EY: Οι προϋποθέσεις για ανάπτυξη του fintech στην Κύπρο

Τις κατάλληλες προϋποθέσεις που θα πρέπει να τεθούν για την περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα fintech στην Κύπρο, σταχυολογεί η ΕΥ Κύπρου.

Σε συνέντευξή τους στη Stockwatch, ο Παναγιώτης Τζιόγκουρος, Συνέταιρος στις Φορολογικές Υπηρεσίες της ΕΥ Κύπρου και η Άντρια Κουκούνη, Συνέταιρος και Επικεφαλής Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών, Κεφαλαίων και Χρηματαγορών στη Koukounis, Karaolis LLC και μέλος του δικτύου της EY Law, μιλούν για το κυπριακό φορολογικό σύστημα σε σχέση με τις υπηρεσίες fintech, σκιαγραφόντας το πλαίσιο εντός του οποίου μπορεί να αναπτυχθεί ο τομέας.

Όπως σημειώνει ο κ. Τζιόγκουρος, η επάρκεια ανθρώπινου δυναμικού με της απαραίτητες δεξιότητες, τόσο εγχώριου αλλά και από το εξωτερικό, είναι ένα θέμα που προβληματίζει τις πλείστες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο κλάδο.

Επισημαίνει ότι η προσέλκυση προσωπικού από το εξωτερικό θα πρέπει να προσεγγισθεί ολοκληρωτικά.

Από φορολογικής άποψης, σημειώνει ότι έχουν γίνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο τονίζει ότι θα πρέπει να υλοποιηθεί ένα πλάνο πολιτικής που να προωθεί την καινοτομία κινήτρων φορολογίας και ανάπτυξης και ψηφιακής δημόσιας υποδομής, που θα υποβοηθήσει την περαιτέρω προσέλκυση, εγκαθίδρυση και δραστηριοποίηση των εταιρειών fintech.

H A. Koυκούνη αναφέρεται σε δύο κύριους πυλώνες του τομέα fintech που επηρεάζονται από τις αυξήσεις των επιτοκίων, τον πληθωρισμό και το οικονομικό σκηνικό σχολιάζοντας επίσης, το περιθώριο μεγαλύτερης συνεργασίας μεταξύ εταιρειών fintech και τραπεζών.

Ο Π. Τζιόγκουρος αναφέρεται μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο ESG και το εάν εφαρμόζεται στον τομέα fintech, εξηγώντας επίσης το πώς οι εν λόγω υπηρεσίες συμβάλλουν στην επιτάχυνση της ψηφιακής εποχής.

Της Μαρίας Κυριακίδου

Η συνέντευξη

Ερ.: Πού βρίσκεται το κυπριακό φορολογικό σύστημα σε ό,τι αφορά τις υπηρεσίες fintech και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες;

Απ.: Παναγιώτης Τζιόγκουρος (ΠΤ) Αρχικά, θα πρέπει να τονίσουμε ότι το κυπριακό φορολογικό σύστημα συνάδει με τους κοινώς αποδεκτούς κανόνες που ισχύουν στο παγκόσμιο φορολογικό στερέωμα. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δεν είναι μέλος του ΟΟΣΑ, η Κύπρος υποστηρίζει και υιοθετεί τις εισηγήσεις του ΟΟΣΑ που πηγάζουν από τις διάφορες δράσεις και, ειδικότερα, από το the Inclusive Framework on BEPS. Επιπλέον, ως κράτος μέλος της ΕΕ, η Κύπρος υιοθετεί και εφαρμόζει τις ευρωπαϊκές οδηγίες και κανονισμούς στο πλαίσιο της φορολογίας, τόσο άμεσης, όσο και έμμεσης.

Ως αποτέλεσμα, η Κύπρος προσφέρει ένα φορολογικό σύστημα που, όχι μόνο περιλαμβάνει τις κατάλληλες αποτελεσματικές φορολογικές πρόνοιες, αλλά συμβάλλει στο να δημιουργηθεί ένα συμμορφούμενο περιβάλλον στο οποίο μπορούν να δραστηριοποιηθούν εταιρίες Fintech και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. 

Ειδικότερα, όσον αφορά τις εταιρίες Fintech, το κυπριακό φορολογικό σύστημα περιλαμβάνει σημαντικές πρόνοιες που αποσκοπούν στην ενθάρρυνση της έρευνας και ανάπτυξης στον ευρύτερο τομέα της τεχνολογίας. Οι πρόνοιες αυτές, σε συνδυασμό με άλλα, όχι απαραίτητα φορολογικά χαρακτηριστικά της Κύπρου, συμβάλλουν σημαντικά στο να ισχυροποιηθεί η παρουσία και η δραστηριοποίηση τέτοιων εταιρειών στη χώρα.

