Υπάρχει ελπίς;

Ποτέ, ίσως, το μέλλον της κυπριακής οικονομίας δεν ήταν πιο ζοφερό από ότι είναι σήμερα. Η απόδοση του κυπριακού πενταετούς ομολόγου έφθασε χθες το 8,55%.  Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση η Κύπρος θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ του να επωμιστεί πρόσθετο ετήσιο κόστος εκατοντάδων εκατομμυρίων για εξυπηρέτηση του χρέους της ή να προσφύγει στον φθηνότερο, αλλά με σκληρούς όρους δανεισμό του μηχανισμού στήριξης της ευρωζώνης και του IMF.Η αναρρίχηση του κόστους κρατικού δανεισμού δεν είναι αδικαιολόγητη: Το πρώτο πεντάμηνο του έτους το δημοσιονομικό έλλειμμα έφθασε τα €500 εκ. έναντι €200 εκ. που ήταν πέρσι.  Με βάση τα μέχρι τώρα στοιχεία, ο στόχος της μείωσης του ελλείμματος στο 4% του ΑΕΠ από το 5,3% θα φαντάζει στους ξένους πιστωτές και αξιολογητές μας ως όνειρο θερινής νυκτός. Τα δημοσιονομικά προβλήματα οφείλονται κυρίως στις δαπάνες αλλά δεν είναι άσχετα και με τη μακροοικονομική κατάσταση.  Η οικονομία ήταν στάσιμη το πρώτο τρίμηνο και αν κρίνω από το δείκτη οικονομικών συγκυριών του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, ενδεχομένως να παραμείνει στάσιμη, να συρρικνωθεί ή να αναπτυχθεί ανεμικά το δεύτερο τρίμηνο – παρά τα θετικά μηνύματα από τον τουρισμό. Οι δραστηριότητα στα ακίνητα πάγωσε, οι υπεραγορές κάνουν λόγο για συρρίκνωση του τζίρου τους και οι πωλήσεις αυτοκινήτων συνεχίζουν τον κατήφορο. Οι τράπεζες, που άντεξαν στη χρηματοοικονομική κρίση του 2008, αντιμετωπίζουν σήμερα τη μεγαλύτερη πρόκληση από το 1974, έχοντας δανείσει το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα γύρω στα €30 δισ.    Λόγω της Ελλάδας, οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης έχουν την Κύπρο 4-5 βαθμίδες πάνω από το «junk» και ο ίδιος ο υπουργός αφήνει να νοηθεί ότι αναμένει νέες υποβαθμίσεις.  Ίσως δύο, ίσως και τριών βαθμίδων. Υπάρχει λοιπόν πιθανότητα αναστροφής αυτής της κατάστασης; Υπάρχει οτιδήποτε στον ορίζοντα που να δημιουργεί προσδοκίες εξόδου από την επιδεινούμενη κρίση; Πιστεύω πως ναι.  Η έξοδος από την κρίση περνά μέσα από τη δημιουργία της ελπίδας ότι αυτή η οικονομία, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα, έχει προοπτική. Η προοπτική θα δημιουργηθεί όταν επιτέλους αρχίσουν να λαμβάνονται μέτρα διαρθρωτικής φύσεως που θα απελευθερώσουν πόρους για την ανάπτυξη.  Η ρύθμιση του συνταξιοδοτικού, η συγκράτηση του ρυθμού αύξησης του κρατικού μισθολογίου, η αλλαγή του τρόπου αξιολόγησης στο δημόσιο, η διαφοροποίηση των όρων εργοδοσίας των νεοεισερχομένων, η στόχευση των παροχών και η εξάλειψη της ΑΤΑ από υψηλά αμειβόμενους, ενδεχομένως να μην πείσουν αμέσως τους raters ότι ξαφνικά η Κύπρος έπαψε να αντιμετωπίζει πιστοληπτικούς κινδύνους. Οι μεταρρυθμίσεις θα πείσουν όμως τους ντόπιους επιχειρηματίες ότι αυτή η χώρα έχει οικονομική προοπτική και μέλλον, και ότι αξίζει να επενδύσουν. Οι μεταρρυθμίσεις θα πείσουν τους ξένους επενδυτές ότι η χώρα μπαίνει πλέον σε πορεία δημοσιονομικού νοικοκυρέματος προσφέροντας αυτό που σήμερα βρίσκεται υπό αμφισβήτηση: Τη φορολογική σταθερότητα. Οι μεταρρυθμίσεις θα πείσουν, τέλος, μεγάλη μερίδα πολιτών ότι η πολιτική τους ηγεσία αντιλαμβάνεται πλήρως τι διακυβεύεται με την παρούσα οικονομική κατάσταση: H κυριαρχία που τους εμπιστεύθηκε ο λαός να θωρακίσουν και να διαφυλάξουν. Του Αντώνη Α. Έλληνα Επίκουρου Καθηγητή Πολιτικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Κύπρου