Επιβίωση των επιχειρήσεων = επιβίωση των τραπεζών (Μέρος Γ, Δ)

Στα προηγούμενα μέρη έχουμε δει πώς η επιβίωση των επιχειρήσεων επηρεάζει άμεσα την επιβίωση των τραπεζών και την ανάκαμψη της οικονομίας.  Η εμπειρία άλλων χωρών που έχουν περάσει από παρόμοιες κρίσεις, καταδεικνύει ότι η επίλυση των προβλημάτων πρέπει να εστιαστεί στη συλλογικότητα, τη συναίνεση και το συμβιβασμό. Όταν αυτή η πραγματικότητα τύχει αποδοχής και κατανόησης από όλες τις πλευρές, υπάρχει αριθμός εργαλείων, τεχνικών και μεθοδολογιών για την επιτυχή αντιμετώπιση των δυσκολιών που περιβάλλουν τις επιχειρήσεις. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τις συναινετικές, εξωδικαστικές επιλογές αντιμετώπισης και επίλυσης των εταιρικών προβλημάτων και των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων τους που, λόγω του πλήθους και της σύνθετης φύσης των διαθέσιμων λύσεων, πολλές φορές φαντάζουν σαν σπαζοκεφαλιά. Μέρος Γ’ Εξωδικαστικές λύσεις εταιρικής εξυγίανσης και αποκατάστασης Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ότι οι βασικότεροι παράγοντες για την αποτυχία της πλειοψηφίας των προσπαθειών για εταιρική εξυγίανση και αποκατάσταση είναι ανθρωποκεντρικοί: - η μη κατανόηση ή και η μη αποδοχή ή η άρνηση της πραγματικότητας από τη διευθυντική ομάδα και το εργατικό δυναμικό - η αντίσταση στις αλλαγές από τη διευθυντική ομάδα ή και από τους εργαζομένους - οι ελλιπείς πόροι και η απουσία τεχνογνωσίας για αντιμετώπιση της κατάστασης. Είχαμε αναφέρει στο πρώτο άρθρο της σειράς ότι το 99,9% των επιχειρήσεων στην Κύπρο αφορά μικρομεσαίες επιχειρήσεις (στη συντριπτική πλειοψηφία πολύ μικρές επιχειρήσεις με προσωπικό κάτω των 10 ατόμων).  Αυτό το ποσοστό αντιστοιχεί σε αριθμό 90.000 περίπου επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Κύπρο. Αν υποθέσουμε ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (58,2% για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, 30.11.2016, δείτε το πρώτο άρθρο της σειράς) αντιστοιχεί, σε σχέση ένα προς ένα, στον αριθμό των επιχειρήσεων που έχουν μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις, τότε ο αριθμός των εταιρειών που αντιμετωπίζει χρηματοοικονομικά προβλήματα ενδεχομένως να ανέρχεται σε άνω των 50.000.  Βέβαια η εν λόγω ανάλυση είναι ατελής καθώς βασίζεται σε παραδοχές, δίνει όμως μία σαφή ένδειξη του μεγέθους του προβλήματος,σε απόλυτους αριθμούς, που αντιμετωπίζει ο τοπικός επιχειρηματικός κόσμος. Υπάρχει λοιπόν πολύ μεγάλο συσσωρευμένο απόθεμα επιχειρήσεων οι οποίες χρήζουν εξυγίανσης και αποκατάστασης, αν και είναι πιθανό ότι ένας αριθμός από αυτές ενδεχομένως να έχουν ήδη ρυθμίσει / αναδιοργανώσει τα δάνεια τους ή να μην είναι βιώσιμες και συνεπώς η αντιμετώπιση τους πρέπει να είναι διαφορετική. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας είναι κατά κανόνα οικογενειακές και παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:

1. Οι μέτοχοι – ιδιοκτήτες είναι και οι διευθυντές της επιχείρησης
2. Οι διευθυντές της επιχείρησης ασχολούνται με όλα τα θέματα της καθημερινότητας
3. Παρά το γεγονός ότι οι διευθυντές της εταιρείας έχουν εξαίρετη γνώση της καθημερινότητας, υπάρχει πολλές φορές απουσία επαρκών πληροφοριακών συστημάτων και τυπικής πληροφόρησης που απαιτείται από τις τράπεζες για να αξιολογήσουν την κατάσταση της εταιρείας.
