28/11/2024 07:16
Μείωση του φόρτου εργασίας της Κεντρικής Επιτροπής Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ) μέχρι και 33%, υπολογίζεται ότι θα επιφέρει η βελτίωση του διαδικαστικού πλαισίου που αφορά στη διαχείριση αλλαγών και απαιτήσεων επί των δημόσιων συμβάσεων, καθώς και στις διαδικασίες αποκλεισμού των οικονομικών φορέων, κανονισμοί που βρίσκονται ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών.
Σύμφωνα με στοιχεία που προώθησε στη Βουλή των Αντιπροσώπων ο γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας Αντρέας Αντωνιάδης στο πλαίσιο της συζήτησης ακύρωσης έξι συμβάσεων σε σημαντικά έργα υποδομών του δημοσίου, η ΚΕΑΑ εξετάζει περίπου 900 θέματα ετησίως για συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών, εκ των οποίων περίπου τα 500 αφορούν αλλαγές και τα 400 απαιτήσεις (χρονικές και οικονομικές).
Από την προτεινόμενη τροποποίηση, υπολογίζεται μείωση του αχρείαστου φόρτου εργασίας της ΚΕΑΑ κατά περίπου 300 υποθέσεις κατ’ έτος, ήτοι περίπου 33%.
Συγκεκριμένα, το σχέδιο Κανονισμών με τίτλο: «Οι περί της Διαχείρισης της Εκτέλεσης Δημοσίων Συμβάσεων και των Διαδικασιών Αποκλεισμού των Οικονομικών Φορέων από Διαδικασίες Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί του 2024», το οποίο περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές προς βελτίωση των υφιστάμενων διαδικασιών που ακολουθεί η ΚΕΑΑ για την εξέταση αλλαγών σε δημόσιες συμβάσεις και αξιολόγησης απαιτήσεων οι οποίες υποβάλλονται από τις αναθέτουσες Αρχές του Κράτους
Ο γενικός Λογιστής ενημερώνει αρχικά ότι οι εν λόγω τροποποιητικοί Κανονισμοί, οι οποίοι είχαν κατατεθεί αρχικά στη Βουλή των Αντιπροσώπων τον Φεβρουάριο του 2021, τροποποιήθηκαν στη συνέχεια και προωθήθηκα στη Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών τον προηγούμενο Μάρτιο, ενώ η συζήτηση τους στην επιτροπή Νομικών άρχισε πριν από δύο εβδομάδες περίπου.
Προσθέτει ότι οι Κανονισμοί, οι οποίοι εφαρμόζονται από το 2016, έχουν ιδιαίτερα θετικό αντίκτυπο στον έλεγχο των αλλαγών και απαιτήσεων που υποβάλλονται για συμβάσεις του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα και κατ’ επέκταση της χρηστής χρηματοοικονομικής διαχείρισης των δημόσιων πόρων που αφορούν τον τομέα των δημόσιων συμβάσεων.
Σημειώνει ωστόσο, από την πρακτική εμπειρία σχεδόν μιας δεκαετίας, παρατηρούνται συγκεκριμένα θέματα που επιβάλλουν τη βελτίωση του διαδικαστικού πλαισίου που αφορά στη διαχείριση αλλαγών και απαιτήσεων επί των δημόσιων συμβάσεων, καθώς και στις διαδικασίες αποκλεισμού των οικονομικών φορέων από την Επιτροπή Αποκλεισμού.
Μεταξύ άλλων αναφέρει ότι, ρυθμίζουν θέματα που αφορούν στη διαδικασία εξέτασης αλλαγών και απαιτήσεων επί δημόσιων συμβάσεων, τη λήψη απόφασης από τον προϊστάμενο της αναθέτουσας αρχής, κατόπιν εισήγησης του συντονιστή των συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών και αύξηση των ορίων εξουσίας των αρμοδίων οργάνων έγκρισης αλλαγών και απαιτήσεων, καθώς επίσης και θέματα που αφορούν τη διαδικασία αποκλεισμού των οικονομικών φορέων.
Διαχείριση συμβάσεων
Όσον αφορά τα θέματα διαδικασίας εξέτασης αλλαγών και απαιτήσεων επί δημόσιων συμβάσεων αναφέρει ότι διευκρινίζεται η έννοια του δημόσιου λειτουργού, ως πρόσωπο που υπηρετεί σε αναθέτουσα αρχή, ανεξαρτήτως του καθεστώτος ή της βάσης εργοδότησής του.
Σημειώνεται ότι η εν λόγω τροποποίηση εισάγεται για να μην υπάρχει περιθώριο αμφισβήτησης της νομιμότητας του διορισμού προσώπου ως Συντονιστή δημόσιας σύμβασης που υπηρετεί με καθεστώς ιδιωτικού δικαίου (συμβόλαιο) σε αναθέτουσα αρχή, η οποία αποτελεί εταιρεία π.χ. Αναπτυξιακές Εταιρείες, Σωματεία ή Ιδρύματα.
Επίσης, ότι ρυθμίζεται η διαδικασία έγκρισης χρονικών απαιτήσεων (παρατάσεων) στη διάρκεια ισχύος συμβάσεων ή και τροποποίηση χρονοδιαγραμμάτων, τα οποία υποβάλλει η αναθέτουσα αρχή.
Άμεσες αποφάσεις από ΚΕΑΑ
Αποσαφηνίζεται η δυνατότητα της ΚΕΑΑ για λήψη πιο άμεσων αποφάσεων, προκειμένου να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η σχετική διαδικασία λήψης εγκρίσεων για τροποποιήσεις επί δημόσιων συμβάσεων.
Θεσμοθετείται η δυνατότητα της ΚΕΑΑ να επιθεωρεί τους τόπους εκτέλεσης των δημόσιων συμβάσεων, προκειμένου να αποκομίζει ιδίαν άποψη επί των κρινόμενων θεμάτων.
Αλλαγές λόγω πληθωρισμού
Ακόμα, διευκολύνεται η διαδικασία διενέργειας τροποποιήσεων (αλλαγών και απαιτήσεων) επί δημόσιων συμβάσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις πληθωριστικές πιέσεις των τελευταίων ετών, καθώς και τη σχέση μεταξύ διοικητικού κόστους της διαδικασίας, τόσο για τις αναθέτουσες αρχές, όσο και για τα αρμόδια όργανα εξέτασης των τροποποιήσεων, και της αξίας της απαίτησης.
Συγκεκριμένα, λήψη απόφασης από τον προϊστάμενο της αναθέτουσας αρχής, κατόπιν εισήγησης του Συντονιστή των συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών, όπως ισχύει και για τις αντίστοιχες συμβάσεις έργων αξίας μέχρι €100.000, αντί της παραπομπής των θεμάτων σε ΤΕΑΑ ή και ΚΕΑΑ, προς αποφυγή δυσανάλογης γραφειοκρατίας.
Σημειώνεται ότι, η εξουσία έγκρισης αλλαγών και απαιτήσεων για τις πιο πάνω συμβάσεις, δίδεται εφόσον η οποιαδήποτε αύξηση στη συμβατική τιμή, ως αποτέλεσμα αλλαγών ή απαιτήσεων, δεν θα υπερβαίνει τις €100.000, καθώς σε περίπτωση υπέρβασης, των σχετικών τροποποιήσεων θα επιλαμβάνονται τα αρμόδια όργανα (Συντονιστές, Τμηματικές Επιτροπές Αλλαγών και Απαιτήσεων και ΚΕΑΑ).
Εξετάζει 900 θέματα ετησίως
Επισημαίνεται σχετικά ότι, η ΚΕΑΑ εξετάζει περίπου 900 θέματα ετησίως για συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών, εκ των οποίων περίπου τα 500 αφορούν αλλαγές και περίπου τα 400 απαιτήσεις (χρονικές και οικονομικές), όπου τα περίπου 300 εκ των 900 θεμάτων υποβάλλονται για συμβάσεις αξίας κάτω των €100.000.
