Ασφαλές και βιώσιμος ενεργειακός εφοδιασμός της ΕΕ

Εδώ και πολλά χρόνια η ΕΕ έχει καταρτίσει μια αειφόρο ενεργειακή στρατηγική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας. Απώτερος στόχος είναι η μετάβαση της ΕΕ από την οικονομία του άνθρακα στην οικονομία του υδρογόνου. Στο μέλλον, το υδρογόνο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε λέβητες για παραγωγή θερμότητας και ως καύσιμο μεταφοράς για τα αυτοκίνητα, τα λεωφορεία, τα τρένα, τα πλοία και τα αεροπλάνα. Με το υδρογόνο θα μπορούσε επίσης να παραχθεί ηλεκτρισμός με χρήση κυψελών καυσίμου ή με απευθείας καύση. Η καύση του υδρογόνου με το οξυγόνο έχει ως αποτέλεσμα καθαρούς υδρατμούς, οι οποίοι έχουν πολλές εφαρμογές σε βιομηχανικές διεργασίες και για τη θέρμανση χώρων. Το υδρογόνο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ενέργειας με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο όπως είναι η πυρηνική σύντηξη.

Πως θα μπορούσε η ΕΕ να μεταβεί από την οικονομία του άνθρακα στην οικονομία του υδρογόνου; Η Ευρώπη μπορεί να επιταχύνει την εγκατάσταση του υπερ-έξυπνου δικτύου ηλεκτρισμού που θα συνδέει την Ευρώπη με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Ως εκ τούτου, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα εγκατασταθούν σε μεγάλη κλίμακα σε περιοχές με υψηλό δυναμικό, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων βιομάζας και των συστημάτων υδροηλεκτρικής ενέργειας. Θα είναι δυνατή η εγκατάσταση αιολικών πάρκων στη Βόρεια Θάλασσα και στη δυτική ακτή της Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής. Ηλιακά συστήματα (φωτοβολταϊκά και ηλιακά θερμικά) θα μπορούν να εγκατασταθούν στη Νότια Ευρώπη, στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Τεχνολογίες κυματικής ενέργειας θα μπορούν να εγκατασταθούν στον Ατλαντικό Ωκεανό και τεχνολογίες γεωθερμίας στην Ισλανδία. Με αυτή τη γεωγραφική κατανομή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς και τη χρήση αποθήκευσης υδρογόνου, θα είναι δυνατή η χρήση 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο μέλλον. Με τη χρήση της αποθήκευσης υδρογόνου, η παραγωγή ηλεκτρισμού από τα αιολικά πάρκα θα μπορεί να είναι εφικτή, όποτε υπάρχει διαθέσιμο αιολικό δυναμικό. Σε περίπτωση που δεν θα μπορούν να εγχέουν απευθείας τον παραγόμενο ηλεκτρισμό στο σύστημα (π.χ., λόγω χαμηλής ζήτησης ισχύος), θα μπορούσε να παραχθεί υδρογόνο με ηλεκτρόλυση νερού. Το υδρογόνο μπορεί να αποθηκευτεί και να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας προκειμένου να καλυφθεί η μέγιστη ζήτηση ή σε άλλους ενεργειακούς τομείς, όπως στον τομέα των μεταφορών.

Η κύρια πρόκληση της χρήσης περισσότερου υδρογόνου στα ενεργειακά συστήματα είναι το κόστος παραγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς υδρογόνου. Οι προκλήσεις αυτές δεν αναμένεται να επιλυθούν μέσα σε μια νύκτα, αλλά η πρόοδος που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια έχει ήδη ξεπεράσει κατά πολύ τις προσδοκίες.

Προς αυτή την κατεύθυνση το πρόσφατο σχέδιο RePowerEU της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τον τερματισμό της εξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο το συντομότερο δυνατόν, καθορίζει στόχο μέχρι το 2030 (α) 10 εκατομμυρίων τόνων εγχώριας παραγωγής και (β) 10 εκατομμυρίων τόνων εισαγωγών ανανεώσιμου υδρογόνου. Σκοπός είναι η αντικατάσταση του φυσικού αερίου, του άνθρακα και του πετρελαίου σε δύσκολα απανθρακοποιήσιμες βιομηχανίες και στον τομέα των μεταφορών. Για την επιτάχυνση των έργων υδρογόνου, προβλέπεται πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 200 εκατομμυρίων Ευρώ για έρευνα.

Με άλλα λόγια η πράσινη ενεργειακή μετάβαση κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης είναι αναγκαία και δεν πρέπει να κάνουμε ούτε ένα βήμα πίσω παρά μόνο να προχωρήσουμε μπροστά έτσι ώστε να μετατραπεί το υφιστάμενο ενεργειακό σύστημα της ΕΕ σε ένα αειφόρο, τεχνολογικά προηγμένο και έξυπνο σύστημα, όπου η χρήση ορυκτών καυσίμων θα μειωθεί αρχικά και αργότερα θα εξαλειφθεί με τη μετάβαση προς την οικονομία του υδρογόνου.

Πρόεδρος Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου.