S&P στη StockWatch: Πιέσεις στα κέρδη κυπριακών τραπεζών

Μια βασική πρόκληση για τις κυπριακές τράπεζες θα είναι η βιώσιμη βελτίωση της κερδοφορίας τους, αναφέρει ο οικονομολόγος του οίκου S&P Global Ratings, Sebastien Boreux.

Σε συνέντευξή του στη StockWatch, σημειώνει ότι οι συνεχιζόμενες προσπάθειες μείωσης του εργατικού κόστους και η επένδυση στο ψηφιακό μετασχηματισμό, θα πιέσουν την κερδοφορία.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο οικονομολόγος του οίκου σημειώνει ότι οι κυπριακές τράπεζες δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει πλήρως την εξυγίανση της ποιότητας του ενεργητικού τους.

Παρατηρεί ότι αν και η μείωση ήταν πολύ σημαντική τα τελευταία χρόνια, ο δείκτης ΜΕΔ των κυπριακών τραπεζών εξακολουθεί να είναι ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη.

Όσον αφορά την οικονομία, επισημαίνει ότι το ΑΕΠ θα ενισχυθεί κατά 4,5% το 2022, παρά τους σχετικά ισχυρούς δεσμούς της κυπριακής οικονομίας με τη Ρωσία.

Εκτιμά ότι ο οίκος θα μπορούσε να αναβαθμίσει τις αξιολογήσεις στην Κύπρο ή ν’ αλλάξει τις προοπτικές από σταθερές σε θετικές, εάν η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος βελτιωθεί ουσιαστικά, ιδίως μέσω περαιτέρω μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) στον ισολογισμό του τραπεζικού τομέα, ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και βελτίωσης της πρόσβασης των τραπεζών στις αγορές κεφαλαίων χρέους.

Στη συνέντευξή του, σημειώνει ακόμη πώς ο πληθωρισμός επηρεάζει την οικονομία.

Της Γεωργίας Χαννή

Η συνέντευξη

Ερ.: Το Σεπτέμβριο, ο οίκος προχώρησε σε αναβάθμιση της μακροπρόθεσμης και βραχυπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου, σε ξένο και τοπικό νόμισμα, σε «BBB/A-2» από «BBB-/A-3», με σταθερές προοπτικές. Πώς χαρακτηρίζετε την οικονομική κατάσταση στην Κύρο εν μέσω πανδημίας και ουκρανικής κρίσης;

Απ.: Η πρόσφατη αναβάθμιση των αξιολογήσεων της Κύπρου αντανακλά την ανθεκτικότητα της κυπριακής οικονομίας σε πρόσφατους εξωτερικούς κραδασμούς, συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας Covid-19 και τις προσδοκίες μας ότι οι σχετικά ισχυρές οικονομικές επιδόσεις της τελευταίας δεκαετίας, θα συνεχιστούν μόλις υποχωρήσουν οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία.

Φέτος αναμένουμε ότι η οικονομία θα ενισχυθεί κατά 4,5%, παρά τους σχετικά ισχυρούς δεσμούς της κυπριακής οικονομίας με τη Ρωσία, ιδίως στους τομείς του τουρισμού και των επιχειρηματικών υπηρεσιών, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 14% και το 11% του κυπριακού ΑΕΠ, αντίστοιχα.

Η Ρωσία αντιπροσωπεύει επίσης μεγάλο μερίδιο των συνολικών εξαγωγών. Ενώ ο αριθμός των Ρώσων τουριστών μειώθηκε απότομα το 2022, αφού αντιστοιχούσε στο 27% των συνολικών αφίξεων πέρσι, αναμένουμε ότι ο κλάδος θα έχει καλές επιδόσεις φέτος.

Ερ.: Πότε αναμένεται να δώσετε θετικές προοπτικές; Από ποιους παράγοντες θα εξαρτηθεί;

Απ.: Θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τις αξιολογήσεις του δημοσίου στην Κύπρο ή ν’ αλλάξουμε τις προοπτικές από σταθερές σε θετικές, εάν η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος βελτιωθεί ουσιαστικά, ιδίως μέσω περαιτέρω μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) στον ισολογισμό του τραπεζικού τομέα, που θα μπορούσε να μειώσει την ενδεχόμενη υποχρέωση προς την κυβέρνηση, ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και βελτίωσης της πρόσβασης των τραπεζών στις αγορές κεφαλαίων χρέους.

Το χρονοδιάγραμμα των πιθανών ενεργειών αξιολόγησης, εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τις οικονομικές και χρηματοοικονομικές εξελίξεις, καθώς και από τις πολιτικές εξελίξεις τα επόμενα χρόνια.

Ερ.: Πώς επηρεάζεται η Κύπρος από την ενεργειακή κρίση που μαστίζει την Ευρώπη; Πόσο σοβαρός είναι ο αυξανόμενος πληθωρισμός για την οικονομία;

Απ.: Η Κύπρος είναι ευάλωτη στις διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου. Εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις στα νοικοκυριά, το ενεργειακό μείγμα στη χώρα αποτελείται από το 85% του εισαγόμενου πετρελαίου.

Ωστόσο, η Κύπρος δεν εισάγει φυσικό αέριο από τη Ρωσία και δεν εκτίθεται στον άμεσο αντίκτυπο των διαταραχών του εφοδιασμού που αντιμετωπίζει η υπόλοιπη Ευρώπη.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να μειώσει την κατανάλωση και τις επενδύσεις βραχυπρόθεσμα, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό μέσω δημοσιονομικών μέτρων. Ωστόσο, ενώ εξακολουθεί να είναι υψηλός, έχει πέσει και αναμένουμε ότι θα συνεχίσει να μειώνεται μέχρι το επόμενο έτος, σύμφωνα με τις παγκόσμιες τιμές των εμπορευμάτων. Το 2023, η απότομη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην υπόλοιπη Ευρώπη, αναμένεται να επιβραδύνει την ανάπτυξη.

Ερ.: Η Κύπρος πρόκειται να λάβει ένα μεγάλο ποσό κεφαλαίων τα επόμενα χρόνια. Πιστεύετε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα οδηγήσει σε αύξηση των επενδύσεων; Πόση ανάπτυξη θα μπορούσε να προσθέσει το σχέδιο NGEU στην οικονομία;

Απ.: Η Κύπρος πρόκειται να λάβει έως και €1,21 δισ. (5,5% του ΑΕΠ) έως το 2026, συμπεριλαμβανομένων €1,06 δισ. σε επιχορηγήσεις. Τον περασμένο μήνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια θετική προκαταρκτική αξιολόγηση του αιτήματος πληρωμής της Κύπρου για επιχορηγήσεις ύψους €85 εκατ., που υποβλήθηκε τον Ιούλιο. Το αίτημα βασίστηκε στην επίτευξη των 14 οροσήμων που καλύπτουν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης και της καταπολέμησης της διαφθοράς και της διαφάνειας.

Καλύπτονται επίσης μέτρα στο χρηματοοικονομικό τομέα και τη δημόσια διοίκηση, στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων, καθώς και στο σύστημα ελέγχου της Κύπρου για την εφαρμογή του RRF. Αναμένουμε ότι η εκταμίευση αυτών των κεφαλαίων έως το 2026, θα στηρίξει τις επενδύσεις και την οικονομική δραστηριότητα.

Σύμφωνα με ένα έγγραφο που δημοσιεύσαμε πέρσι, το 2026, το ΑΕΠ της Κύπρου θα μπορούσε να είναι σωρευτικά υψηλότερο κατά 3,3% σε σενάριο χαμηλού αντίκτυπου και 8,1% σε σενάριο υψηλού αντίκτυπου.

Τα δύο σενάρια υποθέτουν διαφορετικά ποσοστά απορρόφησης και πολλαπλασιαστική επίδραση των δημόσιων δαπανών.

Επιπλέον, αυτές οι εκτιμήσεις δεν ενσωματώνουν δευτερογενείς επιπτώσεις της υψηλότερης ανάπτυξης των επιμέρους οικονομιών μέσω εμπορικών καναλιών. Ως εκ τούτου, τα αποτελέσματα από αυτή την προοπτική, ακόμη και υπό το σενάριο υψηλού αντίκτυπου, μπορεί να είναι συντηρητικά.

Δεν ολοκληρώθηκε πλήρως η εξυγίανση τραπεζών

Ερ.: Οι κυπριακές τράπεζες έχουν γυρίσει σελίδα όσον αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Ποιες οι βασικές προκλήσεις τους;

Απ.: Κατά την άποψή μας, οι κυπριακές τράπεζες δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει πλήρως την εξυγίανση της ποιότητας του ενεργητικού τους. Αν και η μείωση ήταν πολύ σημαντική τα τελευταία χρόνια, ο δείκτης ΜΕΔ της εξακολουθεί να είναι ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη.

Αναμένουμε ότι η περαιτέρω επιδείνωση θα είναι διαχειρίσιμη. Κατά την άποψή μας, μια βασική πρόκληση για τις κυπριακές τράπεζες θα είναι η βιώσιμη βελτίωση της κερδοφορίας τους. Ειδικότερα, η συνεχιζόμενη μείωση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας του συστήματος και η επένδυση στο ψηφιακό μετασχηματισμό, θα πιέσουν την κερδοφορία.

Ερ.: Το μέγεθος του κυπριακού τραπεζικού τομέα έχει συρρικνωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια. Μειώθηκε αρκετά ή πρέπει να μειωθεί κι άλλο;

Απ.: Πιστεύουμε ότι η απομόχλευση σε όλο το σύστημα είναι κοντά στο τέλος, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των προβληματικών δανείων έχει εκφορτωθεί από τους ισολογισμούς των τραπεζών. Ωστόσο, δεν αναμένουμε σημαντική αύξηση του όγκου των δανείων τους επόμενους 12-18 μήνες.

Ερ.: Πώς αναμένετε να επηρεάσουν την οικονομία οι διεργασίες για τις προεδρικές εκλογές; Ποια τα βασικά μέτωπα που θα έχει ενώπιον του ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας;

Απ.: Αλλαγές πολιτικής είναι σίγουρα δυνατές σε περίπτωση αλλαγής στη διοίκηση. Ωστόσο, δεν αναμένουμε ότι οι στόχοι πολιτικής θα αποκλίνουν σημαντικά και ως εκ τούτου το αποτέλεσμα των επόμενων προεδρικών εκλογών, κατά την άποψή μας, δεν θα επηρεάσει ουσιαστικά την οικονομία.

Τα κυπριακά θεσμικά όργανα είναι σχετικά ισχυρά και η χάραξη πολιτικής έχει υποστηριχθεί από μια κουλτούρα οικοδόμησης συναίνεσης τα τελευταία χρόνια και αναμένουμε ότι θα συνεχιστεί.

Όσον αφορά την οικονομική πολιτική, ο επόμενος Πρόεδρος είναι πιθανό να επικεντρωθεί στη συνεχή εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ιδίως σε σχέση με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, την αποτελεσματικότητα των δημόσιων υπηρεσιών και την ενίσχυση του συστήματος υγείας και εκπαίδευσης στο πλαίσιο της εκπλήρωσης των προδιαγραφών του RRF, ορόσημα για τη λήψη κοινοτικών κονδυλίων.