Ερ.: Μπορούν να εφαρμοστούν επιπρόσθετα φορολογικά κίνητρα ώστε να γίνει το σύστημα πιο ελκυστικό σε ξένους επενδυτές;

Απ.: (ΠΤ) Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η προσέλκυση επενδυτών μέσω της διάθεσης φορολογικών κινήτρων θα πρέπει να προσεγγίζεται υπό το πρίσμα των φορολογικών εξελίξεων ανά το παγκόσμιο, και ειδικότερα της συμφωνίας για θέσπιση ελάχιστης πραγματικής φορολόγησης των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων με συντελεστή 15%. Οι αλλαγές που επιφέρουν οι κανόνες του λεγόμενου Πυλώνα 2 και η υιοθέτηση σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας, θα έχουν σε γενικές γραμμές το αποτέλεσμα τα οποιαδήποτε φορολογικά κίνητρα να μην έχουν αντίκτυπο στον αποτελεσματικό φορολογικό συντελεστή εταιρειών που ανήκουν σε ομίλους με συνδυασμένο ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 750 εκατ. EUR βάσει ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων. Συνεπώς, οποιαδήποτε κίνητρα πιθανόν θα πρέπει να αφορούν όχι την εταιρική φορολόγηση, αλλά άλλα είδη φορολογίας, όπως ίσως και θέματα (κόστους) ενέργειας.

Όσον αφορά ομίλους με μικρότερο κύκλο εργασιών, τα υφιστάμενα κίνητρα θα συνεχίσουν να είναι σε ισχύ. Οποιαδήποτε νέα μέτρα θα πρέπει όμως να μην παραβαίνουν τις πρόνοιες του κώδικα δεοντολογίας για τη φορολογία των εταιρειών της ΕΕ.

Πέραν της υιοθέτησης νέων κινήτρων, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα σε άλλους τομείς, που πλέον θα επηρεάζουν τον τρόπο που χαράσσεται η σύγχρονη φορολογική πολιτική. Η σταθερότητα του πλαισίου φορολογικών κανόνων και η περαιτέρω απλοποίηση του φορολογικού συστήματος, όσον αφορά τη νομοθεσία, καθώς και την εφαρμογή τους, θα συντείνουν στην όλη προσπάθεια να ενδυναμωθεί η προσέλκυση ξένων επενδυτών.

Ερ.: Υπάρχουν αρνητικά στη ρύθμιση του πλαισίου φορολόγησης των εταιρειών fintech; Ποια είναι τα περιθώρια βελτίωσης;

Απ.: (ΠΤ) Οι εταιρείες fintech αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του κλάδου της τεχνολογίας. Η γενικότερη φορολόγηση εταιρειών τεχνολογίας, παρόλο που αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους της ελκυστικότητας της Κύπρου για τη δραστηριοποίηση εταιρειών του κλάδου, χρήζει περαιτέρω βελτίωσης.

Όσον αφορά την εταιρική φορολογία, η Κύπρος παρόλο που διαθέτει ένα ελκυστικό πλαίσιο από το οποίο απορρέει ένας βέλτιστος - σε πολλές περιπτώσεις - αποτελεσματικός συντελεστής, το γενικότερο φορολογικό κόστος που συνδέεται με τη δραστηριοποίηση των εταιρειών (περιλαμβάνοντας συνεισφορές και φόρους που σχετίζονται με την απασχόληση προσωπικού) υπερκεράζει το αντίστοιχο κόστος που προκύπτει σε άλλες χώρες.

Επιπλέον, η εφαρμογή του συστήματος φορολόγησης των εταιρειών που χρησιμοποιούν επιλέξιμα άυλα περιουσιακά στοιχεία στην επιχείρησή τους, το λεγόμενο Cyprus IP Box regime, θα ήταν χρήσιμο να επικαιροποιηθεί και να εξεταστούν τρόποι με τους οποίους η εφαρμογή θα συνάδει με την εμπορική και επιχειρηματική πραγματικότητα των εταιρειών στον κλάδο της τεχνολογίας. Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να ήταν η διεξαγωγή έρευνας και ανάπτυξης από συνδεδεμένα μέρη που είναι φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου ως επιλέξιμο έξοδο, νοουμένου ότι η σχετική τιμολόγηση αντικατοπτρίζει την αρχή των ίσων αποστάσεων.