4. Υπάρχει λιγοστός χρόνος, πόροι και τεχνογνωσία για εξειδικευμένη εργασία αναφορικά με την αξιολόγηση των λειτουργικών δομών και της χρηματοοικονομικής κατάστασης της εταιρείας και για τη διερεύνηση της πλειάδας των πιθανών λύσεων και τον εντοπισμό της καταλληλότερης.
5. Υπάρχει λιγοστός χρόνος και εμπειρία για τη διαχείριση σύνθετων και πολλές φορές παρατεταμένων, απαιτητικών, αλλά και, ενίοτε, επώδυνων διαπραγματεύσεων με τις τράπεζες, τους πιστωτές, τις κρατικές υπηρεσίες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη.

Είναι εύλογο λοιπόν ότι αρκετές από τις εν δυνάμει βιώσιμες επιχειρήσεις δεν έχουν την «πολυτέλεια» ή και τη δυνατότητα να ασχοληθούν με την εξυγίανση και την αποκατάσταση της επιχειρηματικής τους βιωσιμότητας.  Είναι επίσης παραδεκτό ότι και μεγαλύτερες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα σε ό,τι αφορά στα σημεία δ και ε ανωτέρω, καθότι αφορούν εξειδικευμένα θέματα, με ιδιαιτερότητες ανά περίπτωση, που απαιτούν λεπτούς χειρισμούς. Ταυτόχρονα, ούτε και οι τράπεζες ενδεχομένως να έχουν τον χρόνο, τους πόρους και την αναγκαία πληροφόρηση, για την άμεση αντιμετώπιση του «βουνού» των εν λόγω περιπτώσεων, του εντοπισμού των εν δυνάμει βιώσιμων επιχειρήσεων, και την αξιολόγηση και διαπραγμάτευση προκειμένου να υλοποιηθούν ανθεκτικές, μακροχρόνιες λύσεις. Έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο ότι η απραξία και η αδράνεια εκμηδενίζουν σταδιακά την πιθανότητα επιβίωσης μίας επιχείρησης.  Όσο περνά ο χρόνος χωρίς να λαμβάνονται μέτρα τόσο μειώνονται οι πιθανότητες διάσωσης. Οι εξειδικευμένοι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι, διαπιστευμένοι και πεπειραμένοι στο χειρισμό τέτοιων περιπτώσεων, είναι σε θέση να γεφυρώσουν τις αδυναμίες και να συγκλίνουν τις θέσεις των δύο πλευρών, αφού κατέχουν τον χρόνο, την τεχνογνωσία και την εμπειρογνωμοσύνη για να προσφέρουν πληθώρα ευέλικτων και πρακτικών εργαλείων, μεθοδολογιών και τεχνικών, από τις πιο απλές μέχρι τις πιο σύνθετες, ανάλογα με το εύρος και την πολυπλοκότητα των θεμάτων που αντιμετωπίζει μία επιχείρηση. Ανάλογα με το χρονικό σημείο της καθοδικής πορείας της επιχείρησης, θα είναι και η παρέμβαση του συμβούλου.  Όσο πιο ενωρίς ληφθούν τα μέτρα, τόσο μεγαλύτερη είναι η γκάμα των επιλογών, τόσο πιο ανώδυνη θα είναι η διαδικασία και τόσο πιο επωφελής η τελική λύση (Διάγραμμα 1). Διάγραμμα 1 Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, εάν επιχειρηθεί η εξυγίανση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στα πρώτα στάδια των δυσκολιών, υπάρχει δοκιμασμένη μεθοδολογία για αξιολόγηση της πληθώρας των εξωδικαστικών εργαλείων και λύσεων προκειμένου να επιλεχθεί η λύση εκείνη που θα φέρει τη συναίνεση όλων των μερών και που θα διατηρήσει τη μέγιστη αξία για την επιχείρηση αλλά και για την τράπεζα και τα λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη. Σε αυτό το στάδιο και ανάλογα με τα δεδομένα της επιχείρησης και τους όρους εντολής του, ο σύμβουλος μπορεί να υποστηρίξει την εταιρεία με τις ακόλουθες ενέργειες ή με συνδυασμό κάποιων από αυτές ή και με το σύνολό τους: i. Θα μελετήσει σε βάθος όλη τη διαθέσιμη πληροφόρηση της εταιρείας ii. Θα προβεί σε συζητήσεις με τη διευθυντική ομάδα iii. Θα προβεί χωρίς χρονοτριβή σε αξιολόγηση της κατάστασης ρευστότητας της επιχείρησης, και θα εισηγηθεί άμεσες λύσεις για τον μετριασμό του προβλήματος, αφού η βραχυπρόθεσμη επιβίωση των επιχειρήσεων εξαρτάται σχεδόν εξολοκλήρου από τη διαχείριση και τη διαθεσιμότητα μετρητών. iv. Θα αναλύσει τα χρηματοοικονομικά στοιχεία της επιχείρησης, τα μεγέθη, τους δείκτες, τις σημαντικές μεταβολές και τις τάσεις σε βάθος χρόνου, προκειμένου να εντοπίσει τις δυνατότητες και τα προβλήματα της εταιρείας, και τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που την περιβάλλουν, καθώς και τους παράγοντες που την επηρεάζουν. v.  Θα χρησιμοποιήσει εξειδικευμένα μοντέλα τα οποία έχουν τη δυνατότητα να προβλέψουν τα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα και την κατάσταση της επιχείρησης για τους επόμενους 12-24 μήνες και τις πιθανότητες και τις περιοχές όπου ενδέχεται να ανακύψουν οικονομικά προβλήματα, προκειμένου να σχεδιαστούν προληπτικές δράσεις. vi. Θα χρησιμοποιήσει εξειδικευμένα μοντέλα και βάσεις δεδομένων για να προβεί σε συγκριτική αξιολόγηση των μεγεθών και των δεικτών της επιχείρησης με τους αντίστοιχους μέσους όρους του τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται vii. Θα προβεί σε αξιολόγηση του επιχειρηματικού και του λειτουργικού μοντέλου της επιχείρησης και θα προβεί σε εισηγήσεις για αναδιάρθρωση, εάν χρήζουν βελτιώσεων, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η ικανότητα παραγωγής επαναλαμβανόμενων κερδών και ταμειακών ροών. viii. Θα χρησιμοποιήσει όλη την προηγούμενη ανάλυση για να προβεί σε ενδελεχή μελέτη της βιωσιμότητας της εταιρείας και θα αναλύσει και αξιολογήσει εναλλακτικές ενέργειες και σενάρια για βελτίωση της κατάστασης και των προοπτικών της εταιρείας. ix. Θα καταρτίσει επιχειρηματικό σχέδιο με προβλέψεις χρηματο-οικονομικών και ταμειακών ροών. x. Θα υποβάλει τις εναλλακτικές προτάσεις σε σενάρια ευαισθησίας για να εκτιμηθεί η ευρωστία των λύσεων. xi.  Θα καταλήξει σε συγκεκριμένες προτάσεις σε ό,τι αφορά στη διάρθρωση της εταιρείας, τη λειτουργική της δομή, και την αναδιάρθρωση των δανειακών (και λοιπών) υποχρεώσεων, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν με την ικανότητα της επιχείρησης για επαναλαμβανόμενη παραγωγή ταμειακών ροών, επιλέγοντας συνδυασμούς από πλειάδα λύσεων που ενδεικτικά παρουσιάζονται στο πιο κάτω διάγραμμα (Διάγραμμα 2): Διάγραμμα 2   xii. Οι προτεινόμενες λύσεις θα συμπεριλαμβάνουν αξιολόγηση στη βάση της παρούσας αξίας των μελλοντικών ταμειακών ροών, καθότι πρώτιστος σκοπός είναι η μεγιστοποίηση της αξίας για την επιχείρηση αλλά και για την τράπεζα. xiii. Συχνά, οι όροι εντολής του συμβούλου περιλαμβάνουν και την αναδιάρθρωση των προσωπικών υποχρεώσεων των επιχειρηματιών–μετόχων, καθόσον οι εν λόγω υποχρεώσεις είναι σε πολλές περιπτώσεις στενά συνδεδεμένες με τις επιχειρηματικές υποχρεώσεις, αλλά και με την ευημερία της επιχείρησης. xiv.  