Εν αναμονή της επόμενης υποβάθμισης

Όταν πριν έξι μήνες οι Standard and Poor’s υποβάθμισαν την Κύπρο, κάποιοι βιάστηκαν να εντοπίσουν σκοπιμότητες γιατί η έκθεση τους επικεντρώθηκε στους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, αντί στα δημόσια οικονομικά. Έκτοτε όλοι οι οίκοι στέλνουν το ίδιο μήνυμα: Λένε ότι το κυπριακό τραπεζικό σύστημα κινδυνεύει από δάνεια στο ελληνικό δημόσιο (κάπου €5 δισ.) και στον ελληνικό ιδιωτικό τομέα (κάπου €25 δισ.). Το πώς «ένα αυστηρό σύστημα εποπτείας» επέτρεψε στις κυπριακές τράπεζες να έχουν τόσο μεγάλη έκθεση στην Ελλάδα, και κυρίως σε ελληνικά ομόλογα, δεν είναι της ώρας.  Εύχομαι να απασχολήσει κάποτε το μικρόκοσμο της Κύπρου. Άλλο με απασχολεί σήμερα: Τί μπορούμε να κάνουμε ως πολιτεία για να περιορίσουμε τους κινδύνους που ελλοχεύουν; Από τη μια, τα μεγέθη του τραπεζικού κλάδου είναι σίγουρα τέτοια που η όποια δημοσιονομική προσπάθεια δεν μπορεί να καλύψει τις ενδεχόμενες κεφαλαιακές ανάγκες που θα προκύψουν λόγω Ελλάδας.  Τα σενάρια των αξιολογητών είναι βέβαια πολύ ακραία (π.χ. κούρεμα 70% στα ομόλογα και… 25% μη εξυπηρετούμενα δάνεια), αλλά ακόμα και με πιο ήπια σενάρια η Κύπρος θα χρειαστεί πολλαπλάσια ποσά από αυτά που με πολύ κόπο συμφώνησαν το Δεκέμβριο η κυβέρνηση, το ΑΚΕΛ και το ΔΗΚΟ. Από την άλλη, όμως, υπάρχει ακόμα η δυνατότητα να σταλούν τα κατάλληλα μηνύματα στους ξένους αξιολογητές και πιστωτές. Η προσωρινή παγοποίηση των προσαυξήσεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (με ετήσιο όφελος €35 εκ.) δεν θα σώσει τον κρατικό κορβανά, ούτε τις τράπεζες.  Θα εκπέμψει ωστόσο το μήνυμα ότι η Κύπρος λαμβάνει πρωτοφανή – για τα κυπριακά δεδομένα – μέτρα για να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Η αύξηση των εισφορών των δημοσίων υπαλλήλων στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων δεν θα έχει τόσο άμεσο αντίκτυπο στο δημοσιονομικό ισοζύγιο.  Αλλά θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η Κύπρος προχωρεί σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που διασφαλίζουν τη βιωσιμότητά των δημοσίων οικονομικών. Η ψήφιση του νόμου που βρίσκεται εδώ και ένα χρόνο στη βουλή για στόχευση των κοινωνικών παροχών θα δώσει εξοικονομήσεις μόλις €20 εκ.  Θα αφαιρέσει όμως εφόδια από τους ξένους αναλυτές που εντοπίζουν σοβαρές στρεβλώσεις στο σύστημα κοινωνικών παροχών. Για τα τρία αυτά μέτρα έχει προηγηθεί αρκετή προεργασία και μπορούν να υιοθετηθούν μέχρι τον Ιούλιο.  Είναι μέτρα που προωθεί ή έχει συμφωνήσει η ίδια η κυβέρνηση.  Δεν αποτελούν κάτι νέο, ούτε κάτι ριζοσπαστικό.  Σε συνδυασμό με τους φόρους που επιβλήθηκαν τον τελευταίο χρόνο, αυτά τα μέτρα μπορούν να συμβάλουν στον περιορισμό των κινδύνων που αντιμετωπίζει σήμερα η Κύπρος. Επαναλαμβάνω ότι τα μέτρα αυτά δεν θα λύσουν το πρόβλημα που εντοπίζουν οι ξένοι οίκοι – πρόβλημα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν οι ίδιες οι τράπεζες και οι μέτοχοι τους. Θα συμβάλουν, ωστόσο, στο να αλλάξει η εικόνα που άρχισε να δημιουργείται ότι η χώρα που αντιμετωπίζει τους μεγαλύτερους κινδύνους από την ελληνική κρίση, περιμένει καρτερικά τους βαρβάρους. Αντώνης Α. Έλληνας Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Κύπρου