Ένα άλλο ζήτημα που χρήζει περαιτέρω βελτίωσης αφορά την τρίτη κατηγορία λοιπών περιουσιακών στοιχείων (που δεν αποτελούν διπλώματα ευρεσιτεχνίας ή λογισμικά προγράμματα υπολογιστών). Στη συγκεκριμένη κατηγορία θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν περιουσιακά στοιχεία που συνδέονται άρρηκτα με την έρευνα και την ανάπτυξη, όπως μαθηματικά μοντέλα, αλγόριθμοι, διαδικασίες κλπ. Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε στη δημιουργία ενός τοπικού οικοσυστήματος.

Βελτιωτικά μέτρα θα μπορούσαν όμως να παρθούν και στον τομέα της έμμεσης φορολογίας και ειδικότερα του Φ.Π.Α. Μέσω της ευχέρειας που παρέχει η ευρωπαϊκή  νομοθεσία, θα πρέπει η πρακτική του Φ.Π.Α. να γίνει πιο ευέλικτη και προσιτή, βελτιώνοντας τη θέση της Κύπρου συγκριτικά με ανταγωνιστικές δικαιοδοσίες. Οι πρόνοιες για ένταξη χρηματοοικονομικών οργανισμών σε Συγκρότημα Φ.Π.Α. και η επιλογή φορολόγησης τέτοιων υπηρεσιών είναι μόνο μερικά ζητήματα τα οποία θα πρέπει να τύχουν αξιολόγησης προς ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του πλαισίου Φ.Π.Α στην Κύπρο.

Ερ.: Πώς επηρεάζεται ο τομέας του fintech από τις αυξήσεις στα επιτόκια, τις πληθωριστικές πιέσεις και ευρύτερα, το οικονομικό περιβάλλον;

Απ.: Άντρια Κουκούνη (ΑΚ) Η επίδραση από την αύξηση των επιτοκίων, τον πληθωρισμό και το παγκόσμιο οικονομικό σκηνικό διαφαίνεται σε δυο κύριους πυλώνες.

Ο πρώτος πυλώνας αφορά τα κεφάλαια διαθέσιμα για επένδυση και περαιτέρω ανάπτυξη των fintech. Σε περιόδους κατά τις οποίες τα επιτόκια είναι ψηλά, οι επενδυτές επιζητούν ψηλότερες αποδόσεις και συνεπώς τα επενδυτικά κεφάλαια γίνονται «ακριβότερα» για καινοτόμες επιχειρήσεις που παρέχουν πρωτοποριακά προϊόντα (όπως οι fintech). Όπου οι fintech δεν είναι σε θέση ν’ανταποκριθούν στις ψηλές αποδόσεις, τα επενδυτικά κεφάλαια στερεύουν και η ανάπτυξη των fintech επιβραδύνεται.

Στον δεύτερο πυλώνα βρίσκονται οι πελάτες των fintech. Η κύρια παράμετρος που καθιστά τις fintech την κατ’εξοχήν επιλογή των πελατών είναι οι απλουστευμένες και σύντομες διαδικασίες συναλλαγών. Κατά την περίοδο χαμηλών επιτοκίων, εφόσον δεν προσφέρεται γενικότερα στην αγορά ελκυστικό όφελος από τις καταθέσεις, ο πελάτης επικεντρώνεται στην όλη εμπειρία των συναλλαγών (customer experience) με fintech και όχι στο ότι δεν απολαμβάνει κάποια απόδοση από την φύλαξη των χρημάτων του δια των fintech. Όταν, όμως, αυξάνονται τα επιτόκια, ο πελάτης επιζητεί αποδόσεις για τις καταθέσεις του και μάλιστα τις ψηλότερες που μπορεί να εξασφαλίσει. Τέτοιες αποδόσεις δεν αποτελούν μέρος του επιχειρηματικού μοντέλου των fintech και συνεπώς παρατηρείται απομάκρυνση κεφαλαίων και μείωση συναλλαγών μέσω εταιρειών fintech όπου αυτές δεν αναπροσαρμόζονται στην παροχή ελκυστικών αποδόσεων.

Ερ.: Εφαρμόζεται το πλαίσιο ESG στον τομέα του fintech; Αν ναι, πώς και τι αλλαγές αναμένονται τα επόμενα χρόνια σε αυτό το πεδίο από φορολογικής πλευράς;