Μπορεί να υποβάλει και να παρουσιάσει τις προτάσεις στις τράπεζες, να συντονίσει και να συμμετέχει στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με όλες τις τράπεζες και τα λοιπά εμπλεκόμενα μέρη (όπως για παράδειγμα κρατικές υπηρεσίες, άλλους πιστωτές, προσωπικό). xv. Συνεργάζεται με, και υποστηρίζει, την επιχείρηση για την υλοποίηση των συμφωνιών και των συστατικών δανειακών όρων.  Παρέχει νομική, φορολογική και λογιστική υποστήριξη. xvi.  Παρακολουθεί την τήρηση του επιχειρηματικού πλάνου, του προγράμματος αναδιάρθρωσης των δανειακών υποχρεώσεων και των συμβατικών όρων και παρεμβαίνει με εισηγήσεις σε περίπτωση αποκλίσεων.

1. Ενεργεί για την εξεύρεση επενδυτή για να συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας ή και για τον εντοπισμό πρόσφορων περιπτώσεων συγχωνεύσεων και εξαγορών.
2. Δύναται να ενεργήσει ως Chief Restructuring Officer ή Turn around Executive, είτε διορισθείς από την ίδια την εταιρεία είτε διορισθείς από τη χρηματοδότρια τράπεζα, και στις δύο περιπτώσεις προκειμένου να επιβλέψει την προσπάθεια της επιχειρηματικής ανάκαμψης και αποκατάστασης.

Συμπερασματικά, οι τρόποι και οι λύσεις υπάρχουν, με πλήθος επιλογών και επιπέδων πολυπλοκότητας για κάθε περίπτωση.  Η επιβίωση της επιχείρησης είναι στα χέρια του επιχειρηματία.  Χρειάζεται μόνο αναγνώριση και αποδοχή της κατάστασης, και ακολούθως αποφασιστικότητα, τόλμη και δράση.  Δράση που όσο νωρίτερα ληφθεί, με την υποστήριξη ειδικών συμβούλων, τόσο αυξάνει τις επιλογές της επιχείρησης και τις πιθανότητες επιβίωσης και ευημερίας. Μέρος Δ’ Στα προηγούμενα μέρη εξετάσαμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός και ο επιχειρηματικός κλάδος αντίστοιχα, την αλληλεξάρτηση των δύο κλάδων και τις άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας και αναφερθήκαμε στη μοναδική λύση της συλλογικότητας, της συναίνεσης και του συμβιβασμού.  Αξιολογήσαμε στο τελευταίο άρθρο την κομβική σημασία του χρονικού σημείου λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση των επιχειρηματικών προβλημάτων και τη μεγάλη επιλογή συναινετικών, εξωδικαστικών λύσεων. Σε αυτό το μέρος θα εξετάσουμε ένα εργαλείο, που έχει πρόσφατα νομοθετηθεί, το οποίο όταν κατανοηθεί μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά για την επίτευξη συνετών λύσεων. Ο Θεσμός της «Εξέτασης» («Examinership») Η διαδικασία της «Εξέτασης» («Examinership») τέθηκε σε εφαρμογή ως ένα από τα βασικά εργαλεία του πλαισίου αφερεγγυότητας προκειμένου να δημιουργήσει τις συνθήκες για τη διάσωση