα, θα προκαλέσει εξασθένιση του τομέα, αποστερώντας του πολύτιμα κεφάλαια, και αύξηση των κινδύνων που ήδη δημιουργούνται από τη χρηματοοικονομική αστάθεια στη ζώνη του ευρώ και τις πολλαπλές υποβαθμίσεις του κράτους. Είναι γεγονός ότι, εξ αιτίας των υποβαθμίσεων και των συνεπακόλουθων έντονων πιέσεων που ασκούνται στις Τράπεζες και στα ΣΠΙ, παρατηρείται άνοδος στο κόστος δανεισμού το οποίο μεταφέρεται στους ώμους τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα με αλυσιδωτές αρνητικές επιδράσεις στις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας και περαιτέρω επιδείνωση της ανεργίας.  Η επιβολή φορολογιών στις Τράπεζες, θα αυξήσει περαιτέρω τις πιέσεις και τα κόστη που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας και κατ’ επέκταση το κόστος δανεισμού για όλους τους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας.  Αντίθετα, η δημιουργία ενός Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, με τον τρόπο που εισηγείται η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, θα στείλει ισχυρότατο μήνυμα στήριξης του τραπεζικού τομέα, θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των καταθετών και θα αμβλύνει τις ανησυχίες που οδηγούν στις υποβαθμίσεις, ακόμα και στην περίπτωση που τα δημόσια οικονομικά δεν σημειώσουν άμεσα σημαντική βελτίωση.  Ουσιαστικά, το Ταμείο θα αποσυνδέσει σε κάποιο βαθμό τις αξιολογήσεις του τραπεζικού τομέα από τις εξελίξεις στα δημόσια οικονομικά. Η πλέον υπεύθυνη επιλογή για τον τόπο μας είναι να δημιουργήσουμε άμεσα ένα Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.  Εάν λοιπόν το Ταμείο αυτό δημιουργηθεί με βάση την πρόταση της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου και τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τότε η αξιοπιστία του τραπεζικού μας συστήματος θα ενισχυθεί έστω και με την ύπαρξη των σημερινών δημοσιονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε ως χώρα.  Προσβλέπω στην υποστήριξη της πρότασης της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου από τη βουλή των αντιπροσώπων και ευελπιστώ ότι το υπουργείο Οικονομικών θα εξετάσει σοβαρά την πρότασή μας.  Θεωρώ ότι αυτή εξυπηρετεί το καλώς νοούμενο συμφέρον της οικονομίας του τόπου.  Διότι η οικονομία αποτελεί εθνική υπόθεση. Αθανάσιος Ορφανίδης Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου