Φώτης Φωτίου: Ως ΚΟΤ, αλλάζουμε...
Η κυπριακή τουριστική βιομηχανία διατηρεί δύο συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών της: τις όμορφες κλιματο-τοπολογικές συνθήκες και τη φιλοξενία των Κυπρίων. Όμως, μέσα στο έντονα ανταγωνιστικό κλίμα των τελευταίων ετών στη διεθνή τουριστική αγορά, τα πλεονεκτήματα αυτά χάνουν ολοένα τη σημασία τους. Η τάση αυτή, που γίνεται αισθητή με τη μορφή των μειωμένων εσόδων και αφίξεων, μπορεί να αναχαιτιστεί και να αναστραφεί με τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος με έργα υποδομής από τη μια αλλά και τη συγκράτηση στην αύξηση του λειτουργικού κόστους. Στην κατεύθυνση αυτή θα επιχειρήσει να συμβάλει και ο ίδιος ο ΚΟΤ με την αλλαγή της δομής του, που θα του επιτρέπει να λειτουργεί με ευελιξία και χαμηλότερο κόστος. Ωστόσο, η όλη προσπάθεια για επανατοποθέτηση της Κύπρου στον τουριστικό χάρτη, πρέπει να αναμένεται ότι θα διαρκέσει αρκετά χρόνια. Στις επισημάνσεις αυτές προέβη ο πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού στα πλαίσια συνέντευξης που παραχώρησε στη StockWatch.
Ερ.: Κύριε Φωτίου, θα επιλέγατε ποτέ ως κάτοικος Ευρώπης την Κύπρο για διακοπές; Και γιατί;
Απ.: Θα επέλεγα την Κύπρο για διακοπές για δύο λόγους. Έχουμε δύο δώρα του Θεού, τον ήλιο και το όμορφο κλίμα και τις όμορφες παραλίες μας. Το δεύτερο δώρο είναι ζεστασιά και η φιλοξενία του κόσμου μας και αν κάνετε μια έρευνα στην Ευρώπη θα διαπιστώσετε ότι έχω δίκαιο. Αυτό το λέω αν και φοβάμαι ότι με τους ρυθμούς που ζούμε, και η κοινωνία μας εξελίσσεται, μπορεί να το χάσουμε.
Πέραν τούτου, θα έλεγα ότι έχουμε καλές ξενοδοχειακές μονάδες και υπηρεσίες. Όλοι αυτοί είναι λόγοι που κάποιος μπορεί να επιλέξει την Κύπρο. Όμως ο Ευρωπαίος έχει άλλες επιλογές και με τα ίδια δώρα του θεού. Άλλοι ανταγωνιστές μας δεν έχουν τη ζεστασιά και τη φιλοξενία που χαρακτηρίζει τους Κύπριους. Αυτό με κάνει να επισημάνω όμως το μεγάλο πρόβλημα της Κύπρου που προκύπτει από τη διαφορά της ποιότητας και του κόστους. Εάν η Κύπρος καταφέρει να σμικρύνει τη διαφορά αυτή, τότε δεν θα υπάρξει στην περιοχή μας άλλος πιο ελκυστικός προορισμός.
Ερ.: Βλέποντας τις αρνητικές εξελίξεις των τελευταίων ετών, μήπως θα πρέπει να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι τα πλεονεκτήματα της Κύπρου χάνουν τη σημασία τους;
Απ.: Πιστεύω ότι έχουμε πρόβλημα τα τελευταία χρόνια. Κι αν χάσουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα με άλλους προορισμούς, τότε θα δούμε την τουριστική βιομηχανία να καταρρέει. Δεν είναι όμως μόνο η Κύπρος που έχει προβλήματα. Αυτή είναι η τάση διεθνώς. Δείτε την Ισπανία ή την Ελλάδα που είναι παραδοσιακοί ανταγωνιστές μας, σε αντίθεση με την Τουρκία ή την Αίγυπτο. Αυτοί έχουν τα τελευταία χρόνια περισσότερα προβλήματα από μας. Το 2004 τον Ιανουάριο, σας είχα πει ότι ο στόχος του Οργανισμού ήταν να ανακόψει την αρνητική πορεία. Εμένα δεν με ενδιαφέρει τόσο το ποσοστό της αύξησης των αφίξεων, αλλά έχει κι αυτό τη σημασία του. Το ότι όμως ανακόψαμε τη μείωση των αφίξεων, συνέβαλε στη βελτίωση των εσόδων από τον τουρισμό. Αυτά μειώθηκαν κατά 3% πέρσι. Κι ο στόχος το 2005 είναι να φθάσουμε σε κάποια επίπεδα και να μην υπάρξει άλλη μείωση.
Ερ.: Αξίζει τον κόπο να έχουμε τουρισμό στην Κύπρο όταν ολοένα το κόστος φιλοξενίας κάθε τουρίστα αυξάνεται ενώ το εισόδημα που αφήνει μειώνεται;
Απ.: Το να έχουμε τουρισμό και βέβαια αξίζει τον κόπο. Είναι ένας τομέας που συνεισφέρει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στο ΑΕΠ και δεν μπορεί να υποβαθμίζεται. Και εγώ πάντοτε λέω ότι όταν ο τουρισμός δεν πάει καλά, φαίνεται στην οικονομία. Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι οι αφίξεις από μόνες τους δεν λένε τίποτα. Και εγώ είμαι από αυτούς που επικεντρώνονται στα εισοδήματα. Δεν πρέπει να αναμένει κανείς ότι σε ένα δύο χρόνια η Κύπρος θα επανατοποθετηθεί στον τουριστικό χάρτη τόσο εύκολα. Αν νομίζουμε ότι μπορούμε να επανορθώσουμε τη ζημιά που έγινε σε ένα δυο χρόνια, ξεγελούμε τους ίδιους τους εαυτούς μας. Αναμένω όμως ότι εάν καταφέρουμε στο τέλος της επταετίας (σ.σ. 2003 – 2010) να υλοποιήσουμε το Στρατηγικό Σχέδιο σε μεγάλο βαθμό, τότε μπορεί να πετύχει η επανατοποθέτηση της Κύπρου στον τουριστικό χάρτη, όπως δηλαδή προβλέπουν οι βασικοί άξονες του Στρατηγικού Σχεδίου. Δηλαδή να λειτουργήσει προς όφελός μας η αναλογία αξία προς κόστος, κάτι που δε γίνεται τώρα και να εμπλουτιστεί το προϊόν μας. Επιμένω, η Κύπρος περιορίστηκε σε προβολή της ως προορισμός ήλιου και θάλασσας. Πριν έρθετε στο γραφείο μου, είχα μια συνάντηση με ένα επιχειρηματία που σκοπεύει να δημιουργήσει σε μια έκταση 1.200 σκαλών ένα κέντρο υγείας για ξένους και άτομα τρίτης ηλικίας. Ακριβώς είναι τέτοια έργα που χρειάζεται η Κύπρος για να καταστήσει το προϊόν της πιο ελκυστικό.
Ερ.: Ποιος εγγυάται ότι η αναβαθμισμένη ποιότητα και υποδομή διασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητα όταν το κόστος αυξάνεται ανεξέλεγκτα;
Απ.: Ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημα, η αύξηση του κόστους δεν πρέπει να είναι ανεξέλεγκτη. Αν αυτή τη στιγμή δεν λειτουργήσει η επαγγελματική προσέγγιση και στους επιχειρηματίες, στους ιδιώτες, σε μας και στο κράτος, ώστε να δούμε τι χρειάζεται η Κύπρος και το βαθμό στον οποίο το χρειάζεται, τότε μπορεί να φθάσουμε στο σημείο που περιγράψατε. Πιστεύω ότι το να εμπλουτίσουμε το τουριστικό μας προϊόν και με άλλα προϊόντα αλλά και με έργα θα βοηθήσει σίγουρα, ειδικά στον ποιοτικό τουρισμό. Δεν πρέπει όμως να γίνει ανεξέλεγκτα.
Πρόσφατα έκανα ένα μονοήμερο ταξίδι στο Σάρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου και συνάντησα τον κυβερνήτη της περιοχής. Μου έδειξε το σχέδιο δράσης που έχουν καταστρώσει, ανοίγοντάς μου ένα χάρτη με πολλά μέτρα μήκος. Ο κυβερνήτης με ενημέρωσε για την πρόοδο στην υλοποίηση των έργων, προσθέτοντας ότι στο σχέδιο προβλέπουν ορισμένα έργα μέχρι το 2015. Όταν τον ρώτησα τι σκοπεύουν να κάνουν από κει και πέρα, μου απάντησε ότι δεν προβλέπεται περαιτέρω ανάπτυξη, μιας και θα ήταν εις βάρος υφιστάμενων ξενοδοχειακών μονάδων. Έτσι στο μέλλον, απλώς θα συνεχίσουν να διατηρούν την ποιότητα των υπηρεσιών και των ξενοδοχείων τους σε καλά επίπεδα.
Πόσα γήπεδα γκολφ είναι αναγκαία;
Ερ.: Εφαρμόζοντας τη λογική αυτή, δεν θα έπρεπε να περιοριστεί ο αριθμός των γηπέδων γκολφ που θέλετε να κατασκευάσετε;
Απ.: Οι γκόλφερ έχουν μια νοοτροπία. Δεν θέλουν να πηγαίνουν σε ένα και μόνο γήπεδο, αλλά να μετακινούνται από το ένα στο άλλο. Αυτό επιβεβαιώνουν ειδικές μελέτες. Στην ίδια την Κρήτη υπάρχουν 5-6 γήπεδα και σκέφτονται να κατασκευάσουν κι άλλα. Νομίζω όμως ότι πρέπει να αφήσουμε τον ιδιωτικό τομέα να αναπτυχθεί κάπως ελεύθερα, αλλά με τη συμβουλή τη δική μας και την καθοδήγηση ώστε να μη κτίζονται ανεξέλεγκτα νέα έργα και να φτάσουμε στο σημείο που περιγράψατε. Επανερχόμενος στο παράδειγμα του κέντρου υγείας που ανέφερα προηγουμένως, πρέπει να πω ότι η Κύπρος δεν «σηκώνει» 10 ή έστω και 5 τέτοια έργα. Το γκολφ όμως είναι κάτι ξεχωριστό. Το Φεβρουάριο σκοπεύουμε να φέρουμε κάποιους αγώνες γκολφ στην Κύπρο και το αίτημα που μας έγειραν οι διοργανωτές ήταν να αξιοποιήσουν 5 διαφορετικά γήπεδα.
Ερ.: Άρα λοιπόν, ακόμα δύο θα ήταν υπεραρκετά;
Απ.: Δεν είπα κάτι τέτοιο. Χρειάζονται αρκετά σε όλες τις τουριστικές πόλεις μας.
Αναγκαία η ευελιξία
Ερ.: Τι μπορεί να μάθει ο ΚΟΤ από τον ιδιωτικό τομέα;
Απ.: Αρκετά μπορούμε να μάθουμε από τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να μάθει και πολλά από μας. Κάποτε ο ιδιωτικός τομέας έτρεχε μπροστά από τον ΚΟΤ. Τώρα μπορώ να πω ότι ο ΚΟΤ προπορεύεται. Δεν είναι κακό. Έτσι έπρεπε να είναι από την αρχή, να ηγείται του ιδιωτικού τομέα. Αυτό νομίζω το πετύχαμε και το παραδέχονται πολλοί από τον ιδιωτικό τομέα.
Τώρα, αυτό που μπορούμε να μάθουμε από τον ιδιωτικό τομέα, είναι η νοοτροπία. Ο οργανισμός θυμίζει δημόσια υπηρεσία. Η λήψη απόφασης στον τουριστικό τομέα απαιτεί ευελιξία, ώστε να παίρνεις αποφάσεις γρήγορα και να τις αξιοποιείς σωστά. Ένα παράδειγμα ήταν η πρόσφατη καταστροφή με το τσουνάμι. Με κάθε σεβασμό προς τους πληγέντες, επιτρέψετέ μου να πω ότι οι ανταγωνιστές μας οι Αιγύπτιοι βγήκαν με ειδική εκστρατεία μέσα σε δύο μέρες απευθυνόμενοι στο τμήμα της ευρωπαϊκής αγοράς που είχε ως προορισμό της πληγείσες περιοχές από την καταστροφή. Εμείς, αν αποφασίζαμε κάτι ανάλογο, θα έπρεπε να λαμβάναμε πρώτα μια απόφαση σαν διοικητικό συμβούλιο. Κι αυτό θα ήταν το εύκολο μέρος. Ακολούθως, θα έπρεπε να πάμε στο Υπουργείο Εμπορίου, και αν αυτό το εγκρίνει, να πάμε στο Υπουργικό Συμβούλιο και μετά, αν το εγκρίνει, να πάμε στη Βουλή. Μέχρι τότε, το πουλί θα είχε πετάξει. Άρα το μάθημα που μπορούμε να λάβουμε από τον ιδιωτικό τομέα είναι η νοοτροπία της ευέλικτης και γρήγορης ανταπόκρισης σε ευκαιρίες που προσφέρονται. Τα μηνύματα όμως τα παίρνουμε. Ο ιδιωτικός τομέας μπορεί και αξιοποιεί ευκαιρίες. Αν ο ιδιωτικός τομέας στην Κύπρο συνεργαστεί μαζί μας, έχοντας κοινό συμφέρον με μας, δεν εξυπηρετείται ο τουρισμός; Χέρι με χέρι μπορούμε. Και δεν έχω παράπονο, συνεργάζομαι με τους συνδέσμους αλλά προβλήματα υπάρχουν. Δεν σημαίνει ότι θα συμφωνήσουμε στα πάντα.
