Α. Κλεάνθους: Ας πάρει αποφάσεις η κυβέρνηση
Δεν χωρεί άλλη καθυστέρηση για τα εκκρεμούντα αναπτυξιακά σχέδια του ΧΑΚ, προειδοποιεί μέσα από τη συνέντευξή του στη StockWatch ο πρόεδρος του Χρηματιστηρίου Αξιών, Άκης Κλεάνθους. Οι αποφάσεις από την κυβέρνηση, δηλώνει, πρέπει να ληφθούν σύντομα, «το αργότερο μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου». Ο κ. Κλεάνθους επικρίνει «τον τρόπο που λειτουργούν ορισμένοι κρατικοί αξιωματούχοι» και καλεί την κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει την πολιτική της.
Διαφοροποιήσεις πάντως ενδέχεται να επέλθουν στο ταμπλό του ΧΑΚ: «Με το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα εγκριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα προσπαθήσουμε να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις για να μην χρονίσει το θέμα ποιες εταιρείες θα είναι εισηγμένες στο ΧΑΚ, ποιες όχι». Στο εξωτερικό μέτωπο, κυριαρχεί η στρατηγική συνεργασία με το ελληνικό χρηματιστήριο με «ενιαίο σύστημα διαπραγμάτευσης».
Ακολουθεί η συνέντευξη:
Ερ.:Να αναμένουμε ότι μέσα στις επόμενες μέρες θα καταθέσετε νέο προϋπολογισμό για το ΧΑΚ, όπως είπατε στη Βουλή;
Απ.: Θα διαφανεί μέσα στις επόμενες μέρες. Η δική μου έγνοια είναι ότι μέσα στο 2005, λίγους μήνες μετά την ένταξη, θα βλέπαμε εξελίξεις στο Χρηματιστήριο και θέλαμε να είμαστε έτοιμοι, στοχεύοντας κυρίως στα θεσμικά κεφάλαια, τα οποία σε αξιολογούν πιο αυστηρά σε μια επενδυτική βάση. Δεν αρκεί μόνο να έχεις επενδυτικές ευκαιρίες, πρέπει να έχεις και εργαλεία.
Ερ.: Εργαλεία τα οποία δεν έχει το κυπριακό χρηματιστήριο ακόμα…
Απ.: Κανένας θεσμικός δεν πρόκειται να επενδύσει αν δεν έχεις το θεσμό του θεματοφύλακα. Μα, η υλοποίηση του θεσμού αυτού, ο οποίος εγκρίθηκε από τη Βουλή, εκκρεμεί στα συστήματά μας, διότι εκκρεμεί η κοινή πλατφόρμα, διότι εκκρεμούν οι αποφάσεις για τα θέματα της φορολογίας και πάει λέγοντας. Αν θέλεις δύο χρόνια για να υλοποιήσεις μια σημαντική απόφαση, η οποία αφορά την ανταγωνιστικότητά σου, τότε ναι αυτό είναι πρόβλημα.
Πειθαρχία για δημοσιονομικά, αλλά…
Ερ.: Δεν θα ήταν καλύτερα να ρυθμίζονται εξωκοινοβουλευτικά κάποια θέματα;
Απ.: Αυτό το έχουμε λύσει με το νέο θεσμικό πλαίσιο το οποίο είναι στην Εισαγγελία και το οποίο μας πήρε δυστυχώς ενάμιση χρόνο να φτάσει εκεί. Έχουν ληφθεί υπόψη αυτές οι ανάγκες. Δίδεται ευελιξία στο Συμβούλιο σε ότι αφορά τα καθαρά επιχειρησιακά θέματα. Άρα από θεσμικής πλευράς θα τα καταφέρουμε να έχουμε ένα ευέλικτο χρηματιστήριο. Άλλα όμως θέματα όπως η φορολογία…
Ερ.: Για το οποίο η κυβέρνηση επισημαίνει ότι έχουμε πρόβλημα με τα δημόσια οικονομικά. Αυτό αναφέρει και το υπόμνημα του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Απ.: Όταν παρουσιάστηκε αρχικά η δική μας πρόταση για μείωση της φορολογίας, απομονωμένη από το στρατηγικό σχέδιο, ο Πρόεδρος είπε ότι «δεν θα σωθεί το χρηματιστήριο αν μειωθεί η φορολογία». Και ορθώς το είπε. Όταν έλαβα γνώση ενημέρωσα γραπτώς και τον Πρόεδρο και το Υπουργείο ότι οι προτάσεις που στέλνουμε εντάσσονται στα πλαίσια του στρατηγικού σχεδιασμού. Άρα δεν είναι τυχαία που σας στέλνουμε μια συγκεκριμένη πρόταση διότι έχουμε ένα πρόγραμμα που εξελίσσεται. Για την κάθε πρόταση υπάρχει η κατάλληλη χρονική στιγμή. Όταν μας αναγκάσετε να ξεκινούμε ένα χρόνο πριν για να κάνουμε τη δουλειά μας, ε, αυτό το πράγμα είναι απρόβλεπτο.
Ερ.: Ο Πρόεδρος τι σας είπε;
Απ.: Μου είπε «πολύ σωστά». Ναι, πρέπει να υπάρξει μια πειθαρχία στα θέματα δημοσιονομικής πολιτικής, όμως σε ό,τι αφορά το Χρηματιστήριο, για να είμαι ειλικρινής, με ξενίζει ο τρόπος που λειτουργούν ορισμένοι κρατικοί αξιωματούχοι.
Ερ.: Τι κάνουν αυτοί οι κρατικοί αξιωματούχοι;
Απ.: Λειτουργούν μέσα στα στενά τμηματικά τους πλαίσια. Δεν μπορούν να δουν ευρύτερα. Εάν αφήνετο το Χρηματιστήριο να συνεχίσει με τον τρόπο που πήγαινε, δεν θα εισέπρατταν ούτε σεντ. Δηλαδή τι να εισπράξεις από ένα όγκο £100.000. Αν όμως μειώσεις τις φορολογίες και αυξήσεις τον όγκο, που εμείς σε δεύτερη φάση τον «βλέπουμε» να ανέρχεται στα £3 εκ. ημερησίως, τότε έχεις περισσότερες πιθανότητες να αυξήσεις τα έσοδά σου. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά.
Ερ.: Έχει και άλλα;
Απ.: Όταν κάποιος ασχολείται με θέματα του Χρηματιστηρίου πρέπει να ξέρει γι’ αυτά τα θέματα, εκτός και αν έχει αυστηρές εντολές ότι «είναι σε τέτοια κατάσταση η οικονομία και ξεχάστε τα πάντα». Που δεν συμφωνώ με τέτοια άποψη. Και ο Πρόεδρος δεν μου έχει αναφέρει κάτι τέτοιο. Ναι στη δημοσιονομική πειθαρχία, αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι πρέπει να δοθούν κίνητρα για ανάπτυξη της οικονομία.
Η κυβερνητική πολιτική
Ερ.: Απ’ ότι γνωρίζουμε θα συναντηθείτε και με τον Υπουργό Οικονομικών μέσα στις επόμενες μέρες για να συζητήσετε αυτά τα θέματα.
Απ.: Τη Δευτέρα. Ξέρουμε που βρίσκεται το κάθε θέμα (κυβερνητικά ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια, φορολογία συναλλαγών και το νέο θεσμικό πλαίσιο). Νομίζω ότι όλα μπαίνουν σε μια σειρά. ..
Ερ.: Φυσικά με τον Υπουργό Οικονομικών συζητάτε τους τελευταίους έξι μήνες γι’ αυτά τα θέματα. Και έχετε συναντηθεί τέσσερις – πέντε φορές.
Απ.: Κοίταξε δεν αναμένω να κάτσει ο Υπουργός να μελετήσει τις προτάσεις μας. Ο Υπουργός θα τις αναθέσει σε αρμόδιους λειτουργούς. Εάν οι λειτουργοί της δημόσιας υπηρεσίας δεν μπορούν να τις εξετάσουν από άλλο πλαίσιο….