εν δυνάμει βιώσιμων επιχειρήσεων που έχουν επηρεαστεί αρνητικά από τις συνέπειες και τα κατάλοιπα της χρηματοοικονομικής κρίσης και έχουν, ως αποτέλεσμα, καταστεί αφερέγγυες. Η διάσωση των εν λόγω επιχειρήσεων όχι μόνο υποστηρίζει την οικονομική και παραγωγική δραστηριότητα της χώρας, αλλά διαφυλάσσει επίσης την επιχειρηματικότητα και ενισχύει την αγορά εργασίας και τη διασφάλιση θέσεων εργασίας. Πρόκειται δηλαδή για ένα εξαιρετικά εποικοδομητικό θεσμό, ο οποίος έχει δοκιμαστεί στο εξωτερικό, και ειδικά στην Ιρλανδία, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στην αναζωογόνηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και στη διαφύλαξη της παραγωγικής και εργοδοτικής ικανότητας των εταιρειών που πλήγηκαν από την κρίση. Ο χρήσιμος αυτός θεσμός δεν έχει τύχει της αναμενόμενης χρήσης και εκμετάλλευσης από τον επιχειρηματικό και τον τραπεζικό κόσμο της Κύπρου, ενδεχομένως επειδή δεν έχουν γίνει πλήρως αντιληπτές οι θετικές πτυχές του και τα οφέλη προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.  Λίγο ο φόβος του αγνώστου, λίγο η ανησυχία της ενδεχόμενης κακόπιστης κατάχρησης, λίγο η αντίληψη ότι, αφού πρόκειται, εν μέρει, για δικαστική διαδικασία, θα έχει συγκρουσιακό χαρακτήρα και θα στιγματίσει την εταιρεία, και λίγο η αβεβαιότητα σε σχέση με την έγκαιρη αντιμετώπιση και την επαρκή κατανόηση από τα δικαστήρια, έχουν αποτρέψει μέχρι τώρα επιχειρήσεις, τράπεζες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να επωφεληθούν από τις πρόνοιες της διαδικασίας. Αυτή άλλωστε ήταν και η Ιρλανδική εμπειρία στο ξεκίνημα του θεσμού, ο οποίος όμως σταδιακά εδραιώθηκε και χρησιμοποιήθηκε με συλλογικότητα και τη συνεργασία των εμπλεκομένων, και όχι συγκρουσιακά, με οικονομικό και κοινωνικό όφελος για όλους. Ας βάλουμε λοιπόν τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Εντός του πλαισίου του περί εταιρειών νόμου (ΚΕΦ 113), η νομοθεσία έχει θεσπίσει συγκεκριμένες διαδικασίες οι οποίες υποβοηθούν, υπό την αιγίδα του δικαστηρίου, τη συνομολόγηση συναινετικού συμβιβασμού, που αποβλέπει στο να καταστήσει μία αφερέγγυα εταιρεία σε βιώσιμη, στην αναδιάρθρωση του εταιρικού χρέους και στη διάσωση και αποκατάσταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.  Ο μηχανισμός αυτός λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα των πιστωτών, αφού το τελικό αποτέλεσμα πρέπει να είναι καλύτερο παρά αν η εταιρεία υπόκειτο σε διαδικασία εκκαθάρισης. Η σχετική διαδικασία διαλαμβάνει την εμπλοκή ανεξάρτητων, διαπιστευμένων τεχνοκρατών σε κάθε στάδιο της.  