Ερ.: Πώς βελτίωσε ο ΚΟΤ την παραγωγικότητά του για να δικαιολογήσει τις μισθολογικές αυξήσεις που εξασφάλισε το προσωπικό του;
Απ.: Θα συμφωνήσω μαζί σας. Οι αμοιβές πρέπει να αυξάνονται παράλληλα με την παραγωγικότητα. Κι αυτό θα πρέπει να το καταλάβουμε όλοι. Η λέξη παραγωγικότητα δεν είναι τυχαία. Αυτή την αρχή εφαρμόζω στην επιχείρησή μου. Στον ΚΟΤ όμως, έχουμε κάνει βήματα προς τα μπρος. Έχουμε λύσει ορισμένα προβλήματα, όπως για παράδειγμα τη διπλή δουλειά που χρειαζόταν να γίνεται από διάφορα τμήματα. Μέσα από τη νέα δομή, στην οποία καταλήγουμε τους επόμενους μήνες, φάνηκε αυτό το μεγάλο πρόβλημα που είχε αντιπαραγωγική επίδραση. Αν για παράδειγμα αποφάσιζε να διοργανώσει μια εκδήλωση ο διευθυντής του γραφείο στη Γερμανία με κόστος £300, δεν θα είχε την ευχέρεια να αποφασίσει από μόνος του, και να ελεγχθεί εκ των υστέρων από την αρμόδια υπηρεσία ελέγχου. Θα έπρεπε αντί τούτου, να αποστείλει σ’ ένα λειτουργό αρμόδιο για την αγορά της Γερμανίας μια επιστολή, με στόχο να τον πείσει ότι η ενέργεια αυτή είναι θετική. Ο λειτουργός θα έπρεπε να αποταθεί στο διευθυντή του μάρκετινγκ, κι αυτός με τη σειρά του στον γενικό διευθυντή. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Αυτό είναι ένα έγκλημα. Αναφέρω το παράδειγμα αυτό γιατί το έχω ζήσει στα ταξίδια που έχω κάνει. Έχω εκθέσει τις απόψεις μου για το ότι θα πρέπει να δοθεί ουσιαστική ανεξαρτησία στα γραφεία του εξωτερικού ώστε να λειτουργήσουν σωστά. Όμως το πιο σημαντικό για μένα είναι να ελέγξω ότι έγινε σωστή δουλειά. Στο κάτω-κάτω, γιατί έχω τον εσωτερικό έλεγχο ή το Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας; Όμως εμείς ως ΚΟΤ, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι αλλάζουμε.
Λιγότεροι διευθυντές στα γραφεία εξωτερικού
Ερ.: Έχετε μελετήσει τη σκοπιμότητα ύπαρξης γραφείων του ΚΟΤ στο εξωτερικό, του κόστους λειτουργίας και της απόδοσής τους;
Απ.: Το θέμα αυτό το έχω αγγίξει και έχω ζητήσει να συζητηθεί στο Διοικητικό Συμβούλιο του οργανισμού. Δημόσια όμως δεν το έχω συζητήσει ποτέ. Και ακριβώς αυτό έχω ζητήσει από την υπηρεσία, μια ανάλυση κόστους – οφέλους για κάθε γραφείο στο εξωτερικό. Θέλω να γνωρίζω τι κοστίζει η λειτουργία κάθε γραφείου, από πλευράς ενοικίου, προσωπικού, άλλων εξόδων κλπ, όπως και τι παράγει σε τελική ανάλυση. Οι σκέψεις που τώρα υπάρχουν προβλέπουν τη δημιουργία περιφερειακών γραφείων που θα εξυπηρετούν ομάδες χωρών, όπως την Ουγγαρία, τη Τσεχία και την Αυστρία, ή το Βέλγιο, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο. Δεν θα έχουμε ένα διευθυντή που κοστίζει £60 χιλ. ετησίως σε κάθε μία από αυτές τις χώρες. Ανάλογο μοντέλο εφαρμόζουμε στις Σκανδιναβικές χώρες. Για το θέμα θα ληφθούν αποφάσεις. Τα προβλήματα είναι τόσα πολλά που ένας πρόεδρος και ένα συμβούλιο δεν μπορούν να ασχοληθούν μαζί τους μέσα σε ένα χρόνο. Το παραδέχομαι ότι ο Οργανισμός λειτουργούσε με ανεπίτρεπτους ρυθμούς με δεδομένο το σκοπό που δημιουργήθηκε. Ξέρετε, μέσα από τη δομή αλλάζουμε πολλά πράγματα.
Ερ.: Μπορεί σε μια χώρα που θέλει να φημίζεται για τη φιλοξενία της να γίνονται από παράγοντες δηλώσεις σε σχέση με την απασχόληση αλλοδαπών στη βιομηχανία που υποδαυλίζουν την ξενοφοβία;
Απ.: Έχουμε κάνει παρεμβάσεις για το θέμα. Ακόμα και χθες στη σύσκεψη με άλλους παράγοντες του τουριστικού κλάδου και οι συντεχνίες ήταν παρούσες. Η Κύπρος δεν μπορεί να χάσει το πλεονέκτημα της φιλοξενίας και της ζεστασιάς. Αυτό όμως, πως πετυχαίνεται; Με το να έχω ένα ξένο να εργάζεται σε ένα ξενοδοχείο που δεν ξέρει το προϊόν ή τι είναι η ζεστασιά και η φιλοξενία; Εγώ τους το είπα όμως. Ξέρετε όμως πού μπορεί ένας ιδιώτης να έχει το ελεύθερο να φέρνει ελεύθερα ξένο προσωπικό; Όταν απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό. Όπως για παράδειγμα φροντιστές σε ιαματικά λουτρά. Στην Κύπρο δεν υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό. Ή όταν κάποιος π.χ. χρειάζεται ένα ιάπωνα σεφ για ένα ιαπωνικό εστιατόριο. Σε τέτοιες περιπτώσεις είμαι υπέρ. Όχι όμως να γεμίζουν τις θέσεις εργασίας με ξένους όταν μπορούν να εργαστούν Κύπριοι για να εξοικονομήσουν σε κόστος. Αν το κόστος είναι πιο χαμηλό, θα χάσει μακροπρόθεσμα. Ξέρετε πόσα παράπονα έχουμε λάβει από τουρίστες για προσωπικό που δεν γνωρίζει την Αγγλική ή την Ελληνική για να μιλήσει; Όμως όπου απαιτείται ειδικό ή εξειδικευμένο προσωπικό δεν έχουμε καμία ένσταση.