Ερ.: Επιτρέψτε μου να επιμείνω. Η αλλαγή του τέλους, νομοθετικά είναι απλή…
Απ.: Είναι απλή…
Ερ.: Επομένως πού «κολλά»;
Απ.: Το θέμα είναι τι χάνει το κράτος…
Ερ.: Άρα είναι θέμα πολιτικής, όχι θέμα γραφειοκρατίας;
Απ.: Όταν έγραψα στον Πρόεδρο με κοινοποίηση τον Υπουργό, είχα πει ότι αυτά τα πράγματα δεν μπορούν να εξεταστούν υπό το φάσμα της δημοσιονομικής πολιτικής του κράτους. Αν δεν πείσω, πρέπει να ξέρω ποια είναι η πολιτική απόφαση για να προσαρμόσω τις θέσεις μου. Στο τέλος, αυτοί έχουν την πολιτική ευθύνη. Αυτοί χαράσσουν την κυβερνητική πολιτική. Το Συμβούλιο του ημικρατικού οργανισμού είναι υποχρεωμένο να εφαρμόσει την κυβερνητική πολιτική. Όμως πρέπει να ξεκαθαρίσει ποια είναι αυτή. Δεν μπορούν να εκκρεμούν. Για να πάει όμως μια εισήγηση στο Υπουργικό Συμβούλιο, πρέπει να ξεκαθαρίσει και η εισήγηση των τεχνοκρατών.
Το χρονοδιάγραμμα
Ερ.: Μάλιστα. Μέχρι πότε θα περιμένετε να ξεκαθαρίσουν αυτά τα θέματα;
Απ.: Η κυβέρνηση τις επόμενες μια – δύο εβδομάδες, όπως μου έχει υποσχεθεί ο ίδιος ο Υπουργός, θα εξετάσει τα θέματα και αναμένω να πάρει τολμηρές αποφάσεις. Εφόσον πλέον αυτά τα θέματα έχουν εξεταστεί, έχουν αναλυθεί και ξέρουμε ποιες είναι οι επιλογές μας, τότε να πάρει και το Χρηματιστήριο τις δικές τους αποφάσεις.
Ερ.: Μέχρι πότε;
Απ.: Οποιεσδήποτε αποφάσεις, είτε αφορούν την κυβέρνηση, είτε το Συμβούλιο, πρέπει να κλείσουν το αργότερο μέχρι τα μέσα του Φεβρουαρίου. Από εκεί και πέρα είναι θέμα υλοποίησής τους.
Αλλάζει το κλίμα
Ερ.: Γιατί όμως ένας επενδυτής να τοποθετήσει τα χρήματά του στο κυπριακό χρηματιστήριο δεδομένου του πρόσφατου κακού παρελθόντος και όχι στο ελληνικό ή σε κάποιο άλλο ευρωπαϊκό;
Απ.: Δεν θεωρούμε υποχρέωση του οποιουδήποτε πολίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας να επενδύει στο ΧΑΚ. Είναι ευρωπαίος πολίτης, έχει επιλογές να τοποθετεί κεφάλαια όπου αυτός αποφασίζει και δεν δουλέψαμε με τη λογική ότι είμαστε μονοπώλιο στην κυπριακή αγορά. Δουλέψαμε στη λογική ότι υπάρχει ένας μεγάλος ανταγωνισμός και αναζητήσαμε τις επιλογές που θα καταστήσουν το κυπριακό χρηματιστήριο ανταγωνιστικό.
Ερ.: Ποια βήματα έχουν γίνει;
Απ.: Έχουμε προχωρήσει μέχρι και σε διαγραφές εταιρειών, στο Συμβούλιο έχουμε υιοθετήσει τον κώδικα εταιρικής διακυβέρνησης, είπαμε ότι όποιες αποφάσεις λαμβάνονται πρέπει να είναι γνωστές στο περιβάλλον, δώσαμε μεγάλη έμφαση τον τελευταίο ενάμιση χρόνο να ξεκαθαρίσουμε ό,τι αφορά θέματα πολιτικής. Το θέμα της αξιοπιστίας κερδίζεται μόνο με τα έργα και τις πράξεις. Δεν είναι με ευχολόγια. Το άλλο που έχουμε πει είναι ότι στο equity market δεν εξαρτάται από το χρηματιστήριο, αλλά από τις εισηγμένες του εταιρείες.
Ερ.: Δεν έχετε ρόλο;
Απ.: Έχουμε ρόλο να παίξουμε όπως οι νέες αγορές που δημιουργήθηκαν, ο κώδικας εταιρικής διακυβέρνησης, η αυστηρότητα στα θέματα διαφάνειας των ιδίων των εταιρειών κ.ά. Το ότι σήμερα βρίσκονται υψηλόβαθμα στελέχη δημοσίων εταιρειών σε ένα σεμινάριο για εταιρική διακυβέρνηση καταδεικνύει ότι υπάρχει ένα άλλο κλίμα.
Εταιρική Διακυβέρνηση
Ερ.: Είστε ικανοποιημένος από τον τρόπο λειτουργίας των δημοσίων εταιρειών σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης;
Απ.: Με αυστηρά κριτήρια όχι. Αλλά δεν αναμένω θαύματα. Δεν είναι εφικτό. Το να εμπεδωθεί μια τέτοια κουλτούρα δεν μπορεί να γίνει μέσα σε δύο χρόνια. Οι βέλτιστες πρακτικές διοίκησης μιας εταιρείας δεν είναι απλώς ένα εγχειρίδιο κανονισμών. Είναι μια κουλτούρα, μια νοοτροπία. Και για να αλλάξει μια κουλτούρα σε ένα οργανισμό χρειάζονται αρκετά χρόνια. Οι παρεμβάσεις μας είναι επίμονες και έντονες.
Ερ.: Μπορείτε να μας δώσετε κάποιο παράδειγμα;
Απ.: Κάθε τρεις μήνες στέλνω επιστολές στους επικεφαλείς των τμημάτων εσωτερικού ελέγχου. Στην αρχή όταν κάναμε τον Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΚΕΔ) είχαμε υπόψη μας και το κόστος. Όμως κρίναμε ότι δεν πρόκειται να διακυβεύσουμε τα συμφέροντα του συνόλου. Όταν βλέπουμε μια εταιρεία με κεφαλαιοποίηση £100 εκ. που έχει υιοθετήσει τον κώδικα, αλλά δεν έχει τμήμα εσωτερικού ελέγχου, ήταν αδιανόητο να μας στέλνει επιστολή ότι είναι ικανοποιημένη από τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου. Μα πώς μπορείς να ελέγξεις ένα τέτοιο οργανισμό;
Ερ.: Τι κάνετε σε τέτοιες περιπτώσεις;
Απ.: Είναι φυσιολογικό να δώσουμε ένα εύλογο χρονικό διάστημα σε αυτές τις εταιρείες, αν θέλουν να παραμείνουν στην Κύρια Αγορά, να δημιουργήσουν τμήμα εσωτερικού ελέγχου. Εκεί όμως όπου βλέπουμε ότι δεν υπάρχει ανταπόκριση, πρέπει να διασφαλίσεις ότι υπάρχει ο έλεγχος. Και θα το επιβάλλεις.
Μονόδρομος η διαγραφή
Ερ.: Πώς επιβάλλεις κάτι τέτοιο;
Απ.: Καταρχήν, διασφαλίζουμε ότι υπάρχει ποιότητα στις εισηγμένες εταιρείες, προσπαθούμε σταδιακά να υπάρξει εξυγίανση, ας μην ξεχνούμε ότι ένας μεγάλος αριθμός μπήκε το 1999 -2000. Κάποιες εταιρείες δεν τα έχουν καταφέρει μέχρι τώρα και νομίζω ότι όλοι γνωρίζουμε ένα αριθμό αυτών των εταιρειών.
Ερ.: Με αυτές τις «προβληματικές» εταιρείες τι σκοπεύετε να πράξετε;
Απ.: Με το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα εγκριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα προσπαθήσουμε να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις για να μην χρονίσει το θέμα «ποιες εταιρείες θα είναι εισηγμένες στο ΧΑΚ, ποιες όχι». Είναι γνωστό ότι υπάρχει ένας κατάλογος από εταιρείες, τις οποίες καλούμε να ανταλλάξουν απόψεις μαζί μας, να δούμε τα προβλήματά τους για να έχουμε και ιδίαν γνώση το τι συμβαίνει. Και το Συμβούλιο να αποφασίσει τι χρηματιστήριο θέλει. Χωρίς να επηρεάζονται συμφέροντα μικρομετόχων ή οποιονδήποτε άλλων, νομίζω ότι θα παρθούν οι σωστές αποφάσεις.
Ερ.: Υπάρχει δηλαδή το σοβαρό ενδεχόμενο να ακολουθήσουν και άλλες εταιρείες την Αλκυόνη και την Αττεσλή;
Απ.: Δεν το αποκλείω. Και δεν το λέω επειδή η εξυγίανση είναι πανάκεια. Το λέω επειδή δεν συμφέρει στις ίδιες τις εταιρείες και τους μετόχους τους. Μια εταιρεία με οικονομικά προβλήματα χωρίς προοπτική ανάπτυξης στις αγορές που δραστηριοποιούνται με αυξημένο λειτουργικό κόστος όντας εισηγμένες, αυτά μπορεί να τις φέρουν πιο κοντά στην καταστροφή. Άρα ποιον συμφέρει; Κανενός. Ούτε του χρηματιστηρίου, ούτε του μετόχου και ούτε της ίδιας της εταιρείας.
Για κυβερνητικά ομόλογα
Ερ.: Ένα άλλο θέμα, στο οποίο ξέρουμε ότι επιμένετε, αλλά δεν έχει προχωρήσει, είναι αυτό των κυβερνητικών ομολόγων.
Απ.: Η επιμονή μας για το θέμα των κυβερνητικών ομολόγων είναι επειδή βλέπουμε ότι παρουσιάζουν σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες. Θεωρούμε άδικο ότι έχει καθυστερήσει τόσο πολύ η λειτουργία πρωτογενούς και δευτερογενούς αγοράς κυβερνητικών ομολόγων. Πρώτον διότι δεν μεγιστοποιούν τις αποδόσεις των επενδύσεών τους αυτοί που είναι σε τέτοιες αγορές. Και δεύτερον, διότι πιστεύουμε ότι μέχρι την ένταξη μας στην ΟΝΕ τα κυβερνητικά ομόλογα είναι αρκετά ελκυστικά. Αυτό το καταδεικνύει και το ενδιαφέρον που υπάρχει στις εκδόσεις τους. Θεωρούμε ότι ο εμπλουτισμός της γκάμας του κυπριακού χρηματιστηρίου είναι προϋπόθεση για το μέλλον του. Για να δραστηριοποιηθούν θεσμικά κεφάλαια που δεν έχουμε και να προσελκύσουμε ξένα θεσμικά κεφάλαια.
Εισαγωγή ημικρατικών
Ερ.: Θα βοηθούσε η εισαγωγή ιδιωτικοποιημένων ημικρατικών στο ΧΑΚ;
Απ.: Ασφαλέστατα. Αν η κεφαλαιοποίηση της Κύριας Αγοράς είναι £1,5 δισ. και γίνει £3,5 δισ. αυτό είναι σημαντικό. Οι θεσμικοί επενδυτές κοιτάζουν κεφαλαιοποίηση, εμπορευσιμότητα, μερισματική πολιτική, κώδικα εταιρικής διακυβέρνησης, αυτά που προσπαθούμε τα τελευταία χρόνια. Άρα το θέμα της κεφαλαιοποίησης είναι σημαντικό.
Νέο… Αποθετήριο
Ερ.: Διάβαζα μια ανάλυση η οποία μεταξύ άλλων έλεγε ότι «δεν υπάρχει χώρος και σκοπός για τα μικρά χρηματιστήρια δεδομένου του μεγάλου κόστους που απαιτεί εφαρμογή των αναγκαίων νόμων και κανονισμών».
Απ.: Συμφωνώ. Και είναι εδώ που έρχεται το θέμα των στρατηγικών συμμαχιών. Και δεν εξαιρείται το κυπριακό χρηματιστήριο. Το λειτουργικό κόστος έχει σημασία, αν δεν έχεις χαμηλό λειτουργικό κόστος δεν θα είσαι ανταγωνιστικός σε θέματα τιμών και δεν θα μπορείς να προσαρμόζεσαι με τις εξελίξεις. Γι’ αυτό και η εμμονή μας στο θέμα της συνεργασίας μας με την Αθήνα, γιατί πέραν από την ευχέρεια που θα δώσουμε στις εταιρείες μας να έχουν πρόσβαση σε μια πιο μεγάλη κεφαλαιαγορά και πέραν από την αύξηση της ρευστότητας, υπάρχουν και άλλα θέματα.
Ερ.: Τι άλλα οφέλη προκύπτουν;
Απ.: Δημιουργούνται οι συνθήκες για συνεργασίες, έρχονται πιο κοντά οι ελληνικές και οι κυπριακές εταιρείες κλπ. Αυτά όλα είναι μέσα στο στρατηγικό σχέδιο γιατί εφόσον όλα τα υπόλοιπα θέματα που εκκρεμούν προωθηθούν, έχουμε στο μυαλό μας τι είδους μοντέλο χρηματιστήριο θέλουμε να φτιάξουμε. Υπάρχουν προτάσεις που θα αρχίσει από τη Δευτέρα να τις εξετάζει το Συμβούλιο.
Ερ.: Μπορείτε να μας πείτε κάποιες από αυτές τις προτάσεις;
Απ.: Μια από τις προτάσεις είναι να ξεχωρίσει εντελώς το θέμα του Αποθετηρίου, δηλαδή να δημιουργηθεί μια νέα εταιρεία η οποία θα αναλάβει με βάση τις ευρωπαϊκές οδηγίες και τα διεθνή πρότυπα. Δηλαδή ξεχωρίζει το listing από το clearance. Και είναι λογικό. Μιλούμε για δύο διαφορετικά business units (Χρηματιστήριο και Αποθετήριο), διαφορετική η εξειδίκευση που θέλεις στο ένα και στο άλλο. Και το χρηματιστήριο θα παραμείνει ένας οργανισμός με αποκλειστικά επιχειρησιακό σχεδιασμό.
Ερ.: Το Αποθετήριο;
Απ.: Για το Αποθετήριο υπάρχουν σκέψεις για ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Ήδη η υπηρεσία έχει αναλύσει ακόμα τα ανοίγματα και οι πιστοποιήσεις των λογαριασμών Αποθετηρίου να γίνονται εξ αποστάσεως από τα μέλη μας. Από τη μια, να είμαστε πιο ευέλικτοι και προσιτοί ως οργανισμός και από την άλλη να μειώσουμε σημαντικά το κόστος λειτουργίας.
Ερ.: Αυτά θα πάρουν τόσο καιρό όσον πήραν τα άλλα θέματα του χρηματιστηρίου;
Απ.: Κοιτάξτε και εσωτερικά έχει ωριμάσει πλέον η προοπτική αλλαγής και οι τομές που θα επέλθουν στον τρόπο λειτουργίας του Χρηματιστηρίου. Το Χρηματιστήριο δεν είναι εποπτική αρχή. Όπως λειτουργεί μια ιδιωτική σύγχρονη επιχείρηση πρέπει να λειτουργήσει και αυτό.
Στο πηγαιμό για Σοφοκλέους
Ερ.: Για το θέμα της συνεργασίας του ΧΑΚ με το ΧΑΑ, έχουν εκφραστεί ορισμένες ανησυχίες, όπως δηλαδή ότι με το εγχείρημα αυτό κινδυνεύει με κλείσιμο το ΧΑΚ, ότι θα ακολουθεί τους νόμους και τους κανονισμούς που θα ψηφίζονται στο ελληνικό Κοινοβούλιο κ.ά.
Απ.: Για ένα τόσο σημαντικό εγχείρημα που αφορά και το μέλλον του Χρηματιστηρίου θα ήταν αφελές να πω ότι δεν μας έχει προβληματίσει και μάλιστα σε σημαντικό βαθμό. Δεν θυμάμαι μέρα τους τελευταίους έξι μήνες που δεν είχα ασχοληθεί με το θέμα της συνεργασίας.
Ερ.: Εξετάστηκε το θέμα της συνεργασίας με άλλα χρηματιστήρια;
Απ.: Η συνεργασία με άλλα χρηματιστήρια, όπως το Euronext, έχει αξιολογηθεί. Στο παρόν στάδιο δεν υπάρχουν εκείνα τα συστατικά στοιχεία επιτυχίας, όπως η αναγνωρισιμότητα των εισηγμένων σου εταιρειών. Άρα θεωρώ σαν φυσική εξέλιξη τον προσανατολισμό μας προς την Ελλάδα για καθαρά επιχειρησιακούς λόγους. Στους Κύπριους θα υπάρχει άμεση πρόσβαση στο τι συμβαίνει στην Ελλάδα και αντίστροφα. Είναι πιο προσιτή η ελληνική αγορά.
Ερ.: Ποιο μοντέλο συνεργασίας προωθείται;
Απ.: Ακριβώς αυτό είναι το θέμα. Και επειδή έχουν γραφτεί κάποια πράγματα που μπορεί κατά το χρόνο της εξέτασης να ήταν και δικοί μας προβληματισμοί, γιατί αυτό δεν αφορά μόνο το Χρηματιστήριο, αφορά όλο το περιβάλλον. Και στα θέματα της διαφάνειας θέλουμε να είμαστε ανοιχτοί. Για να είμαι ειλικρινής, υπάρχουν και ευκαιρίες και κίνδυνοι. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να συγκεράσουμε τέτοιου είδους διαδικασίες και τρόπο υλοποίησης του έργου για να μετατρέψουμε τα αρνητικά σε θετικά και να εκμεταλλευθούμε τα θετικά.
Ερ.:Ποιους κινδύνους βλέπετε;
Απ.: Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ήταν να γίνει αυτή η συνεργασία σε μια περίοδο κατά την οποία το κυπριακό χρηματιστήριο να μην ήταν ανταγωνιστικό. Και στην ουσία να ήταν περιθωριοποιημένο όσον αφορά τις τοποθετήσεις κεφαλαίων από ελληνικά και ξένα κεφάλαια που είναι τοποθετημένα στην Ελλάδα. Αυτό θα δημιουργούσε μια αρνητική εικόνα όσον αφορά την ποιότητα του ΧΑΚ. Δεν έχω αμφιβολία ότι το συγκεκριμένο μοντέλο που θα εκφράσω άποψη στο Συμβούλιο δεν εγκυμονεί κανένα κίνδυνο. Το αντίθετο, αξιοποιεί όλα τα θετικά και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται και από πλευράς αλληλοεξάρτησης του κυπριακού χρηματιστηρίου διασφαλίζει ότι οποιεσδήποτε αποφάσεις πάρει στο μέλλον το ελληνικό χρηματιστήριο δεν επηρεάζει το κυπριακό.
Ερ.: Τι επιλογές υπάρχουν;
Απ.: Μιλώντας για κοινή πλατφόρμα διαπραγμάτευσης μιλούμε για ενιαίο σύστημα διαπραγμάτευσης. Είχαμε δύο επιλογές. Πρώτον να αναπτύξουμε τα δικά μας συστήματα και να πάμε για remote members. Το οποίο σημαίνει ένα μεγάλο κόστος από δικής μας πλευράς για να αναπτύξεις το δίκτυό σου για το remote trading σε άλλες κεφαλαιαγορές και θα υπήρχε και αυξημένο κόστος από πλευράς των ξένων ΕΠΕΫ. Και ήταν αβέβαιο σε ποιο ποσοστό εγγραφής θα είχαμε remote members.
Ερ.: Και η δεύτερη επιλογή;
Απ.: Με το ενιαίο σύστημα διαπραγμάτευσης αμέσως τα υφιστάμενα μέλη του Χρηματιστηρίου της Αθήνας θα μπορούσαν να είναι και μέλη του ΧΑΚ – είναι στο ίδιο τερματικό. Από την άλλη, θα δίνουμε την ευχέρεια στις δικές μας ΕΠΕΥ στο ίδιο τερματικό να βλέπουν τις εταιρείες. Πιστεύω ότι το άνοιγμα των δύο κεφαλαιαγορών είναι προς όφελος και των δύο. Έτσι και αλλιώς υπάρχει ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι σήμερα στην Κύπρο λειτουργούν πέραν των 200 ξένων αμοιβαίων κεφαλαίων έτσι και αλλιώς.
Ερ.: Ο κ. Ευαγόρου σας προειδοποίησε πάντως να είστε προσεκτικοί στη συνεργασία σας με το ελληνικό χρηματιστήριο. Διαφάνηκε ότι το ΑΚΕΛ, ένας από τους μεγαλύτερους ετέρους στην κυβέρνηση, έχει κάποιους προβληματισμούς για αυτή τη συνεργασία. Δεν σας προβληματίζει αυτό;
Απ.: Επειδή αφορά μια μεγάλη εξέλιξη του χρηματιστηρίου, ναι θέλουμε τη σύμφωνο γνώμη της κυβέρνησης. Αλλά, το γεγονός ότι το Συμβούλιο έχει προβληματιστεί τόσο καιρό για τις επιλογές της συνεργασίας αξιολογώντας την κάθε περίπτωση ξεχωριστά και αλλάζοντας συνεχώς τους δικούς του σχεδιασμούς, αυτό καταδεικνύει ότι είναι αρκετά προσεκτικό όσον αφορά τις τελικές αποφάσεις.
Ερ.: Για τις ενστάσεις του κ. Ευαγόρου…
Απ.: Του έχω μιλήσει και συγκεκριμένα τον ρώτησα «εάν υπάρχει οποιαδήποτε απόφαση που να είναι κάθετα εναντίον της κοινής πλατφόρμας». Ο άνθρωπος μου είπε «όχι, πρέπει να υπάρξει σωστός προβληματισμός». Βεβαίως. Συμφωνώ. Επειδή εκπροσωπώ το Συμβούλιό μου πρέπει να πω ότι γίνεται μια πολύ καλή δουλειά και θα επιλεγεί το καταλληλότερο μοντέλο που θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του ΧΑΚ. Και βεβαίως έχουμε εξετάσει όλες τις παραμέτρους.
Ερ.: Μια από τις ερμηνείες όμως που δόθηκε στη δήλωση του κ. Ευαγόρου είναι ότι το ΑΚΕΛ με διπλωματικό τρόπο σας είπε να μην προχωρήσετε….
Απ.: Δεν θεωρώ ότι ήταν αυτή η πρόθεση του Σταύρου Ευαγόρου. Επειδή είναι ένας άνθρωπος που εκτιμώ και με τον οποίο υπάρχει αλληλοενημέρωση, πρέπει να πω ότι δεν υπήρξε ποτέ παρέμβαση στα θέματα του Χρηματιστηρίου. Χαίρομαι που υπάρχει προβληματισμός στη Βουλή. Αλίμονο αν δεν υπήρχε. Είναι θετική η τοποθέτησή του και όπως υποσχέθηκα, ενημερώνω τακτικά τη Βουλή για τις υποθέσεις του ΧΑΚ. Και βρίσκω κατανόηση. Δεν μπορούσαν να ξεκαθαρίσουν όλα σε μια ημέρα.
Πολλά τα 5 χρόνια
Ερ.: Σε λίγους μήνες λήγει η θητεία σας. Πιστεύετε ότι έχετε κλείσει το κύκλο σας, και εσείς, αλλά και το Συμβούλιο ή ότι πρέπει να αξιοποιηθεί η συσσωρευμένη σας εμπειρία για μερικά ακόμη χρόνια;
Απ.: Κλείνει ο κύκλος μας. Είναι πολλά πέντε χρόνια για κάποιο μέλος σε ένα τέτοιο οργανισμό. Μην ξεχνάς ότι έχουμε μια φορά την εβδομάδα συνεδρία και το κάθε μέλος έχει μια επιτροπή που μπορεί να έχει ακόμα μια συνάντηση για θέματα χρηματιστηρίου. Αφήστε τον πρόεδρο που ασχολείται επί καθημερινής βάσης. Για πέντε χρόνια είναι πολύ δύσκολο. Δεν είναι απλώς τυπική η παρουσία τους στο Διοικητικό Συμβούλιο. Ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια που υπάρχει σοβαρός προβληματισμός για πολλά θέματα. Θεωρώ ότι παρότι η εμπειρία πρέπει να αξιοποιηθεί, κάπου υπάρχει ο κορεσμός. Και ας μην ξεχνούμε ότι ουδείς αναντικατάστατος. Η εισήγησή μου προς το Υπουργείο Οικονομικών ήταν να κάνει ρύθμιση όπως έκανε με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για να υπάρχει και συνέχεια (μέλη διαφορετικής θητείας). Πέντε χρόνια είναι πολλά. Δεν είναι λίγα.
Των Γιώργου Αγαπίου και Αντώνη Έλληνα
Διαφοροποιήσεις πάντως ενδέχεται να επέλθουν στο ταμπλό του ΧΑΚ: «Με το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα εγκριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα προσπαθήσουμε να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις για να μην χρονίσει το θέμα ποιες εταιρείες θα είναι εισηγμένες στο ΧΑΚ, ποιες όχι». Στο εξωτερικό μέτωπο, κυριαρχεί η στρατηγική συνεργασία με το ελληνικό χρηματιστήριο με «ενιαίο σύστημα διαπραγμάτευσης».
Ακολουθεί η συνέντευξη:
Ερ.:Να αναμένουμε ότι μέσα στις επόμενες μέρες θα καταθέσετε νέο προϋπολογισμό για το ΧΑΚ, όπως είπατε στη Βουλή;
Απ.: Θα διαφανεί μέσα στις επόμενες μέρες. Η δική μου έγνοια είναι ότι μέσα στο 2005, λίγους μήνες μετά την ένταξη, θα βλέπαμε εξελίξεις στο Χρηματιστήριο και θέλαμε να είμαστε έτοιμοι, στοχεύοντας κυρίως στα θεσμικά κεφάλαια, τα οποία σε αξιολογούν πιο αυστηρά σε μια επενδυτική βάση. Δεν αρκεί μόνο να έχεις επενδυτικές ευκαιρίες, πρέπει να έχεις και εργαλεία.
Ερ.: Εργαλεία τα οποία δεν έχει το κυπριακό χρηματιστήριο ακόμα…
Απ.: Κανένας θεσμικός δεν πρόκειται να επενδύσει αν δεν έχεις το θεσμό του θεματοφύλακα. Μα, η υλοποίηση του θεσμού αυτού, ο οποίος εγκρίθηκε από τη Βουλή, εκκρεμεί στα συστήματά μας, διότι εκκρεμεί η κοινή πλατφόρμα, διότι εκκρεμούν οι αποφάσεις για τα θέματα της φορολογίας και πάει λέγοντας. Αν θέλεις δύο χρόνια για να υλοποιήσεις μια σημαντική απόφαση, η οποία αφορά την ανταγωνιστικότητά σου, τότε ναι αυτό είναι πρόβλημα.
Πειθαρχία για δημοσιονομικά, αλλά…
Ερ.: Δεν θα ήταν καλύτερα να ρυθμίζονται εξωκοινοβουλευτικά κάποια θέματα;
Απ.: Αυτό το έχουμε λύσει με το νέο θεσμικό πλαίσιο το οποίο είναι στην Εισαγγελία και το οποίο μας πήρε δυστυχώς ενάμιση χρόνο να φτάσει εκεί. Έχουν ληφθεί υπόψη αυτές οι ανάγκες. Δίδεται ευελιξία στο Συμβούλιο σε ότι αφορά τα καθαρά επιχειρησιακά θέματα. Άρα από θεσμικής πλευράς θα τα καταφέρουμε να έχουμε ένα ευέλικτο χρηματιστήριο. Άλλα όμως θέματα όπως η φορολογία…
Ερ.: Για το οποίο η κυβέρνηση επισημαίνει ότι έχουμε πρόβλημα με τα δημόσια οικονομικά. Αυτό αναφέρει και το υπόμνημα του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Απ.: Όταν παρουσιάστηκε αρχικά η δική μας πρόταση για μείωση της φορολογίας, απομονωμένη από το στρατηγικό σχέδιο, ο Πρόεδρος είπε ότι «δεν θα σωθεί το χρηματιστήριο αν μειωθεί η φορολογία». Και ορθώς το είπε. Όταν έλαβα γνώση ενημέρωσα γραπτώς και τον Πρόεδρο και το Υπουργείο ότι οι προτάσεις που στέλνουμε εντάσσονται στα πλαίσια του στρατηγικού σχεδιασμού. Άρα δεν είναι τυχαία που σας στέλνουμε μια συγκεκριμένη πρόταση διότι έχουμε ένα πρόγραμμα που εξελίσσεται. Για την κάθε πρόταση υπάρχει η κατάλληλη χρονική στιγμή. Όταν μας αναγκάσετε να ξεκινούμε ένα χρόνο πριν για να κάνουμε τη δουλειά μας, ε, αυτό το πράγμα είναι απρόβλεπτο.
Ερ.: Ο Πρόεδρος τι σας είπε;
Απ.: Μου είπε «πολύ σωστά». Ναι, πρέπει να υπάρξει μια πειθαρχία στα θέματα δημοσιονομικής πολιτικής, όμως σε ό,τι αφορά το Χρηματιστήριο, για να είμαι ειλικρινής, με ξενίζει ο τρόπος που λειτουργούν ορισμένοι κρατικοί αξιωματούχοι.
Ερ.: Τι κάνουν αυτοί οι κρατικοί αξιωματούχοι;
Απ.: Λειτουργούν μέσα στα στενά τμηματικά τους πλαίσια. Δεν μπορούν να δουν ευρύτερα. Εάν αφήνετο το Χρηματιστήριο να συνεχίσει με τον τρόπο που πήγαινε, δεν θα εισέπρατταν ούτε σεντ. Δηλαδή τι να εισπράξεις από ένα όγκο £100.000. Αν όμως μειώσεις τις φορολογίες και αυξήσεις τον όγκο, που εμείς σε δεύτερη φάση τον «βλέπουμε» να ανέρχεται στα £3 εκ. ημερησίως, τότε έχεις περισσότερες πιθανότητες να αυξήσεις τα έσοδά σου. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά.
Ερ.: Έχει και άλλα;
Απ.: Όταν κάποιος ασχολείται με θέματα του Χρηματιστηρίου πρέπει να ξέρει γι’ αυτά τα θέματα, εκτός και αν έχει αυστηρές εντολές ότι «είναι σε τέτοια κατάσταση η οικονομία και ξεχάστε τα πάντα». Που δεν συμφωνώ με τέτοια άποψη. Και ο Πρόεδρος δεν μου έχει αναφέρει κάτι τέτοιο. Ναι στη δημοσιονομική πειθαρχία, αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι πρέπει να δοθούν κίνητρα για ανάπτυξη της οικονομία.
Η κυβερνητική πολιτική
Ερ.: Απ’ ότι γνωρίζουμε θα συναντηθείτε και με τον Υπουργό Οικονομικών μέσα στις επόμενες μέρες για να συζητήσετε αυτά τα θέματα.
Απ.: Τη Δευτέρα. Ξέρουμε που βρίσκεται το κάθε θέμα (κυβερνητικά ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια, φορολογία συναλλαγών και το νέο θεσμικό πλαίσιο). Νομίζω ότι όλα μπαίνουν σε μια σειρά. ..
Ερ.: Φυσικά με τον Υπουργό Οικονομικών συζητάτε τους τελευταίους έξι μήνες γι’ αυτά τα θέματα. Και έχετε συναντηθεί τέσσερις – πέντε φορές.
Απ.: Κοίταξε δεν αναμένω να κάτσει ο Υπουργός να μελετήσει τις προτάσεις μας. Ο Υπουργός θα τις αναθέσει σε αρμόδιους λειτουργούς. Εάν οι λειτουργοί της δημόσιας υπηρεσίας δεν μπορούν να τις εξετάσουν από άλλο πλαίσιο….