Στο αρχικό στάδιο ετοιμάζεται, στη βάση των δεδομένων της επιχείρησης,  έκθεση ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα η οποία υποβάλλεται στο δικαστήριο μαζί με την αίτηση για τον διορισμό εξεταστή και πρέπει να καταδεικνύει ότι η εταιρεία έχει εύλογη προοπτική επιβίωσης ως δρώσα οικονομική μονάδα, αφού η βασική προϋπόθεση του νόμου προνοεί ότι το δικαστήριο εκδίδει διάταγμα για τον διορισμό αδειοδοτημένου συμβούλου αφερεγγυότητας ως εξεταστή, εφόσον ικανοποιηθεί ότι υπάρχει αυτή η εύλογη προοπτική επιβίωσης. Με την υποβληθείσα αίτηση για διορισμό εξεταστή, από οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο μέρος (η ίδια η εταιρεία, πιστωτές, μέτοχοι με συμμετοχή τουλάχιστον 10%, εργοδοτούμενοι και εγγυητές οποιωνδήποτε υποχρεώσεων), ξεκινά περίοδος προστασίας της εταιρείας για μέγιστο διάστημα 4 μηνών (που μπορεί να παραταθεί από το δικαστήριο, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, για μέγιστο διάστημα ακόμα δύο μηνών). Κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου κανένα νομικό ή εκτελεστικό μέτρο (πχ νομικές αγωγές, εκκαθάριση, ρευστοποίηση εξασφαλίσεων) ή ενέργεια (πχ διορισμός παραλήπτη / διαχειριστή) δύναται να ξεκινήσει εναντίον της εταιρείας και των εγγυητών της, παρέχοντας έτσι μία περίοδο «παγώματος της υφιστάμενης κατάστασης», επιτρέποντας με αυτό τον τρόπο την απερίσπαστη προσπάθεια εξευρέσεως συναινετικών λύσεων χωρίς να διακυβεύεται η απρόσκοπτη συνέχιση της διαδικασίας αλλά και χωρίς να διαφοροποιούνται καθ’ οιονδήποτε τρόπο τα δικαιώματα των πιστωτών της εταιρείας. Με άλλα λόγια, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας «οριοθετούνται και παγώνουν» (ring-fenced) και κανένας πιστωτής δεν μπορεί να τύχει προνομιακής μεταχείρισης ή να ενεργήσει με τρόπο που να επηρεάζει δυσμενώς τα δικαιώματα των άλλων πιστωτών.  Το εργαλείο αυτό είναι λοιπόν ιδιαίτερα χρήσιμο όταν μία εν γένει βιώσιμη εταιρεία προσπαθεί να εξυγιανθεί αλλά αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω της άρνησης συμμετοχής κάποιων από τους εμπλεκομένους ή της ενδεχόμενης «επιθετικότητας» που επιδεικνύει μειοψηφία πιστωτών, συνήθεις ενέργειες που παρεμποδίζουν την προσπάθεια συμβιβασμού. Ο διορισθείς εξεταστής οφείλει να συλλέξει, να αναλύσει και να αξιολογήσει τη διαθέσιμη πληροφόρηση, να εξετάσει εναλλακτικές προτάσεις, και να ετοιμάσει και να στοιχειοθετήσει προτάσεις για συμβιβασμό ή σχέδιο διακανονισμού, ενώ η λειτουργία της εταιρείας συνεχίζει κανονικά.  Οι εν λόγω προτάσεις τίθενται σε πλειοψηφική (σε αξία) ψηφοφορία των πιστωτών ή ξεχωριστών τάξεων των πιστωτών. Ακολούθως, οι προτάσεις επιβεβαιώνονται από το δικαστήριο και καθίστανται δεσμευτικές για όλους.  Στην απόφαση του, το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη: i. Τις αρχές της επιείκειας προκειμένου να μην επηρεάζονται με άδικο τρόπο τα συμφέροντα οποιουδήποτε μέρους ii. Τη συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας iii. Τη διάσωση θέσεων εργασίας και iv.  Το γεγονός ότι οι πιστωτές δεν θα πρέπει να βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση από ότι θα ήταν εάν η εταιρεία βρισκόταν υπό διαδικασία εκκαθάρισης. Είναι ξεκάθαρο ότι η συλλογικότητα της προσπάθειας, που έχει και την επιβεβαίωση του δικαστηρίου η οποία καθιστά τις προτάσεις δεσμευτικές για όλους, ωφελεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, ήτοι την ίδια την επιχείρηση, τις τράπεζες, τους εργαζομένους, τους προμηθευτές και τους λοιπούς πιστωτές (πχ τις κρατικές υπηρεσίες), αφού όλοι είναι κερδισμένοι, χωρίς να παραβλάπτονται με άδικο τρόπο τα συμφέροντά τους. Η ανεξάρτητη τεχνοκρατική αξιολόγηση και οι επακόλουθες προτάσεις έχουν ως πρωταρχικό σκοπό την εξυγίανση, την επαναφορά και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της εταιρείας, την συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, τη διατήρηση θέσεων εργασίας, και τη σταδιακή εξυπηρέτηση των δανειακών και λοιπών υποχρεώσεων της επιχείρησης.  Η εναλλακτική επιλογή, αυτή της σύγκρουσης, της διαμάχης και των αμφισβητήσεων μέσω δικαστικών ενεργειών, εκκαθάρισης, διορισμού παραλήπτη / διαχειριστή, εκποίησης ενυπόθηκης περιουσίας και άλλων μέτρων, δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των βιώσιμων επιχειρήσεων ούτε και των τραπεζών και επηρεάζει δυσμενώς ολόκληρη την παραγωγική αλυσίδα (προσωπικό, προμηθευτές, κρατικές υπηρεσίες κλπ). Είναι προφανές λοιπόν ότι οι επιχειρηματίες και οι τράπεζες πρέπει να ξεπεράσουν τις όποιες ανησυχίες και αναστολές τους αναφορικά με τον θεσμό της «Εξέτασης».  Με συλλογικότητα και πνεύμα συναίνεσης και συμβιβασμού οφείλουν να αναζητήσουν την έγκυρη, έγκαιρη και ανεξάρτητη στήριξη των καταρτισμένων τεχνοκρατών προκειμένου να ευοδωθούν οι στόχοι τους που, σε τελική ανάλυση, είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι. Επισημαίνεται ότι, πέραν του θεσμού της «Εξέτασης», ο περί εταιρειών νόμος (ΚΕΦ 113) παρέχει ακόμα μία επιλογή, μέσω των άρθρων 198-201, «Διακανονισμοί και Αναδιοργανώσεις», για συμβιβασμό ή διακανονισμό, μέσω δικαστηρίου, μεταξύ εταιρείας και των πιστωτών της.  Το σχέδιο συμβιβασμού / διακανονισμού τίθεται, όπως και με τη διαδικασία της «Εξέτασης», σε πλειοψηφική ψηφοφορία των πιστωτών και ακολούθως καθίσταται δεσμευτικό για όλους, αν επικυρωθεί από το δικαστήριο.  Οι υπόλοιπες όμως προϋποθέσεις και πρόνοιες του θεσμού της «Εξέτασης» δεν έχουν εφαρμογή στα εν λόγω άρθρα. Μέρος Ε’ Σύνοψη: Τελικά, υπάρχει λύση; Θα τα καταφέρουν; Η απλή απάντηση είναι πως ναι, υπάρχει λύση, ναι, μπορούν να τα καταφέρουν… Αλλά … υπό προϋποθέσεις.  Ας συνοψίσουμε. Μέσα από τη σειρά των τελευταίων άρθρων έχει τεκμηριωθεί το επιχείρημα ότι η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία των τραπεζών να μειώσουν τις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις τους και, ως αποτέλεσμα, να επικεντρωθούν στο λόγο ύπαρξης τους (raisond’ etre) που είναι η υπεύθυνη και λελογισμένη χρηματοδότηση των παραγωγικών τομέων της οικονομίας της χώρας. Έχει επίσης επεξηγηθεί ότι η «σύγκρουση»μεταξύ τραπεζών και εν δυνάμει βιώσιμων επιχειρήσεων καταστρέφει την αξία και μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες καταστάσεις τόσο για τις επιχειρήσεις και τις τράπεζες όσο και για την αγορά ακινήτων και για την ευρύτερη οικονομία. Οι στόχοι επιβίωσης των επιχειρήσεων και των τραπεζών είναι εξ ορισμού αλληλένδετοι και θεμελιώδους σημασίας για την οικονομία της χώρας μας.  