Τουρισμός και κατεχόμενα
Ερ.: Πώς επηρεάστηκε η τουριστική βιομηχανία μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων;
Απ.: Μπορώ να σας πω ότι το 2004 δεν επηρεάστηκε. Εκείνο όμως που φαίνεται ξεκάθαρα είναι η επίδραση του μυστηρίου γύρω από τα κατεχόμενα που δημιουργήθηκε. Δημιουργήθηκε κάτι το άγνωστο από την απομόνωση στην οποία είχαν περιέλθει τα κατεχόμενα μετά την εισβολή. Και το άγνωστο δημιουργεί με τη σειρά του ένα μύθο. Και ο μύθος ελκύει τουρίστες. Πολλοί ξένοι (σ.σ. διοργανωτές) ρωτούν για τα κατεχόμενα και ενδιαφέρονται να συμπεριλάβουν διανυκτερεύσεις στο πρόγραμμά τους. Πιστεύω ότι το 2004, όπως και το 2005, εκτός από τις εκδρομές που έχουν ως αποτέλεσμα μέρος του συναλλάγματος που θα διοχετευόταν στις ελεύθερες περιοχές, να διοχετεύεται στα κατεχόμενα, δεν θα έχουμε πρόβλημα με τις διανυκτερεύσεις στο πρόγραμμά τους.
Ερ.: Ο «ομόλογός» σας στα κατεχόμενα, ισχυρίστηκε πρόσφατα ότι τα ξενοδοχεία ήταν πέρσι υπερπλήρη...
Απ.: Πρώτα δείτε την προέλευση του τουριστικού ρεύματος των κατεχομένων. Από την Τουρκία καταφθάνει το 70% του συνολικού τουριστικού ρεύματος, ενώ το 20% από τη Βρετανία και ένα άλλο μέρος από τη Γερμανία.
Όμως, πρόσφατα είχαμε μάλιστα και ’μεις γίνει αποδέκτες ενδιαφέροντος ενός διοργανωτή με έδρα τη Γερμανία που ανήκει σ’ ένα Τούρκο, ο οποίος διοχετεύει στην Τουρκία 700 χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Ένας αριθμός από αυτούς, μας είπε, καταλήγει στα κατεχόμενα. Μας πρότεινε να αξιοποιεί τα αεροδρόμια στο ελεύθερο τμήμα του νησιού, αφήνοντας τους τουρίστες του για 5 μέρες σε ξενοδοχεία στο νότιο μέρος της Κύπρου και 5 στα κατεχόμενα. Δεν του είπα όχι. Ο επιχειρηματίας αυτός φαίνεται ότι έχει σοβαρά σχέδια, αλλά προς το παρόν αντιμετωπίζει δυσκολίες με την εξεύρεση θέσεων. Όμως, πρέπει επίσης να προσθέσω ότι από τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιτρέπει την ελεύθερη διέλευση προς και από τα κατεχόμενα για τους πολίτες της, όπως και τις διανυκτερεύσεις, δεν είμαστε σε θέση ως Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού να του θέσουμε εμπόδια. Πληροφορίες μου αναφέρουν ότι ο επιχειρηματίας αυτός έχει ήδη προσεγγίσει τις Κυπριακές Αερογραμμές.
Ερ.: Άρα, σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση των ελληνοκυπριακών περιουσιών, έχουμε φθάσει σε εκείνη την κατάσταση που προσπαθούσαμε να αποφύγουμε για 30 χρόνια...
Απ.: Να σας πω τι κάνουμε εμείς. Ως ΚΟΤ, έχουμε αποστείλει σε όλα τα γραφεία μας στο εξωτερικό, όπως και στους διοργανωτές, με τη σύμφωνο γνώμη του υπουργείου Εξωτερικών, ένα έγγραφο στο οποίο αναγράφονται τα ελληνοκυπριακής ιδιοκτησίας ξενοδοχεία στα κατεχόμενα και το οποίο επισημαίνει τον κίνδυνο πιθανής δίωξης όσων τα χρησιμοποιούν από τους νόμιμους ιδιοκτήτες τους. Για τούτη την ενέργεια δεν υπάρχουν καθόλου εμπόδια. Όμως, αυτό που δεν είμαστε σε θέση να πράξουμε είναι να απαγορεύσουμε τις διανυκτερεύσεις.
Ερ.: Μήπως η εκκρεμότητα του Εθνικού Προβλήματος σε συνδυασμό με τα νομικά προβλήματα που προκύπτουν, σπιλώνει την εικόνα της Κύπρου ως τουριστικού προορισμού;
Απ.: Θα χαιρόμουν να υπήρχε μια λύση, όπως και μια συνεργασία με την άλλη πλευρά, ώστε να βγούμε μαζί με μια κοινή διαφήμιση της νήσου στο εξωτερικό με τον καθένα μας να αποκομίσει τα οφέλη του. Θα προτιμούσα να γίνει το πράγμα αυτό αλλά φοβάμαι ότι οι άλλοι δεν θα το πράξουν.
Ερ.: Έχετε καμιά επαφή με τον «ομόλογό» σας στα κατεχόμενα;
Απ.: Όχι. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία επαφή, αν και μια φορά υπήρξε προσπάθεια από «λειτουργό» των κατεχομένων με αρμοδιότητα τα τουριστικά θέματα. Αλλά τελικά δεν έγινε καμία επαφή. Πάντως διαμηνύσαμε την προσπάθειά μας να έχουμε μια κοινή προβολή μέσω του βρετανού υπάτου αρμοστή και του αμερικανού πρέσβη.
Διαφήμιση, προσφορές και ψίθυροι
Ερ.: Έστω και χωρίς τους Τουρκοκύπριους, οι διαφημιστικές καμπάνιες του ΚΟΤ, καταφέρνουν να δημιουργούν πάντα θόρυβο...
Απ.: Ίσως να υπάρχει η προσέγγιση αυτή ότι στον ΚΟΤ υπάρχουν αυτοί οι ψίθυροι, όμως θέλω να τονίσω ότι το πρώτο πράγμα που ανέλαβα να πράξω όταν ανέλαβα την προεδρία του οργανισμού αυτού – και ήταν και οδηγίες και του Γενικού Λογιστή της Δημοκρατίας και της ΕΕ – ήταν η προσαρμογή των κανονισμών των προσφορών μας πριν ένα χρόνο, με βάση των σύγχρονων κανονισμών της ΕΕ...
Ερ.: Αλλά κι η γυναίκα του Καίσαρα συλλαμβάνεται κατ’ επανάληψη επ’ αυτοφόρω, όπως καταδεικνύουν οι επανειλημμένες ακυρώσεις προσφορών...
Απ.: Δεν ξέρω τι εννοείται με τη γυναίκα του Καίσαρα. Δεν θέλω να επισέλθω σε άλλα θέματα, αλλά επιτρέψτε μου μόνο να πω κάτι που αφορά τους τελευταίους ψίθυρους. Βλέπω να υπάρχει μια άλλη αντιπαράθεση, Και, ως εκπρόσωπος του Οργανισμού, σε ό,τι τον αφορά τον ίδιο τον οργανισμό, ομολογώ ότι με ικανοποιεί πλήρως ότι η κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου αποφάσισε να αγγίξει το θέμα. Τα σημερινά δημοσιεύματα πάντως, δεν αναφέρονται σε καμιά περίπτωση σε μη ορθή τήρηση των διαδικασιών από τον ΚΟΤ. Αναφέρονται μόνο στη σχέση της εταιρείας Publicis με την εταιρεία Marketway. Η τελευταία, ισχυρίζεται ότι στο διαγωνισμό συμμετέχει η Publicis Hellas, προσθέτοντας ότι δεν είναι σε θέση να της το απαγορεύσει.