Ερ.: Επιτρέψτε μου να επιμείνω. Η αλλαγή του τέλους, νομοθετικά είναι απλή…
Απ.: Είναι απλή…
Ερ.: Επομένως πού «κολλά»;
Απ.: Το θέμα είναι τι χάνει το κράτος…
Ερ.: Άρα είναι θέμα πολιτικής, όχι θέμα γραφειοκρατίας;
Απ.: Όταν έγραψα στον Πρόεδρο με κοινοποίηση τον Υπουργό, είχα πει ότι αυτά τα πράγματα δεν μπορούν να εξεταστούν υπό το φάσμα της δημοσιονομικής πολιτικής του κράτους. Αν δεν πείσω, πρέπει να ξέρω ποια είναι η πολιτική απόφαση για να προσαρμόσω τις θέσεις μου. Στο τέλος, αυτοί έχουν την πολιτική ευθύνη. Αυτοί χαράσσουν την κυβερνητική πολιτική. Το Συμβούλιο του ημικρατικού οργανισμού είναι υποχρεωμένο να εφαρμόσει την κυβερνητική πολιτική. Όμως πρέπει να ξεκαθαρίσει ποια είναι αυτή. Δεν μπορούν να εκκρεμούν. Για να πάει όμως μια εισήγηση στο Υπουργικό Συμβούλιο, πρέπει να ξεκαθαρίσει και η εισήγηση των τεχνοκρατών.
Το χρονοδιάγραμμα
Ερ.: Μάλιστα. Μέχρι πότε θα περιμένετε να ξεκαθαρίσουν αυτά τα θέματα;
Απ.: Η κυβέρνηση τις επόμενες μια – δύο εβδομάδες, όπως μου έχει υποσχεθεί ο ίδιος ο Υπουργός, θα εξετάσει τα θέματα και αναμένω να πάρει τολμηρές αποφάσεις. Εφόσον πλέον αυτά τα θέματα έχουν εξεταστεί, έχουν αναλυθεί και ξέρουμε ποιες είναι οι επιλογές μας, τότε να πάρει και το Χρηματιστήριο τις δικές τους αποφάσεις.
Ερ.: Μέχρι πότε;
Απ.: Οποιεσδήποτε αποφάσεις, είτε αφορούν την κυβέρνηση, είτε το Συμβούλιο, πρέπει να κλείσουν το αργότερο μέχρι τα μέσα του Φεβρουαρίου. Από εκεί και πέρα είναι θέμα υλοποίησής τους.
Αλλάζει το κλίμα
Ερ.: Γιατί όμως ένας επενδυτής να τοποθετήσει τα χρήματά του στο κυπριακό χρηματιστήριο δεδομένου του πρόσφατου κακού παρελθόντος και όχι στο ελληνικό ή σε κάποιο άλλο ευρωπαϊκό;
Απ.: Δεν θεωρούμε υποχρέωση του οποιουδήποτε πολίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας να επενδύει στο ΧΑΚ. Είναι ευρωπαίος πολίτης, έχει επιλογές να τοποθετεί κεφάλαια όπου αυτός αποφασίζει και δεν δουλέψαμε με τη λογική ότι είμαστε μονοπώλιο στην κυπριακή αγορά. Δουλέψαμε στη λογική ότι υπάρχει ένας μεγάλος ανταγωνισμός και αναζητήσαμε τις επιλογές που θα καταστήσουν το κυπριακό χρηματιστήριο ανταγωνιστικό.
Ερ.: Ποια βήματα έχουν γίνει;
Απ.: Έχουμε προχωρήσει μέχρι και σε διαγραφές εταιρειών, στο Συμβούλιο έχουμε υιοθετήσει τον κώδικα εταιρικής διακυβέρνησης, είπαμε ότι όποιες αποφάσεις λαμβάνονται πρέπει να είναι γνωστές στο περιβάλλον, δώσαμε μεγάλη έμφαση τον τελευταίο ενάμιση χρόνο να ξεκαθαρίσουμε ό,τι αφορά θέματα πολιτικής. Το θέμα της αξιοπιστίας κερδίζεται μόνο με τα έργα και τις πράξεις. Δεν είναι με ευχολόγια. Το άλλο που έχουμε πει είναι ότι στο equity market δεν εξαρτάται από το χρηματιστήριο, αλλά από τις εισηγμένες του εταιρείες.
Ερ.: Δεν έχετε ρόλο;
Απ.: Έχουμε ρόλο να παίξουμε όπως οι νέες αγορές που δημιουργήθηκαν, ο κώδικας εταιρικής διακυβέρνησης, η αυστηρότητα στα θέματα διαφάνειας των ιδίων των εταιρειών κ.ά. Το ότι σήμερα βρίσκονται υψηλόβαθμα στελέχη δημοσίων εταιρειών σε ένα σεμινάριο για εταιρική διακυβέρνηση καταδεικνύει ότι υπάρχει ένα άλλο κλίμα.
Εταιρική Διακυβέρνηση
Ερ.: Είστε ικανοποιημένος από τον τρόπο λειτουργίας των δημοσίων εταιρειών σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης;
Απ.: Με αυστηρά κριτήρια όχι. Αλλά δεν αναμένω θαύματα. Δεν είναι εφικτό. Το να εμπεδωθεί μια τέτοια κουλτούρα δεν μπορεί να γίνει μέσα σε δύο χρόνια. Οι βέλτιστες πρακτικές διοίκησης μιας εταιρείας δεν είναι απλώς ένα εγχειρίδιο κανονισμών. Είναι μια κουλτούρα, μια νοοτροπία. Και για να αλλάξει μια κουλτούρα σε ένα οργανισμό χρειάζονται αρκετά χρόνια. Οι παρεμβάσεις μας είναι επίμονες και έντονες.
Ερ.: Μπορείτε να μας δώσετε κάποιο παράδειγμα;
Απ.: Κάθε τρεις μήνες στέλνω επιστολές στους επικεφαλείς των τμημάτων εσωτερικού ελέγχου. Στην αρχή όταν κάναμε τον Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΚΕΔ) είχαμε υπόψη μας και το κόστος. Όμως κρίναμε ότι δεν πρόκειται να διακυβεύσουμε τα συμφέροντα του συνόλου. Όταν βλέπουμε μια εταιρεία με κεφαλαιοποίηση £100 εκ. που έχει υιοθετήσει τον κώδικα, αλλά δεν έχει τμήμα εσωτερικού ελέγχου, ήταν αδιανόητο να μας στέλνει επιστολή ότι είναι ικανοποιημένη από τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου. Μα πώς μπορείς να ελέγξεις ένα τέτοιο οργανισμό;
Ερ.: Τι κάνετε σε τέτοιες περιπτώσεις;
Απ.: Είναι φυσιολογικό να δώσουμε ένα εύλογο χρονικό διάστημα σε αυτές τις εταιρείες, αν θέλουν να παραμείνουν στην Κύρια Αγορά, να δημιουργήσουν τμήμα εσωτερικού ελέγχου. Εκεί όμως όπου βλέπουμε ότι δεν υπάρχει ανταπόκριση, πρέπει να διασφαλίσεις ότι υπάρχει ο έλεγχος. Και θα το επιβάλλεις.
Μονόδρομος η διαγραφή
Ερ.: Πώς επιβάλλεις κάτι τέτοιο;
Απ.: Καταρχήν, διασφαλίζουμε ότι υπάρχει ποιότητα στις εισηγμένες εταιρείες, προσπαθούμε σταδιακά να υπάρξει εξυγίανση, ας μην ξεχνούμε ότι ένας μεγάλος αριθμός μπήκε το 1999 -2000. Κάποιες εταιρείες δεν τα έχουν καταφέρει μέχρι τώρα και νομίζω ότι όλοι γνωρίζουμε ένα αριθμό αυτών των εταιρειών.
Ερ.: Με αυτές τις «προβληματικές» εταιρείες τι σκοπεύετε να πράξετε;
Απ.: Με το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα εγκριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα προσπαθήσουμε να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις για να μην χρονίσει το θέμα «ποιες εταιρείες θα είναι εισηγμένες στο ΧΑΚ, ποιες όχι». Είναι γνωστό ότι υπάρχει ένας κατάλογος από εταιρείες, τις οποίες καλούμε να ανταλλάξουν απόψεις μαζί μας, να δούμε τα προβλήματά τους για να έχουμε και ιδίαν γνώση το τι συμβαίνει. Και το Συμβούλιο να αποφασίσει τι χρηματιστήριο θέλει. Χωρίς να επηρεάζονται συμφέροντα μικρομετόχων ή οποιονδήποτε άλλων, νομίζω ότι θα παρθούν οι σωστές αποφάσεις.