Απ.: (ΠΤ) - Με την κλιματική αλλαγή να είναι ψηλά στην ατζέντα των κρατών και οργανισμών διεθνώς, οι εταιρείες fintech έχουν ρόλο να διαδραματίσουν στην επίτευξη πράσινης μετάβασης. Τα χρηματοοικονομικά τους προϊόντα, εκτός της ψηφιακής αναπόφευκτα φύσης τους, οφείλουν να στοχεύουν στο να επιφέρουν περιβαλλοντικά ουδέτερα αποτελέσματα. Αυτή η στόχευση εντείνεται και από την ύπαρξη φορολογίας που επίκειται να επιβληθεί σε πελάτες τους (ή ακόμα και στις ίδιες τις εταιρείες fintech), οι οποίοι, αν δεν έχουν πράσινη ταξινόμηση δραστηριοτήτων, ίσως να μην είναι βιώσιμοι ή σε θέση να αυξήσουν αισθητά τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Η αναμενόμενη θέσπιση προσεχώς φορολογικών επιβαρύνσεων στην Κύπρο σε καύσιμα, τέλη διαχείρισης αποβλήτων και νερού, ακόμα και χρεώσεις στις ιδιαίτερα ρυπογόνες επιχειρήσεις, επιβάλλει στις εταιρείες fintech ανάλογη προσαρμογή και εμπορική αντίδραση με επικαιροποίηση των προϊόντων και του πελατολογίου τους.

(ΑΚ) - Μεταξύ άλλων, οι fintech πρωτοπορούν στην κατάργηση χρεώσεων στους πελάτες τους, οι οποίες σχετίζονται με τα λειτουργικά έξοδα του οργανισμού, τηρώντας τις δεσμεύσεις τους στον παράγοντα Social του ESG. Η ικανότητα αυτή προκύπτει από το επιχειρηματικό μοντέλο των fintech βάσει του οποίου ο οργανισμός λειτουργεί ψηφιακά και ως εκ τούτου χωρίς ιδιαίτερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο – προστατεύοντας τον παράγοντα Environmental του ESG. Η θετική συμβολή των fintech αναμένεται να διαφανεί και στη συλλογή πληροφοριών σχετικά με την έμμεση / άμεση εκπομπή ρύπων με καινοτόμους τρόπους που δεν περιλαμβάνουν την χρήση των παραδοσιακών πηγών ενέργειας και επομένως δεν έχουν αρνητικές κλιματικές επιδράσεις.

Ερ.: Πώς οι fintech υπηρεσίες μπορούν να συμβάλουν στην επιτάχυνση της ψηφιακής εποχής;

Απ.: (ΠΤ) Ο ψηφιακός μετασχηματισμός διαταράσσει τον παραδοσιακό χρηματοοικονομικό τομέα, φέρνοντας νέες ευκαιρίες και προκλήσεις για τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα.

Οι fintech συνδυάζουν την τεχνολογία και τα καινοτόμα επιχειρησιακά μοντέλα. Πλέον, οι συγκεκριμένες εταιρείες δεν αποτελούν απλά σημαντικούς συμμετέχοντες σε τομείς της οικονομίας (όπως οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες), αλλά και σημεία αναφοράς, αφού πολύ συχνά αποτελούν πιο ελκυστικές προτάσεις προς καταναλωτές, σε σύγκριση με πιο «παραδοσιακούς» οργανισμούς. Αναμένεται, ότι η ζήτηση και η χρήση των fintech υπηρεσιών θα αυξηθεί, αφού εδραιώνεται η κατανόηση, μειώνονται οι ανησυχίες και τα συνεχιζόμενα τεχνολογικά επιτεύγματα και μειώνεται το κόστος μετάβασης στις υπηρεσίες fintech. Οι αυξανόμενες τάσεις προς όφελος των fintech οδηγούν και άλλους οργανισμούς στην υιοθέτηση παρόμοιων επιχειρηματικών μοντέλων και στρατηγικών, επικεντρωμένοι στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Ερ.: Θα δούμε μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ εταιρειών fintech και τραπεζών;

Απ.: (ΑΚ) Σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχουν ποικιλόμορφα παραδείγματα συνεργασίας τραπεζών με fintech, όπως η επένδυση από την Ασιατική τράπεζα Nomura 150 εκατομμυρίων Στερλίνων στην Αγγλική fintech lender LendInvest, για τη χορήγηση από την τελευταία στεγαστικών δανείων και η επένδυση από την Ελβετική τράπεζα UBS 69,7 εκατομμυρίων Δολαρίων στην fintech Wealthfront, η οποία δραστηριοποιείται στη διαχείριση κεφαλαίων (portfolio management) μέσω της χρήσης τεχνητής νοημοσύνης και robo-advice.

Έχει εμπεδωθεί και στην Κύπρο ότι, για να παραμείνουν στην προτίμηση του ανεπτυγμένου, πλέον, κοινού που χρησιμοποιεί χρηματοοικονομικά μέσα στην καθημερινότητά του, και επομένως να έχουν ροή εσόδων από τη χρήση αυτών των μέσων, οι παραδοσιακές τράπεζες θα πρέπει να εξελίξουν τον τρόπο με τον οποίο οι πελάτες τους μπορούν να διεκπεραιώνουν συναλλαγές. Ο τρόπος αυτός εξελίσσεται ραγδαία από τις fintech και υπερτερεί του ρυθμού εξέλιξης των τραπεζών.

Επιπλέον, οι τράπεζες επικεντρώνονται σε πολύ μικρότερο βαθμό, συγκριτικά με τις fintech, στη βελτιστοποίηση της εμπειρίας πελατών (customer experience) δια της ανάπτυξης λογισμικών για αυτοματοποίηση και χρήση τεχνολογικών μέσων.

Επομένως, για αρκετές τράπεζες που έχουν θέσει ψηλούς στόχους ανάπτυξης βραχυπρόθεσμα, η παροχή πρωτοποριακών μέσων συναλλαγών μέσω της συνεργασίας με fintech καθίσταται η πιο πρακτική επιλογή, η οποία, παρόλο που προϋποθέτει επένδυση εκ μέρους των τραπεζών, αποδεδειγμένα έχει σημαντικές προοπτικές για ανάπτυξη και κερδοφορία.

Με την αύξηση των επιτοκίων που έχει σημειωθεί και αναμένεται να συνεχίσει στο εγγύς μέλλον, αναμένεται να επιδειχθεί διάθεση για συνεργασία και από τις εταιρείες fintech, ώστε να είναι σε θέση να αντλούν επενδυτικά κεφάλαια δια των οποίων θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται και να παρέχουν αποδόσεις εξίσου ελκυστικές με αυτές των ανταγωνιστών τους.

Ερ.: Μπορεί η Κύπρος να καταστεί κόμβος fintech οργανισμών ανταποκρινόμενη με επάρκεια στις ανάγκες των εν λόγω οργανισμών;

Απ.: (ΠΤ) Η Κύπρος έχει επιτύχει να προσελκύσει εταιρείες από διάφορους τομείς, οι οποίες δραστηριοποιούνται στο νησί. Οι κύριοι λόγοι αφορούν μεταξύ άλλων το φορολογικό, νομικό πλαίσιο, αλλά και τα εμπορικά πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρει η παρουσία στην Κύπρο. Με την ίδια λογική θα μπορούσε η Κύπρος να καταστεί ένας ελκυστικός προορισμό για τους εν λόγω οργανισμούς. Ειδικότερα, έχει αποδειχθεί ότι η ανάπτυξη του συγκεκριμένου κλάδου δύναται να επιτευχθεί και σε μικρότερες χώρες και οικονομίες.

Θα πρέπει, όμως, να τεθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. H επάρκεια ανθρώπινου δυναμικού με της απαραίτητες δεξιότητες, τόσο εγχώριου αλλά και από το εξωτερικό, είναι ένα θέμα που προβληματίζει τις πλείστες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο κλάδο. Η προσέλκυση προσωπικού από το εξωτερικό θα πρέπει να προσεγγισθεί ολοκληρωτικά. Από φορολογικής άποψης, έχουν γίνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση που αφορούν τη φορολόγηση φυσικών προσώπων. Γενικότερα, όμως, θα πρέπει να υλοποιηθεί ένα πλάνο πολιτικής που θα προωθεί την καινοτομία κινήτρων φορολογίας και ανάπτυξης και ψηφιακής δημόσιας υποδομής, που θα υποβοηθήσει την περαιτέρω προσέλκυση, εγκαθίδρυση και δραστηριοποίηση των εταιρειών fintech.

Ερ.: Ποιο μπορεί να είναι το όφελος και ποιο το τίμημα για την τοπική οικονομία;

Απ.: (ΠΤ) Το όφελος από τις άμεσες ξένες επενδύσεις στον τομέα αναμένεται να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, να κτίσει συνέργειες με άλλους κλάδους στρατηγικής σημασίας για την κυπριακή οικονομία, όπως για παράδειγμα της ανώτατης εκπαίδευσης και των επαγγελματικών υπηρεσιών. Η προσέλκυση, εγκαθίδρυση και δραστηριοποίηση εταιρειών fintech στην Κύπρο είναι βαρύνουσας σημασίας, αφού οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις αλλά και οι επιπτώσεις της πανδημικής κρίσης καθιστούν επιτακτική τη διαφοροποίηση της κυπριακής οικονομίας, χωρίς να υπάρχει υπερ-εξάρτηση ούτε από συγκεκριμένες οικονομίες, αλλά ούτε από συγκεκριμένους τομείς παραγωγής.