Στον ΚΟΤ για πρώτη φορά, το Διοικητικό Συμβούλιο δεν είναι ταυτόχρονα το συμβούλιο αξιολόγησης και η επιτροπή προσφορών. Αυτό πλέον δεν γίνεται. Κανένας πρόεδρος πλέον, δεν θα είναι μέλος της επιτροπής αξιολόγησης.
Ερ.: Κύριε Φωτίου, θα επιλέγατε ποτέ ως κάτοικος Ευρώπης την Κύπρο για διακοπές; Και γιατί;
Απ.: Θα επέλεγα την Κύπρο για διακοπές για δύο λόγους. Έχουμε δύο δώρα του Θεού, τον ήλιο και το όμορφο κλίμα και τις όμορφες παραλίες μας. Το δεύτερο δώρο είναι ζεστασιά και η φιλοξενία του κόσμου μας και αν κάνετε μια έρευνα στην Ευρώπη θα διαπιστώσετε ότι έχω δίκαιο. Αυτό το λέω αν και φοβάμαι ότι με τους ρυθμούς που ζούμε, και η κοινωνία μας εξελίσσεται, μπορεί να το χάσουμε.
Πέραν τούτου, θα έλεγα ότι έχουμε καλές ξενοδοχειακές μονάδες και υπηρεσίες. Όλοι αυτοί είναι λόγοι που κάποιος μπορεί να επιλέξει την Κύπρο. Όμως ο Ευρωπαίος έχει άλλες επιλογές και με τα ίδια δώρα του θεού. Άλλοι ανταγωνιστές μας δεν έχουν τη ζεστασιά και τη φιλοξενία που χαρακτηρίζει τους Κύπριους. Αυτό με κάνει να επισημάνω όμως το μεγάλο πρόβλημα της Κύπρου που προκύπτει από τη διαφορά της ποιότητας και του κόστους. Εάν η Κύπρος καταφέρει να σμικρύνει τη διαφορά αυτή, τότε δεν θα υπάρξει στην περιοχή μας άλλος πιο ελκυστικός προορισμός.
Ερ.: Βλέποντας τις αρνητικές εξελίξεις των τελευταίων ετών, μήπως θα πρέπει να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι τα πλεονεκτήματα της Κύπρου χάνουν τη σημασία τους;
Απ.: Πιστεύω ότι έχουμε πρόβλημα τα τελευταία χρόνια. Κι αν χάσουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα με άλλους προορισμούς, τότε θα δούμε την τουριστική βιομηχανία να καταρρέει. Δεν είναι όμως μόνο η Κύπρος που έχει προβλήματα. Αυτή είναι η τάση διεθνώς. Δείτε την Ισπανία ή την Ελλάδα που είναι παραδοσιακοί ανταγωνιστές μας, σε αντίθεση με την Τουρκία ή την Αίγυπτο. Αυτοί έχουν τα τελευταία χρόνια περισσότερα προβλήματα από μας. Το 2004 τον Ιανουάριο, σας είχα πει ότι ο στόχος του Οργανισμού ήταν να ανακόψει την αρνητική πορεία. Εμένα δεν με ενδιαφέρει τόσο το ποσοστό της αύξησης των αφίξεων, αλλά έχει κι αυτό τη σημασία του. Το ότι όμως ανακόψαμε τη μείωση των αφίξεων, συνέβαλε στη βελτίωση των εσόδων από τον τουρισμό. Αυτά μειώθηκαν κατά 3% πέρσι. Κι ο στόχος το 2005 είναι να φθάσουμε σε κάποια επίπεδα και να μην υπάρξει άλλη μείωση.
Ερ.: Αξίζει τον κόπο να έχουμε τουρισμό στην Κύπρο όταν ολοένα το κόστος φιλοξενίας κάθε τουρίστα αυξάνεται ενώ το εισόδημα που αφήνει μειώνεται;
Απ.: Το να έχουμε τουρισμό και βέβαια αξίζει τον κόπο. Είναι ένας τομέας που συνεισφέρει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στο ΑΕΠ και δεν μπορεί να υποβαθμίζεται. Και εγώ πάντοτε λέω ότι όταν ο τουρισμός δεν πάει καλά, φαίνεται στην οικονομία. Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι οι αφίξεις από μόνες τους δεν λένε τίποτα. Και εγώ είμαι από αυτούς που επικεντρώνονται στα εισοδήματα. Δεν πρέπει να αναμένει κανείς ότι σε ένα δύο χρόνια η Κύπρος θα επανατοποθετηθεί στον τουριστικό χάρτη τόσο εύκολα. Αν νομίζουμε ότι μπορούμε να επανορθώσουμε τη ζημιά που έγινε σε ένα δυο χρόνια, ξεγελούμε τους ίδιους τους εαυτούς μας. Αναμένω όμως ότι εάν καταφέρουμε στο τέλος της επταετίας (σ.σ. 2003 – 2010) να υλοποιήσουμε το Στρατηγικό Σχέδιο σε μεγάλο βαθμό, τότε μπορεί να πετύχει η επανατοποθέτηση της Κύπρου στον τουριστικό χάρτη, όπως δηλαδή προβλέπουν οι βασικοί άξονες του Στρατηγικού Σχεδίου. Δηλαδή να λειτουργήσει προς όφελός μας η αναλογία αξία προς κόστος, κάτι που δε γίνεται τώρα και να εμπλουτιστεί το προϊόν μας. Επιμένω, η Κύπρος περιορίστηκε σε προβολή της ως προορισμός ήλιου και θάλασσας. Πριν έρθετε στο γραφείο μου, είχα μια συνάντηση με ένα επιχειρηματία που σκοπεύει να δημιουργήσει σε μια έκταση 1.200 σκαλών ένα κέντρο υγείας για ξένους και άτομα τρίτης ηλικίας. Ακριβώς είναι τέτοια έργα που χρειάζεται η Κύπρος για να καταστήσει το προϊόν της πιο ελκυστικό.
Ερ.: Ποιος εγγυάται ότι η αναβαθμισμένη ποιότητα και υποδομή διασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητα όταν το κόστος αυξάνεται ανεξέλεγκτα;
Απ.: Ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημα, η αύξηση του κόστους δεν πρέπει να είναι ανεξέλεγκτη. Αν αυτή τη στιγμή δεν λειτουργήσει η επαγγελματική προσέγγιση και στους επιχειρηματίες, στους ιδιώτες, σε μας και στο κράτος, ώστε να δούμε τι χρειάζεται η Κύπρος και το βαθμό στον οποίο το χρειάζεται, τότε μπορεί να φθάσουμε στο σημείο που περιγράψατε. Πιστεύω ότι το να εμπλουτίσουμε το τουριστικό μας προϊόν και με άλλα προϊόντα αλλά και με έργα θα βοηθήσει σίγουρα, ειδικά στον ποιοτικό τουρισμό. Δεν πρέπει όμως να γίνει ανεξέλεγκτα.
Πρόσφατα έκανα ένα μονοήμερο ταξίδι στο Σάρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου και συνάντησα τον κυβερνήτη της περιοχής. Μου έδειξε το σχέδιο δράσης που έχουν καταστρώσει, ανοίγοντάς μου ένα χάρτη με πολλά μέτρα μήκος. Ο κυβερνήτης με ενημέρωσε για την πρόοδο στην υλοποίηση των έργων, προσθέτοντας ότι στο σχέδιο προβλέπουν ορισμένα έργα μέχρι το 2015. Όταν τον ρώτησα τι σκοπεύουν να κάνουν από κει και πέρα, μου απάντησε ότι δεν προβλέπεται περαιτέρω ανάπτυξη, μιας και θα ήταν εις βάρος υφιστάμενων ξενοδοχειακών μονάδων. Έτσι στο μέλλον, απλώς θα συνεχίσουν να διατηρούν την ποιότητα των υπηρεσιών και των ξενοδοχείων τους σε καλά επίπεδα.
Πόσα γήπεδα γκολφ είναι αναγκαία;
Ερ.: Εφαρμόζοντας τη λογική αυτή, δεν θα έπρεπε να περιοριστεί ο αριθμός των γηπέδων γκολφ που θέλετε να κατασκευάσετε;
Απ.: Οι γκόλφερ έχουν μια νοοτροπία. Δεν θέλουν να πηγαίνουν σε ένα και μόνο γήπεδο, αλλά να μετακινούνται από το ένα στο άλλο. Αυτό επιβεβαιώνουν ειδικές μελέτες. Στην ίδια την Κρήτη υπάρχουν 5-6 γήπεδα και σκέφτονται να κατασκευάσουν κι άλλα. Νομίζω όμως ότι πρέπει να αφήσουμε τον ιδιωτικό τομέα να αναπτυχθεί κάπως ελεύθερα, αλλά με τη συμβουλή τη δική μας και την καθοδήγηση ώστε να μη κτίζονται ανεξέλεγκτα νέα έργα και να φτάσουμε στο σημείο που περιγράψατε. Επανερχόμενος στο παράδειγμα του κέντρου υγείας που ανέφερα προηγουμένως, πρέπει να πω ότι η Κύπρος δεν «σηκώνει» 10 ή έστω και 5 τέτοια έργα. Το γκολφ όμως είναι κάτι ξεχωριστό. Το Φεβρουάριο σκοπεύουμε να φέρουμε κάποιους αγώνες γκολφ στην Κύπρο και το αίτημα που μας έγειραν οι διοργανωτές ήταν να αξιοποιήσουν 5 διαφορετικά γήπεδα.
Ερ.: Άρα λοιπόν, ακόμα δύο θα ήταν υπεραρκετά;
Απ.: Δεν είπα κάτι τέτοιο. Χρειάζονται αρκετά σε όλες τις τουριστικές πόλεις μας.
Αναγκαία η ευελιξία
Ερ.: Τι μπορεί να μάθει ο ΚΟΤ από τον ιδιωτικό τομέα;
Απ.: Αρκετά μπορούμε να μάθουμε από τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να μάθει και πολλά από μας. Κάποτε ο ιδιωτικός τομέας έτρεχε μπροστά από τον ΚΟΤ. Τώρα μπορώ να πω ότι ο ΚΟΤ προπορεύεται. Δεν είναι κακό. Έτσι έπρεπε να είναι από την αρχή, να ηγείται του ιδιωτικού τομέα. Αυτό νομίζω το πετύχαμε και το παραδέχονται πολλοί από τον ιδιωτικό τομέα.
Τώρα, αυτό που μπορούμε να μάθουμε από τον ιδιωτικό τομέα, είναι η νοοτροπία. Ο οργανισμός θυμίζει δημόσια υπηρεσία. Η λήψη απόφασης στον τουριστικό τομέα απαιτεί ευελιξία, ώστε να παίρνεις αποφάσεις γρήγορα και να τις αξιοποιείς σωστά. Ένα παράδειγμα ήταν η πρόσφατη καταστροφή με το τσουνάμι. Με κάθε σεβασμό προς τους πληγέντες, επιτρέψετέ μου να πω ότι οι ανταγωνιστές μας οι Αιγύπτιοι βγήκαν με ειδική εκστρατεία μέσα σε δύο μέρες απευθυνόμενοι στο τμήμα της ευρωπαϊκής αγοράς που είχε ως προορισμό της πληγείσες περιοχές από την καταστροφή. Εμείς, αν αποφασίζαμε κάτι ανάλογο, θα έπρεπε να λαμβάναμε πρώτα μια απόφαση σαν διοικητικό συμβούλιο. Κι αυτό θα ήταν το εύκολο μέρος. Ακολούθως, θα έπρεπε να πάμε στο Υπουργείο Εμπορίου, και αν αυτό το εγκρίνει, να πάμε στο Υπουργικό Συμβούλιο και μετά, αν το εγκρίνει, να πάμε στη Βουλή. Μέχρι τότε, το πουλί θα είχε πετάξει. Άρα το μάθημα που μπορούμε να λάβουμε από τον ιδιωτικό τομέα είναι η νοοτροπία της ευέλικτης και γρήγορης ανταπόκρισης σε ευκαιρίες που προσφέρονται. Τα μηνύματα όμως τα παίρνουμε. Ο ιδιωτικός τομέας μπορεί και αξιοποιεί ευκαιρίες. Αν ο ιδιωτικός τομέας στην Κύπρο συνεργαστεί μαζί μας, έχοντας κοινό συμφέρον με μας, δεν εξυπηρετείται ο τουρισμός; Χέρι με χέρι μπορούμε. Και δεν έχω παράπονο, συνεργάζομαι με τους συνδέσμους αλλά προβλήματα υπάρχουν. Δεν σημαίνει ότι θα συμφωνήσουμε στα πάντα.