Προστίθεται ότι από δειγματοληπτικό έλεγχο 50 θεμάτων για συμβάσεις αξίας κάτω των €100.000, οι αλλαγές και απαιτήσεις αφορούσαν κατά μέσο όρο αύξηση της αξίας της σύμβασης για €500 και €300 αντίστοιχα, ποσά που καταδεικνύουν την ανάγκη αντιμετώπισης του θέματος με αναλογικότητα και σε πιο ορθολογιστική βάση, ως προς τις διαδικαστικές απαιτήσεις και διοικητικό κόστος που συνεπάγεται η εξέταση των εν λόγω θεμάτων, με την ανάληψη της σχετικής ευθύνης από τις αναθέτουσες αρχές, ήτοι με υποβολή εισήγησης από τον Συντονιστή της σύμβασης και λήψη απόφασης από τον Προϊστάμενο.
Συνακόλουθα, αναμένεται αντίστοιχη μείωση του αχρείαστου φόρτου εργασίας της ΚΕΑΑ κατά περίπου 300 υποθέσεις κατ’ έτος, ήτοι περίπου 33%.
Αύξηση ορίων αλλαγών και απαιτήσεων
Παράλληλα αναφέρει ότι προβλέπεται αύξηση των ορίων εξουσίας των αρμοδίων οργάνων έγκρισης αλλαγών και απαιτήσεων, για σκοπούς μεγαλύτερης και καλύτερης επικέντρωσης της ΚΕΑΑ στα πιο σημαντικά από άποψης ουσίας και οικονομικής βαρύτητας θέματα.
Τονίζεται ότι, όσον αφορά τις αλλαγές, η αύξηση των ορίων εξουσίας αφορά την αξία του μέρους της σύμβασης που επηρεάζεται από την αλλαγή και όχι κατ’ ανάγκη την αύξηση της τιμής της αξίας της αρχικής σύμβασης, ενώ, εν πάση περιπτώσει, όλες οι τιμές και ποσοστά που αφορούν στα αναθεωρημένα όρια για το Συντονιστή της σύμβασης, εμπίπτουν στα ποσοστά που η νομοθεσία περί σύναψης δημόσιων συμβάσεων θεωρεί ως μη ουσιώδεις τροποποιήσεις.
Στο 15% το όριο αλλαγών για συμβάσεις έργων
Συγκεκριμένα, η νομοθεσία θέτει ως δείκτη μη ουσιώδους τροποποίησης (αλλαγής) την αύξηση της αξίας της σύμβασης μέχρι και 10% για συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών και μέχρι 15% για συμβάσεις έργων, ενώ με την προτεινόμενη τροποποίηση που αφορά το Συντονιστή της σύμβασης, η αύξηση αφορά δυνητικά ποσοστά από 0,30% μέχρι 8%, κλιμακωτά και αναλόγως της αξίας της σύμβασης.
Όσον αφορά στις απαιτήσεις, διαφοροποιείται μόνο ένα συνολικό όριο των Τμηματικών Επιτροπών Αλλαγών και Απαιτήσεων, από €40.000 σε €50.000 στην κλίμακα συμβάσεων από €100.000 μέχρι €500.000, για σκοπούς εξ ορθολογισμού, λαμβάνοντας υπόψη και τα υπόλοιπα όρια της ΤΕΑΑ, ενώ παραμένουν αναλλοίωτα τα υπόλοιπα όρια εξουσίας των αρμοδίων οργάνων.
Σημειώνεται σχετικά ότι, από δειγματοληπτικό έλεγχο 50 θεμάτων για συμβάσεις αξίας πέραν των €100.000, ως αποτέλεσμα της αύξησης των ορίων εξουσίας των ΤΕΑΑ, αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω τα θέματα εξέτασης από την ΚΕΑΑ κατά περίπου 32% (δεν θα επιλαμβανόταν τα 16 από τα 50 θέματα.) Σημειώνεται ότι, οι αλλαγές αφορούσαν κατά μέσο όρο αύξηση της αξίας της αρχικής σύμβασης για περίπου €100.000.
Νέα κατώτατα όρια
«Συνεπώς με βάση τον αντίκτυπο στην τιμή της αξίας της αρχικής σύμβασης απαιτείται εξορθολογισμός της διαδικασίας με αύξηση των σχετικών ορίων εξουσίας των αρμοδίων οργάνων, προκειμένου να αποφορτιστεί το έργο της ΚΕΑΑ και να αποδοθεί μεγαλύτερη επικέντρωση στα πιο σημαντικά ζητήματα τροποποιήσεων», όπως επισημαίνει.
Επίσης, ότι δίδεται η δυνατότητα στην ΚΕΑΑ να εγκρίνει, κατά την κρίση της, νέα κατώτατα όρια εξουσίας των αρμοδίων οργάνων (Συντονιστής της σύμβασης και ΤΕΑΑ), για διευκόλυνση της διαδικασίας διαχείρισης των συμβάσεων.
Διαδικασία Αποκλεισμού των οικονομικών φορέων.
Αναφέρει ακόμα ότι με τους τροποποιητικούς κανονισμούς ρυθμίζεται και αποσαφηνίζεται η αρμοδιότητα της Επιτροπής Αποκλεισμού (ΕΠΑΠ) να επιλαμβάνεται υποθέσεων οριζόντιου αποκλεισμού, μόνο μετά το πέρας της εξέτασης των αποκλεισμών από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών (ΑΑΠ) και αφού επικυρωθεί η απόφαση αποκλεισμού από την ΑΑΠ.
Μεταξύ άλλων διαγράφεται η δυνατότητα της ΕΠΑΠ να επιλαμβάνεται απευθείας οποιωνδήποτε υποθέσεων αποκλεισμού κατόπιν ενημέρωσης της με οποιοδήποτε μέσο.
«Η εν λόγω τροποποίηση, προτείνεται για να διευκολύνει τη διαδικασία, εφόσον οι αναθέτουσες αρχές και αναθέτοντες φορείς θα ενημερώνονται άμεσα, για σκοπούς εξέτασης του ενδεχομένου αποκλεισμού του οικονομικού φορέα από μελλοντικό διαγωνισμό», όπως εξηγεί.
Προσθέτει ότι με τον τρόπο αυτό καλύπτεται το κενό που δημιουργεί το χρονικό διάστημα από την παραπομπή της υπόθεσης στην ΕΠΑΠ μέχρι και την έκδοση της απόφασης για οριζόντιο αποκλεισμό, όπου οι αναθέτουσες αρχές δεν έχουν γνώση των εν λόγω πρόωρων τερματισμών ως λόγου αποκλεισμού από διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων.
Σημειώνει επίσης ότι με την τροποποίηση, δίδεται στον οικονομικό φορέα η ευχέρεια προσφυγής στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών κατόπιν αποκλεισμού του από διαγωνισμό, όπου εφαρμόζεται, (προκειμένου να μην προκύψει οποιοδήποτε θέμα αμφισβήτησης της συμμόρφωσης του νομοθετικού πλαισίου με την ευρωπαϊκή Οδηγία για τα ένδικα μέσα).
Μητρώο τερματισθείσων συμβάσεων και ανάδοχων
Σε σχέση με τις υποθέσεις τερματισμών δημοσίων συμβάσεων, αναφέρει ότι περιλαμβάνεται πρόνοια για δημοσιοποίηση των αναδόχων σε μητρώο τερματισθείσων συμβάσεων που θα τηρείται από την Αρμόδια Αρχή Δημόσιων Συμβάσεων.
Τέλος ρυθμίζονται θέματα διοικητικής, γραμματειακής και άλλης συναφούς υποστήριξης προς την ΕΠΑΠ, αλλά και ο τρόπος κλήτευσης των ενδιαφερομένων μερών.