Για την επίτευξήτους όμως υπάρχουν προϋποθέσεις για τις οποίες έχουμε όλοι συλλογική ευθύνη. Ευθύνη για - την απαλλαγή από τα αναχρονιστικά και περιοριστικά πρότυπα του παρελθόντος - την απελευθέρωση από τις παλιές, βαθιά ριζωμένες συνήθειες και τις παρωχημένες αντιλήψεις - τον επαναπροσδιορισμό ενός ριζικά διαφορετικού μοντέλου-υποδείγματος (paradigm shift) για την επίλυση των διαφορών και των επιχειρηματικών δυσκολιών και τη δημιουργία κουλτούρας εταιρικής διάσωσης, με βασικά συστατικά

1. 1.  τη διαβούλευση, τη συνεργασία και την αμοιβαία εμπιστοσύνη
2. 2.  την έγκαιρη τεχνοκρατική παρέμβαση εμπειρογνωμόνων, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της εξυγίανσης και της αποκατάστασης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, και
3. εντός αυτού του πλαισίου, την εκμετάλλευση όλων των διαθέσιμων πρακτικών εργαλείων και τεχνικών, εξωδικαστικών και δικαστικών.

Η επιτυχία του νέου υποδείγματος«συνεργασίας – δράσης – πρακτικών λύσεων» είναι το βασικό θεμέλιο για την επίτευξη του στόχου, προαπαιτεί όμως, και στην πραγματικότητα λειτουργεί συνδυαστικά με, και ενισχύεται από, ένα αποτελεσματικό θεσμικό δικαστικό και εκτελεστικό σύστημα για την αναγκαστική ανάκτηση οφειλών.  Με αυτό τον τρόπο θα αποδίδονται τα περιουσιακά στοιχεία των μη βιώσιμων και των μη συνεργάσιμων επιχειρήσεων και των στρατηγικών κακοπληρωτών πίσω στον παραγωγικό ιστό της οικονομίας, γρήγορα και αποδοτικά. Η πώληση δανειακών χαρτοφυλακίων, όπως επίσης η δημιουργία εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων (asset management company), ουσιαστικά ευφημισμός για την «κακή τράπεζα», είναι επιπρόσθετοι μηχανισμοί οι οποίοι ενδεχομένως να μας απασχολήσουν πολύ σύντομα, ως οικονομία και ως κοινωνία, προκειμένου να συμπληρωθεί η εργαλειοθήκη για την οριστική, και σύντομη, επίλυση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων. Τόσο το δικαστικό – εκτελεστικό σύστημα, όσο και η πώληση δανειακών χαρτοφυλακίων και η σύσταση εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, είναι αυτόνομα θέματα τα οποία χρήζουν ανεξάρτητης ανάλυσης και σχολιασμού σε μελλοντικά άρθρα. Ρένος Ιωαννίδης, Senior Manager, Deal Advisory, KPMG Limited T: 22 209 000 [email protected] Οι απόψεις και γνώμες που διατυπώνονται στο παρόν είναι αυτές του συγγραφέα και δεν εκπροσωπούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις και γνώμες της KPMG International ή οίκων μελών της KPMG. H επωνυμία της KPMG και το λογότυπο της KPMG είναι εγγεγραμμένα εμπορικά σήματα της KPMG International Cooperative Ελβετικού Οργανισμού.