Ερ.: Πώς βελτίωσε ο ΚΟΤ την παραγωγικότητά του για να δικαιολογήσει τις μισθολογικές αυξήσεις που εξασφάλισε το προσωπικό του;
Απ.: Θα συμφωνήσω μαζί σας. Οι αμοιβές πρέπει να αυξάνονται παράλληλα με την παραγωγικότητα. Κι αυτό θα πρέπει να το καταλάβουμε όλοι. Η λέξη παραγωγικότητα δεν είναι τυχαία. Αυτή την αρχή εφαρμόζω στην επιχείρησή μου. Στον ΚΟΤ όμως, έχουμε κάνει βήματα προς τα μπρος. Έχουμε λύσει ορισμένα προβλήματα, όπως για παράδειγμα τη διπλή δουλειά που χρειαζόταν να γίνεται από διάφορα τμήματα. Μέσα από τη νέα δομή, στην οποία καταλήγουμε τους επόμενους μήνες, φάνηκε αυτό το μεγάλο πρόβλημα που είχε αντιπαραγωγική επίδραση. Αν για παράδειγμα αποφάσιζε να διοργανώσει μια εκδήλωση ο διευθυντής του γραφείο στη Γερμανία με κόστος £300, δεν θα είχε την ευχέρεια να αποφασίσει από μόνος του, και να ελεγχθεί εκ των υστέρων από την αρμόδια υπηρεσία ελέγχου. Θα έπρεπε αντί τούτου, να αποστείλει σ’ ένα λειτουργό αρμόδιο για την αγορά της Γερμανίας μια επιστολή, με στόχο να τον πείσει ότι η ενέργεια αυτή είναι θετική. Ο λειτουργός θα έπρεπε να αποταθεί στο διευθυντή του μάρκετινγκ, κι αυτός με τη σειρά του στον γενικό διευθυντή. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Αυτό είναι ένα έγκλημα. Αναφέρω το παράδειγμα αυτό γιατί το έχω ζήσει στα ταξίδια που έχω κάνει. Έχω εκθέσει τις απόψεις μου για το ότι θα πρέπει να δοθεί ουσιαστική ανεξαρτησία στα γραφεία του εξωτερικού ώστε να λειτουργήσουν σωστά. Όμως το πιο σημαντικό για μένα είναι να ελέγξω ότι έγινε σωστή δουλειά. Στο κάτω-κάτω, γιατί έχω τον εσωτερικό έλεγχο ή το Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας; Όμως εμείς ως ΚΟΤ, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι αλλάζουμε.
Λιγότεροι διευθυντές στα γραφεία εξωτερικού
Ερ.: Έχετε μελετήσει τη σκοπιμότητα ύπαρξης γραφείων του ΚΟΤ στο εξωτερικό, του κόστους λειτουργίας και της απόδοσής τους;
Απ.: Το θέμα αυτό το έχω αγγίξει και έχω ζητήσει να συζητηθεί στο Διοικητικό Συμβούλιο του οργανισμού. Δημόσια όμως δεν το έχω συζητήσει ποτέ. Και ακριβώς αυτό έχω ζητήσει από την υπηρεσία, μια ανάλυση κόστους – οφέλους για κάθε γραφείο στο εξωτερικό. Θέλω να γνωρίζω τι κοστίζει η λειτουργία κάθε γραφείου, από πλευράς ενοικίου, προσωπικού, άλλων εξόδων κλπ, όπως και τι παράγει σε τελική ανάλυση. Οι σκέψεις που τώρα υπάρχουν προβλέπουν τη δημιουργία περιφερειακών γραφείων που θα εξυπηρετούν ομάδες χωρών, όπως την Ουγγαρία, τη Τσεχία και την Αυστρία, ή το Βέλγιο, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο. Δεν θα έχουμε ένα διευθυντή που κοστίζει £60 χιλ. ετησίως σε κάθε μία από αυτές τις χώρες. Ανάλογο μοντέλο εφαρμόζουμε στις Σκανδιναβικές χώρες. Για το θέμα θα ληφθούν αποφάσεις. Τα προβλήματα είναι τόσα πολλά που ένας πρόεδρος και ένα συμβούλιο δεν μπορούν να ασχοληθούν μαζί τους μέσα σε ένα χρόνο. Το παραδέχομαι ότι ο Οργανισμός λειτουργούσε με ανεπίτρεπτους ρυθμούς με δεδομένο το σκοπό που δημιουργήθηκε. Ξέρετε, μέσα από τη δομή αλλάζουμε πολλά πράγματα.
Ερ.: Μπορεί σε μια χώρα που θέλει να φημίζεται για τη φιλοξενία της να γίνονται από παράγοντες δηλώσεις σε σχέση με την απασχόληση αλλοδαπών στη βιομηχανία που υποδαυλίζουν την ξενοφοβία;
Απ.: Έχουμε κάνει παρεμβάσεις για το θέμα. Ακόμα και χθες στη σύσκεψη με άλλους παράγοντες του τουριστικού κλάδου και οι συντεχνίες ήταν παρούσες. Η Κύπρος δεν μπορεί να χάσει το πλεονέκτημα της φιλοξενίας και της ζεστασιάς. Αυτό όμως, πως πετυχαίνεται; Με το να έχω ένα ξένο να εργάζεται σε ένα ξενοδοχείο που δεν ξέρει το προϊόν ή τι είναι η ζεστασιά και η φιλοξενία; Εγώ τους το είπα όμως. Ξέρετε όμως πού μπορεί ένας ιδιώτης να έχει το ελεύθερο να φέρνει ελεύθερα ξένο προσωπικό; Όταν απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό. Όπως για παράδειγμα φροντιστές σε ιαματικά λουτρά. Στην Κύπρο δεν υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό. Ή όταν κάποιος π.χ. χρειάζεται ένα ιάπωνα σεφ για ένα ιαπωνικό εστιατόριο. Σε τέτοιες περιπτώσεις είμαι υπέρ. Όχι όμως να γεμίζουν τις θέσεις εργασίας με ξένους όταν μπορούν να εργαστούν Κύπριοι για να εξοικονομήσουν σε κόστος. Αν το κόστος είναι πιο χαμηλό, θα χάσει μακροπρόθεσμα. Ξέρετε πόσα παράπονα έχουμε λάβει από τουρίστες για προσωπικό που δεν γνωρίζει την Αγγλική ή την Ελληνική για να μιλήσει; Όμως όπου απαιτείται ειδικό ή εξειδικευμένο προσωπικό δεν έχουμε καμία ένσταση.
Τουρισμός και κατεχόμενα
Ερ.: Πώς επηρεάστηκε η τουριστική βιομηχανία μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων;
Απ.: Μπορώ να σας πω ότι το 2004 δεν επηρεάστηκε. Εκείνο όμως που φαίνεται ξεκάθαρα είναι η επίδραση του μυστηρίου γύρω από τα κατεχόμενα που δημιουργήθηκε. Δημιουργήθηκε κάτι το άγνωστο από την απομόνωση στην οποία είχαν περιέλθει τα κατεχόμενα μετά την εισβολή. Και το άγνωστο δημιουργεί με τη σειρά του ένα μύθο. Και ο μύθος ελκύει τουρίστες. Πολλοί ξένοι (σ.σ. διοργανωτές) ρωτούν για τα κατεχόμενα και ενδιαφέρονται να συμπεριλάβουν διανυκτερεύσεις στο πρόγραμμά τους. Πιστεύω ότι το 2004, όπως και το 2005, εκτός από τις εκδρομές που έχουν ως αποτέλεσμα μέρος του συναλλάγματος που θα διοχετευόταν στις ελεύθερες περιοχές, να διοχετεύεται στα κατεχόμενα, δεν θα έχουμε πρόβλημα με τις διανυκτερεύσεις στο πρόγραμμά τους.