Ερ.: Υπάρχει δηλαδή το σοβαρό ενδεχόμενο να ακολουθήσουν και άλλες εταιρείες την Αλκυόνη και την Αττεσλή;
Απ.: Δεν το αποκλείω. Και δεν το λέω επειδή η εξυγίανση είναι πανάκεια. Το λέω επειδή δεν συμφέρει στις ίδιες τις εταιρείες και τους μετόχους τους. Μια εταιρεία με οικονομικά προβλήματα χωρίς προοπτική ανάπτυξης στις αγορές που δραστηριοποιούνται με αυξημένο λειτουργικό κόστος όντας εισηγμένες, αυτά μπορεί να τις φέρουν πιο κοντά στην καταστροφή. Άρα ποιον συμφέρει; Κανενός. Ούτε του χρηματιστηρίου, ούτε του μετόχου και ούτε της ίδιας της εταιρείας.
Για κυβερνητικά ομόλογα
Ερ.: Ένα άλλο θέμα, στο οποίο ξέρουμε ότι επιμένετε, αλλά δεν έχει προχωρήσει, είναι αυτό των κυβερνητικών ομολόγων.
Απ.: Η επιμονή μας για το θέμα των κυβερνητικών ομολόγων είναι επειδή βλέπουμε ότι παρουσιάζουν σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες. Θεωρούμε άδικο ότι έχει καθυστερήσει τόσο πολύ η λειτουργία πρωτογενούς και δευτερογενούς αγοράς κυβερνητικών ομολόγων. Πρώτον διότι δεν μεγιστοποιούν τις αποδόσεις των επενδύσεών τους αυτοί που είναι σε τέτοιες αγορές. Και δεύτερον, διότι πιστεύουμε ότι μέχρι την ένταξη μας στην ΟΝΕ τα κυβερνητικά ομόλογα είναι αρκετά ελκυστικά. Αυτό το καταδεικνύει και το ενδιαφέρον που υπάρχει στις εκδόσεις τους. Θεωρούμε ότι ο εμπλουτισμός της γκάμας του κυπριακού χρηματιστηρίου είναι προϋπόθεση για το μέλλον του. Για να δραστηριοποιηθούν θεσμικά κεφάλαια που δεν έχουμε και να προσελκύσουμε ξένα θεσμικά κεφάλαια.
Εισαγωγή ημικρατικών
Ερ.: Θα βοηθούσε η εισαγωγή ιδιωτικοποιημένων ημικρατικών στο ΧΑΚ;
Απ.: Ασφαλέστατα. Αν η κεφαλαιοποίηση της Κύριας Αγοράς είναι £1,5 δισ. και γίνει £3,5 δισ. αυτό είναι σημαντικό. Οι θεσμικοί επενδυτές κοιτάζουν κεφαλαιοποίηση, εμπορευσιμότητα, μερισματική πολιτική, κώδικα εταιρικής διακυβέρνησης, αυτά που προσπαθούμε τα τελευταία χρόνια. Άρα το θέμα της κεφαλαιοποίησης είναι σημαντικό.
Νέο… Αποθετήριο
Ερ.: Διάβαζα μια ανάλυση η οποία μεταξύ άλλων έλεγε ότι «δεν υπάρχει χώρος και σκοπός για τα μικρά χρηματιστήρια δεδομένου του μεγάλου κόστους που απαιτεί εφαρμογή των αναγκαίων νόμων και κανονισμών».
Απ.: Συμφωνώ. Και είναι εδώ που έρχεται το θέμα των στρατηγικών συμμαχιών. Και δεν εξαιρείται το κυπριακό χρηματιστήριο. Το λειτουργικό κόστος έχει σημασία, αν δεν έχεις χαμηλό λειτουργικό κόστος δεν θα είσαι ανταγωνιστικός σε θέματα τιμών και δεν θα μπορείς να προσαρμόζεσαι με τις εξελίξεις. Γι’ αυτό και η εμμονή μας στο θέμα της συνεργασίας μας με την Αθήνα, γιατί πέραν από την ευχέρεια που θα δώσουμε στις εταιρείες μας να έχουν πρόσβαση σε μια πιο μεγάλη κεφαλαιαγορά και πέραν από την αύξηση της ρευστότητας, υπάρχουν και άλλα θέματα.
Ερ.: Τι άλλα οφέλη προκύπτουν;
Απ.: Δημιουργούνται οι συνθήκες για συνεργασίες, έρχονται πιο κοντά οι ελληνικές και οι κυπριακές εταιρείες κλπ. Αυτά όλα είναι μέσα στο στρατηγικό σχέδιο γιατί εφόσον όλα τα υπόλοιπα θέματα που εκκρεμούν προωθηθούν, έχουμε στο μυαλό μας τι είδους μοντέλο χρηματιστήριο θέλουμε να φτιάξουμε. Υπάρχουν προτάσεις που θα αρχίσει από τη Δευτέρα να τις εξετάζει το Συμβούλιο.
Ερ.: Μπορείτε να μας πείτε κάποιες από αυτές τις προτάσεις;
Απ.: Μια από τις προτάσεις είναι να ξεχωρίσει εντελώς το θέμα του Αποθετηρίου, δηλαδή να δημιουργηθεί μια νέα εταιρεία η οποία θα αναλάβει με βάση τις ευρωπαϊκές οδηγίες και τα διεθνή πρότυπα. Δηλαδή ξεχωρίζει το listing από το clearance. Και είναι λογικό. Μιλούμε για δύο διαφορετικά business units (Χρηματιστήριο και Αποθετήριο), διαφορετική η εξειδίκευση που θέλεις στο ένα και στο άλλο. Και το χρηματιστήριο θα παραμείνει ένας οργανισμός με αποκλειστικά επιχειρησιακό σχεδιασμό.
Ερ.: Το Αποθετήριο;
Απ.: Για το Αποθετήριο υπάρχουν σκέψεις για ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Ήδη η υπηρεσία έχει αναλύσει ακόμα τα ανοίγματα και οι πιστοποιήσεις των λογαριασμών Αποθετηρίου να γίνονται εξ αποστάσεως από τα μέλη μας. Από τη μια, να είμαστε πιο ευέλικτοι και προσιτοί ως οργανισμός και από την άλλη να μειώσουμε σημαντικά το κόστος λειτουργίας.
Ερ.: Αυτά θα πάρουν τόσο καιρό όσον πήραν τα άλλα θέματα του χρηματιστηρίου;
Απ.: Κοιτάξτε και εσωτερικά έχει ωριμάσει πλέον η προοπτική αλλαγής και οι τομές που θα επέλθουν στον τρόπο λειτουργίας του Χρηματιστηρίου. Το Χρηματιστήριο δεν είναι εποπτική αρχή. Όπως λειτουργεί μια ιδιωτική σύγχρονη επιχείρηση πρέπει να λειτουργήσει και αυτό.
Στο πηγαιμό για Σοφοκλέους
Ερ.: Για το θέμα της συνεργασίας του ΧΑΚ με το ΧΑΑ, έχουν εκφραστεί ορισμένες ανησυχίες, όπως δηλαδή ότι με το εγχείρημα αυτό κινδυνεύει με κλείσιμο το ΧΑΚ, ότι θα ακολουθεί τους νόμους και τους κανονισμούς που θα ψηφίζονται στο ελληνικό Κοινοβούλιο κ.ά.
Απ.: Για ένα τόσο σημαντικό εγχείρημα που αφορά και το μέλλον του Χρηματιστηρίου θα ήταν αφελές να πω ότι δεν μας έχει προβληματίσει και μάλιστα σε σημαντικό βαθμό. Δεν θυμάμαι μέρα τους τελευταίους έξι μήνες που δεν είχα ασχοληθεί με το θέμα της συνεργασίας.
Ερ.: Εξετάστηκε το θέμα της συνεργασίας με άλλα χρηματιστήρια;
Απ.: Η συνεργασία με άλλα χρηματιστήρια, όπως το Euronext, έχει αξιολογηθεί. Στο παρόν στάδιο δεν υπάρχουν εκείνα τα συστατικά στοιχεία επιτυχίας, όπως η αναγνωρισιμότητα των εισηγμένων σου εταιρειών. Άρα θεωρώ σαν φυσική εξέλιξη τον προσανατολισμό μας προς την Ελλάδα για καθαρά επιχειρησιακούς λόγους. Στους Κύπριους θα υπάρχει άμεση πρόσβαση στο τι συμβαίνει στην Ελλάδα και αντίστροφα. Είναι πιο προσιτή η ελληνική αγορά.
