18/11/2024 07:14
Τρία σημαντικά νομοσχέδια για την ορθότερη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο, ευρωπαϊκών Οδηγιών και κανόνων, όσον αφορά την ανάκαμψη και εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων και ποιο συγκεκριμένα πτυχές για την ανακεφαλαιοποίηση και την ικανότητα για απορρόφηση των ζημιών, αλλά και της ελάχιστης απαίτησης ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων, τίθενται σήμερα ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών.
Μάλιστα για κάποιες από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στα δύο από τα τρία νομοσχέδια η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται ένα βήμα πριν παραπεμφθεί στο ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την επιβολή προστίμων και άλλων κυρώσεων για καθυστέρηση στην διόρθωση μεταφοράς των Οδηγιών και κανόνων που αποσκοπούν οι τράπεζες της ΕΕ να καταστούν πιο ανθεκτικές σε ενδεχόμενους μελλοντικούς οικονομικούς κλυδωνισμούς, συμβάλλοντας παράλληλα στην ανάκαμψη της Ευρώπης από την πανδημία COVID-19 και στη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα.
Πρόκειται για τα τροποποιητικά νομοσχέδια «ο περί Εξυγίανσης Πιστωτικών Ιδρυμάτων και Επενδυτικών Εταιρειών» και «ο περί Εργασιών Πιστωτικών Ιδρυμάτων», νόμοι του 2024, τα οποία θα εξετασθούν από κοινού από την κοινοβουλευτική επιτροπή και περιλαμβάνουν πρόνοιες διορθωτικού χαρακτήρα, ως υποδείχθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕπ), στα πλαίσια ελέγχου πληρότητας της μεταφοράς της βασικής και της τροποποιητικής Οδηγίας για την ανάκαμψη και εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επενδυτικών εταιρειών.
Πιο αναλυτικά, σκοπός των δύο προτεινόμενων νομοσχεδίων είναι η ορθότερη εναρμόνιση με τις Οδηγίες 2014/59/ΕΕ1 (βασική Οδηγία), για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων και 2019/879/ΕΕ2 (τροποποιητική Οδηγία), για την τροποποίηση της οδηγίας 2014/59/ΕΕ σχετικά με την ικανότητα απορρόφησης των ζημιών και ανακεφαλαιοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων και της οδηγίας 98/26/ΕΚ.
Επίσης, με τα δύο νομοσχέδια σκοπείται η εναρμόνιση με τον τροποποιητικό Κανονισμό 2022/2036/ΕΕ3, όσον αφορά την προληπτική αντιμετώπιση παγκόσμιων συστημικώς σημαντικών ιδρυμάτων, με στρατηγική εξυγίανσης πολλαπλών σημείων έναρξης και μεθόδους για την έμμεση ανάληψη μέσων που είναι επιλέξιμα για την εκπλήρωση της ελάχιστης απαίτησης ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων.
Όσον αφορά το τρίτο νομοσχέδιο που φέρει επίσης το τίτλο «ο περί Εξυγίανσης Πιστωτικών Ιδρυμάτων και Επενδυτικών Εταιρειών Αρ.2», αφορά εναρμόνιση με το άρθρο 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1174, το οποίο τροποποιεί άρθρα της Οδηγίας 2014/59/ΕΕ για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων, καθώς και σε διάφορα άρθρα του Κανονισμού (ΕΕ) 806/2014.
Σημειώνεται ότι η τροποποιητική Οδηγία (ΕΕ) 2024/1174 επονομαζόμενη ως «Daisy Chain Act» αφορά σε συγκεκριμένες πτυχές του «εσωτερικού MREL (Minimum Requirement for own funds and Eligible Liabilities)», το οποίο σημαίνει την ελάχιστη απαίτηση για τα ίδια κεφάλαια και τις επιλέξιμες υποχρεώσεις που διασφαλίζει τη δυνατότητα εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων μέσω της κάλυψης ζημιών από τους μετόχους και τους πιστωτές τους, χωρίς να απαιτείται η ανακεφαλαιοποίησή τους με κρατικά κεφάλαια και με προσφυγή στους πόρους του ταμείου εξυγίανσης μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις (διάσωση με ίδια κεφάλαια).
Αξίζει να αναφερθεί ότι η καταληκτική ημερομηνία νομοθετικής εναρμόνισης με την υπό αναφορά Οδηγία ήταν η 13η Νοεμβρίου 2024, ενώ το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 26 Σεπτεμβρίου 2024.
Όσον αφορά την προθεσμία νομοθετικής εναρμόνισης με την Οδηγία 2014/59/ΕΕ που αφορά τα άλλα δύο νομοσχέδια, παρήλθε στις 15 Νοεμβρίου 2023 και ως εκ τούτου, στάλθηκε στην Κυπριακή Δημοκρατία αιτιολογημένη γνώμη, στις 25 Ιουλίου 2024 (Παράβαση αρ. 2024/2176), η οποία αποτελεί το τελικό στάδιο της διαδικασίας παράβασης πριν την παραπομπή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ το σχετικό νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων επίσης στις 26 Σεπτεμβρίου 2024.
Διορθώσεις λαθών και παραλήψεων
Με βάση την εισηγητική έκθεση που υπογράφει ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός και συνοδεύει τα δύο πρώτα νομοσχέδια, περιλαμβάνουν πρόνοιες προς διόρθωση λαθών και παραλήψεων στο κυπριακό δίκαιο που υποδείχθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια ελέγχου πληρότητας της μεταφοράς της βασικής και της τροποποιητικής Οδηγίας για την ανάκαμψη και εξυγίανση πιστωτικών Ιδρυμάτων και επενδυτικών εταιρειών.
Οι διορθώσεις αφορούν ως επί το πλείστο παραπομπές, την ευχέρεια εξαίρεσης της δημοσιοποίησης στοιχείων από ιδρύματα τα οποία έλαβαν παράταση για συμμόρφωση με την απαίτηση MREL και τον τρόπο εξάσκησης διακριτικής ευχέρειας όσον αφορά την επιβολή πρόσθετων υποχρεώσεων σε οντότητες κυπριακών τραπεζικών κι επενδυτικών ομίλων που είναι εγκατεστημένες σε τρίτες χώρες.
Σημειώνεται ότι η άσκηση ή μη της εν λόγω ευχέρειας δεν επηρέαζε τα κυπριακά ιδρύματα και ως εκ τούτου λήφθηκε απόφαση να μην ασκηθεί.
Προστίθεται ότι το νομοσχέδιο που τροποποιεί τον περί Εξυγίανσης Πιστωτικών Ιδρυμάτων και Επενδυτικών Εταιρειών Νόμο περιλαμβάνει επίσης την εναρμόνιση των ρυθμιστικών αλλαγών που επιφέρει ο Κανονισμός 2022/2036 στο ευρωπαϊκό πλαίσιο εξυγίανσης.
Συγκεκριμένα, ότι ευθυγραμμίζει το ευρωπαϊκό πλαίσιο εξυγίανσης με το διεθνές πλαίσιο εξυγίανσης (πρότυπο του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας), όσον αφορά τους κανόνες στην περίπτωση που η πτώχευση ενός παγκόσμιου συστημικού τραπεζικού ομίλου εφαρμόζονται μέτρα εξυγίανσης όχι μόνο στη μητρική τράπεζα αλλά και σε άλλες τραπεζικές οντότητες του ομίλου.
Εισάγει επίσης κανόνες όσον αφορά τον τρόπο που διασφαλίζεται η ικανότητα απορρόφησης ζημιών και ανακεφαλαιοποίησης ομίλων με δομή τύπου Daisy Chain, δηλαδή ομίλων που έχουν πολλές ενδιάμεσες εταιρείες μεταξύ της μητρικής τράπεζας και άλλων τραπεζικών οντοτήτων του ομίλου.
Σημειώνεται επίσης ότι οι κανόνες δεν επηρεάζουν το κυπριακό τραπεζικό σύστημα καθώς δεν δραστηριοποιούνται τέτοιοι όμιλοι στην Κύπρο, ενώ τονίζεται ότι το νομοσχέδιο που τροποποιεί τον περί Εξυγίανσης Πιστωτικών Ιδρυμάτων και Επενδυτικών Εταιρειών Νόμο περιλαμβάνει μη εναρμονιστική τροποποίηση, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η εφαρμογή του και στις περιπτώσεις που τραπεζικά κυπριακά ιδρύματα θα διασωθούν από τις μητρικές εταιρείες στο εξωτερικό, χωρίς να υποβληθούν τα ίδια σε μέτρα εξυγίανσης.
Επισημαίνεται ακόμα ότι τα προτεινόμενα νομοσχέδια τα οποία εκπόνησαν σε συνεργασία Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και υπουργείο Οικονομικών, δεν έχουν τεθεί σε διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς καθώς αφορούν τις άμεσα εφαρμοστέες πράξεις της Ένωσης.
Βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου
Σε σχέση με το δεύτερο νομοσχέδιο που τροποποιεί τον «περί Εξυγίανσης Πιστωτικών Ιδρυμάτων και Επενδυτικών Εταιρειών», αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του ότι μεταφέρει ενωσιακές διατάξεις τις οποίες η Δημοκρατία έχει αυξημένης ισχύος υποχρέωση να μεταφέρει στην εθνική νομοθεσία το αργότερο μέχρι τις 13.11.2024.
Σημειώνεται ότι δεν υπάρχουν οποιεσδήποτε διακριτικές ευχέρειες οι οποίες να απαιτούν λήψη αποφάσεων πολιτικής και το νομοσχέδιο έχει καθαρά εναρμονιστικό χαρακτήρα, όσον αφορά ορισμένες πτυχές της ελάχιστης απαίτησης ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων των τραπεζικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων.
Συγκεκριμένα, σκοπός του προτεινόμενου νομοσχεδίου είναι η εναρμόνιση με το Άρθρο 1 της «Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1174 για την τροποποίηση της οδηγίας 2014/59/ΕΕ και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 806/2014, όσον αφορά ορισμένες πτυχές της ελάχιστης απαίτησης ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων», ως αυτό τροποποιεί Άρθρα της «Οδηγία 2014/59/ΕΕ για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων και για την τροποποίηση της οδηγίας 82/891/ΕΟΚ του Συμβουλίου, και των οδηγιών 2001/24/ΕΚ, 2002/47/ΕΚ, 2004/25/ΕΚ , 2005/56/ΕΚ, 2007/36/ΕΚ, 2011/35/ΕΕ, 2012/30/ΕΕ και 2013/36/ΕΕ, καθώς και των κανονισμών αριθ. 1093/2010 και (ΕΕ) αριθ. 648/2012».
Πιο αναλυτικά αναφέρει ότι η Οδηγία 2024/1174 τροποποιεί την οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών (BRRD - Οδηγία 2014/59/ΕΕ) και τον κανονισμό για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (SRMR_806/2014), στα πλαίσια της δέσμης για τη διαχείριση κρίσεων και την ασφάλιση των καταθέσεων (CMDI), προκειμένου να συμπεριληφθούν στοχευμένες απαιτήσεις αναλογικότητας για την αντιμετώπιση της «εσωτερικής MREL» σε ομίλους εξυγίανσης τραπεζών.
Σημειώνεται ότι η ελάχιστη απαίτηση ίδιων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων (MREL) είναι τα κεφάλαια και κεφαλαιακά μέσα που υποχρεούνται να διαθέτουν οι τραπεζικοί όμιλοι ούτως ώστε σε περίπτωση εξυγίανσης τους, αυτά να απομειώνονται (κουρεύονται) χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι καταθέσεις.
Συγκεκριμένα, σκοπός της Οδηγίας 2024/1174 είναι η προσαρμογή της αντιμετώπισης των οντοτήτων εκκαθάρισης (ενδιάμεσες οντότητες) στο πλαίσιο της MREL. Επισημαίνεται ότι οι οντότητες αυτές ορίζονται ως οντότητες εντός τραπεζικού ομίλου που προορίζονται για εκκαθάριση, σύμφωνα με το πτωχευτικό δίκαιο, και που, ως εκ τούτου, δεν υπόκεινται σε δράση εξυγίανσης (μετατροπή ή απομείωση και μέσων MREL).
Προστίθεται ότι σε αυτή τη βάση, οι οντότητες εκκαθάρισης δεν θα υποχρεούνται να συμμορφώνονται με απαίτηση MREL, εκτός εάν η αρχή εξυγίανσης, κρίνοντας κατά περίπτωση, αποφασίσει διαφορετικά για λόγους προστασίας της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Επίσης αναφέρει ότι η Οδηγία αποσκοπεί στην παροχή δυνατότητας των αρχών εξυγίανσης να καθορίζουν την «εσωτερική MREL», σε ενοποιημένη βάση, υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
«Όταν η αρχή εξυγίανσης επιτρέπει σε τραπεζικό όμιλο την εφαρμογή μιας τέτοιας ενοποιημένης αντιμετώπισης, οι ενδιάμεσες θυγατρικές δεν θα υποχρεούνται να αφαιρούν τις επιμέρους συμμετοχές τους σε εσωτερική MREL», όπως επεξηγείται.
Αναφέρεται ότι το νομοσχέδιο το οποίο ετοιμάστηκε με βάση την εγκύκλιο του Υπουργού Οικονομικών στα πλαίσια της βελτίωσης του ρυθμιστικού πλαισίου (Better regulation), έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς, αλλά έτυχε και νομοτεχνικής επεξεργασίας από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.