Ερ.: Ο «ομόλογός» σας στα κατεχόμενα, ισχυρίστηκε πρόσφατα ότι τα ξενοδοχεία ήταν πέρσι υπερπλήρη...
Απ.: Πρώτα δείτε την προέλευση του τουριστικού ρεύματος των κατεχομένων. Από την Τουρκία καταφθάνει το 70% του συνολικού τουριστικού ρεύματος, ενώ το 20% από τη Βρετανία και ένα άλλο μέρος από τη Γερμανία.
Όμως, πρόσφατα είχαμε μάλιστα και ’μεις γίνει αποδέκτες ενδιαφέροντος ενός διοργανωτή με έδρα τη Γερμανία που ανήκει σ’ ένα Τούρκο, ο οποίος διοχετεύει στην Τουρκία 700 χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Ένας αριθμός από αυτούς, μας είπε, καταλήγει στα κατεχόμενα. Μας πρότεινε να αξιοποιεί τα αεροδρόμια στο ελεύθερο τμήμα του νησιού, αφήνοντας τους τουρίστες του για 5 μέρες σε ξενοδοχεία στο νότιο μέρος της Κύπρου και 5 στα κατεχόμενα. Δεν του είπα όχι. Ο επιχειρηματίας αυτός φαίνεται ότι έχει σοβαρά σχέδια, αλλά προς το παρόν αντιμετωπίζει δυσκολίες με την εξεύρεση θέσεων. Όμως, πρέπει επίσης να προσθέσω ότι από τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιτρέπει την ελεύθερη διέλευση προς και από τα κατεχόμενα για τους πολίτες της, όπως και τις διανυκτερεύσεις, δεν είμαστε σε θέση ως Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού να του θέσουμε εμπόδια. Πληροφορίες μου αναφέρουν ότι ο επιχειρηματίας αυτός έχει ήδη προσεγγίσει τις Κυπριακές Αερογραμμές.
Ερ.: Άρα, σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση των ελληνοκυπριακών περιουσιών, έχουμε φθάσει σε εκείνη την κατάσταση που προσπαθούσαμε να αποφύγουμε για 30 χρόνια...
Απ.: Να σας πω τι κάνουμε εμείς. Ως ΚΟΤ, έχουμε αποστείλει σε όλα τα γραφεία μας στο εξωτερικό, όπως και στους διοργανωτές, με τη σύμφωνο γνώμη του υπουργείου Εξωτερικών, ένα έγγραφο στο οποίο αναγράφονται τα ελληνοκυπριακής ιδιοκτησίας ξενοδοχεία στα κατεχόμενα και το οποίο επισημαίνει τον κίνδυνο πιθανής δίωξης όσων τα χρησιμοποιούν από τους νόμιμους ιδιοκτήτες τους. Για τούτη την ενέργεια δεν υπάρχουν καθόλου εμπόδια. Όμως, αυτό που δεν είμαστε σε θέση να πράξουμε είναι να απαγορεύσουμε τις διανυκτερεύσεις.
Ερ.: Μήπως η εκκρεμότητα του Εθνικού Προβλήματος σε συνδυασμό με τα νομικά προβλήματα που προκύπτουν, σπιλώνει την εικόνα της Κύπρου ως τουριστικού προορισμού;
Απ.: Θα χαιρόμουν να υπήρχε μια λύση, όπως και μια συνεργασία με την άλλη πλευρά, ώστε να βγούμε μαζί με μια κοινή διαφήμιση της νήσου στο εξωτερικό με τον καθένα μας να αποκομίσει τα οφέλη του. Θα προτιμούσα να γίνει το πράγμα αυτό αλλά φοβάμαι ότι οι άλλοι δεν θα το πράξουν.
Ερ.: Έχετε καμιά επαφή με τον «ομόλογό» σας στα κατεχόμενα;
Απ.: Όχι. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία επαφή, αν και μια φορά υπήρξε προσπάθεια από «λειτουργό» των κατεχομένων με αρμοδιότητα τα τουριστικά θέματα. Αλλά τελικά δεν έγινε καμία επαφή. Πάντως διαμηνύσαμε την προσπάθειά μας να έχουμε μια κοινή προβολή μέσω του βρετανού υπάτου αρμοστή και του αμερικανού πρέσβη.
Διαφήμιση, προσφορές και ψίθυροι
Ερ.: Έστω και χωρίς τους Τουρκοκύπριους, οι διαφημιστικές καμπάνιες του ΚΟΤ, καταφέρνουν να δημιουργούν πάντα θόρυβο...
Απ.: Ίσως να υπάρχει η προσέγγιση αυτή ότι στον ΚΟΤ υπάρχουν αυτοί οι ψίθυροι, όμως θέλω να τονίσω ότι το πρώτο πράγμα που ανέλαβα να πράξω όταν ανέλαβα την προεδρία του οργανισμού αυτού – και ήταν και οδηγίες και του Γενικού Λογιστή της Δημοκρατίας και της ΕΕ – ήταν η προσαρμογή των κανονισμών των προσφορών μας πριν ένα χρόνο, με βάση των σύγχρονων κανονισμών της ΕΕ...
Ερ.: Αλλά κι η γυναίκα του Καίσαρα συλλαμβάνεται κατ’ επανάληψη επ’ αυτοφόρω, όπως καταδεικνύουν οι επανειλημμένες ακυρώσεις προσφορών...
Απ.: Δεν ξέρω τι εννοείται με τη γυναίκα του Καίσαρα. Δεν θέλω να επισέλθω σε άλλα θέματα, αλλά επιτρέψτε μου μόνο να πω κάτι που αφορά τους τελευταίους ψίθυρους. Βλέπω να υπάρχει μια άλλη αντιπαράθεση, Και, ως εκπρόσωπος του Οργανισμού, σε ό,τι τον αφορά τον ίδιο τον οργανισμό, ομολογώ ότι με ικανοποιεί πλήρως ότι η κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου αποφάσισε να αγγίξει το θέμα. Τα σημερινά δημοσιεύματα πάντως, δεν αναφέρονται σε καμιά περίπτωση σε μη ορθή τήρηση των διαδικασιών από τον ΚΟΤ. Αναφέρονται μόνο στη σχέση της εταιρείας Publicis με την εταιρεία Marketway. Η τελευταία, ισχυρίζεται ότι στο διαγωνισμό συμμετέχει η Publicis Hellas, προσθέτοντας ότι δεν είναι σε θέση να της το απαγορεύσει.
Στον ΚΟΤ για πρώτη φορά, το Διοικητικό Συμβούλιο δεν είναι ταυτόχρονα το συμβούλιο αξιολόγησης και η επιτροπή προσφορών. Αυτό πλέον δεν γίνεται. Κανένας πρόεδρος πλέον, δεν θα είναι μέλος της επιτροπής αξιολόγησης.
3287.99
1275.09