Ερ.: Ποιο μοντέλο συνεργασίας προωθείται;
Απ.: Ακριβώς αυτό είναι το θέμα. Και επειδή έχουν γραφτεί κάποια πράγματα που μπορεί κατά το χρόνο της εξέτασης να ήταν και δικοί μας προβληματισμοί, γιατί αυτό δεν αφορά μόνο το Χρηματιστήριο, αφορά όλο το περιβάλλον. Και στα θέματα της διαφάνειας θέλουμε να είμαστε ανοιχτοί. Για να είμαι ειλικρινής, υπάρχουν και ευκαιρίες και κίνδυνοι. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να συγκεράσουμε τέτοιου είδους διαδικασίες και τρόπο υλοποίησης του έργου για να μετατρέψουμε τα αρνητικά σε θετικά και να εκμεταλλευθούμε τα θετικά.
Ερ.:Ποιους κινδύνους βλέπετε;
Απ.: Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ήταν να γίνει αυτή η συνεργασία σε μια περίοδο κατά την οποία το κυπριακό χρηματιστήριο να μην ήταν ανταγωνιστικό. Και στην ουσία να ήταν περιθωριοποιημένο όσον αφορά τις τοποθετήσεις κεφαλαίων από ελληνικά και ξένα κεφάλαια που είναι τοποθετημένα στην Ελλάδα. Αυτό θα δημιουργούσε μια αρνητική εικόνα όσον αφορά την ποιότητα του ΧΑΚ. Δεν έχω αμφιβολία ότι το συγκεκριμένο μοντέλο που θα εκφράσω άποψη στο Συμβούλιο δεν εγκυμονεί κανένα κίνδυνο. Το αντίθετο, αξιοποιεί όλα τα θετικά και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται και από πλευράς αλληλοεξάρτησης του κυπριακού χρηματιστηρίου διασφαλίζει ότι οποιεσδήποτε αποφάσεις πάρει στο μέλλον το ελληνικό χρηματιστήριο δεν επηρεάζει το κυπριακό.
Ερ.: Τι επιλογές υπάρχουν;
Απ.: Μιλώντας για κοινή πλατφόρμα διαπραγμάτευσης μιλούμε για ενιαίο σύστημα διαπραγμάτευσης. Είχαμε δύο επιλογές. Πρώτον να αναπτύξουμε τα δικά μας συστήματα και να πάμε για remote members. Το οποίο σημαίνει ένα μεγάλο κόστος από δικής μας πλευράς για να αναπτύξεις το δίκτυό σου για το remote trading σε άλλες κεφαλαιαγορές και θα υπήρχε και αυξημένο κόστος από πλευράς των ξένων ΕΠΕΫ. Και ήταν αβέβαιο σε ποιο ποσοστό εγγραφής θα είχαμε remote members.
Ερ.: Και η δεύτερη επιλογή;
Απ.: Με το ενιαίο σύστημα διαπραγμάτευσης αμέσως τα υφιστάμενα μέλη του Χρηματιστηρίου της Αθήνας θα μπορούσαν να είναι και μέλη του ΧΑΚ – είναι στο ίδιο τερματικό. Από την άλλη, θα δίνουμε την ευχέρεια στις δικές μας ΕΠΕΥ στο ίδιο τερματικό να βλέπουν τις εταιρείες. Πιστεύω ότι το άνοιγμα των δύο κεφαλαιαγορών είναι προς όφελος και των δύο. Έτσι και αλλιώς υπάρχει ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι σήμερα στην Κύπρο λειτουργούν πέραν των 200 ξένων αμοιβαίων κεφαλαίων έτσι και αλλιώς.
Ερ.: Ο κ. Ευαγόρου σας προειδοποίησε πάντως να είστε προσεκτικοί στη συνεργασία σας με το ελληνικό χρηματιστήριο. Διαφάνηκε ότι το ΑΚΕΛ, ένας από τους μεγαλύτερους ετέρους στην κυβέρνηση, έχει κάποιους προβληματισμούς για αυτή τη συνεργασία. Δεν σας προβληματίζει αυτό;
Απ.: Επειδή αφορά μια μεγάλη εξέλιξη του χρηματιστηρίου, ναι θέλουμε τη σύμφωνο γνώμη της κυβέρνησης. Αλλά, το γεγονός ότι το Συμβούλιο έχει προβληματιστεί τόσο καιρό για τις επιλογές της συνεργασίας αξιολογώντας την κάθε περίπτωση ξεχωριστά και αλλάζοντας συνεχώς τους δικούς του σχεδιασμούς, αυτό καταδεικνύει ότι είναι αρκετά προσεκτικό όσον αφορά τις τελικές αποφάσεις.
Ερ.: Για τις ενστάσεις του κ. Ευαγόρου…
Απ.: Του έχω μιλήσει και συγκεκριμένα τον ρώτησα «εάν υπάρχει οποιαδήποτε απόφαση που να είναι κάθετα εναντίον της κοινής πλατφόρμας». Ο άνθρωπος μου είπε «όχι, πρέπει να υπάρξει σωστός προβληματισμός». Βεβαίως. Συμφωνώ. Επειδή εκπροσωπώ το Συμβούλιό μου πρέπει να πω ότι γίνεται μια πολύ καλή δουλειά και θα επιλεγεί το καταλληλότερο μοντέλο που θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του ΧΑΚ. Και βεβαίως έχουμε εξετάσει όλες τις παραμέτρους.
Ερ.: Μια από τις ερμηνείες όμως που δόθηκε στη δήλωση του κ. Ευαγόρου είναι ότι το ΑΚΕΛ με διπλωματικό τρόπο σας είπε να μην προχωρήσετε….
Απ.: Δεν θεωρώ ότι ήταν αυτή η πρόθεση του Σταύρου Ευαγόρου. Επειδή είναι ένας άνθρωπος που εκτιμώ και με τον οποίο υπάρχει αλληλοενημέρωση, πρέπει να πω ότι δεν υπήρξε ποτέ παρέμβαση στα θέματα του Χρηματιστηρίου. Χαίρομαι που υπάρχει προβληματισμός στη Βουλή. Αλίμονο αν δεν υπήρχε. Είναι θετική η τοποθέτησή του και όπως υποσχέθηκα, ενημερώνω τακτικά τη Βουλή για τις υποθέσεις του ΧΑΚ. Και βρίσκω κατανόηση. Δεν μπορούσαν να ξεκαθαρίσουν όλα σε μια ημέρα.
Πολλά τα 5 χρόνια
Ερ.: Σε λίγους μήνες λήγει η θητεία σας. Πιστεύετε ότι έχετε κλείσει το κύκλο σας, και εσείς, αλλά και το Συμβούλιο ή ότι πρέπει να αξιοποιηθεί η συσσωρευμένη σας εμπειρία για μερικά ακόμη χρόνια;
Απ.: Κλείνει ο κύκλος μας. Είναι πολλά πέντε χρόνια για κάποιο μέλος σε ένα τέτοιο οργανισμό. Μην ξεχνάς ότι έχουμε μια φορά την εβδομάδα συνεδρία και το κάθε μέλος έχει μια επιτροπή που μπορεί να έχει ακόμα μια συνάντηση για θέματα χρηματιστηρίου. Αφήστε τον πρόεδρο που ασχολείται επί καθημερινής βάσης. Για πέντε χρόνια είναι πολύ δύσκολο. Δεν είναι απλώς τυπική η παρουσία τους στο Διοικητικό Συμβούλιο. Ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια που υπάρχει σοβαρός προβληματισμός για πολλά θέματα. Θεωρώ ότι παρότι η εμπειρία πρέπει να αξιοποιηθεί, κάπου υπάρχει ο κορεσμός. Και ας μην ξεχνούμε ότι ουδείς αναντικατάστατος. Η εισήγησή μου προς το Υπουργείο Οικονομικών ήταν να κάνει ρύθμιση όπως έκανε με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για να υπάρχει και συνέχεια (μέλη διαφορετικής θητείας). Πέντε χρόνια είναι πολλά. Δεν είναι λίγα.
Των Γιώργου Αγαπίου και Αντώνη Έλληνα
3287.99
1275.09
