Ολοκληρωμένος ενεργειακός σχεδιασμός και άλλα συνθήματα
08/08/2011
Μετά την καταστροφή του ηλεκτροπαραγωγικού δυναμικού του Βασιλικού στις 11/7/2011, οι πλείστοι γνώστες και αναλυτές των ενεργειακών θεμάτων θεώρησαν ότι ήρθε η ώρα της δικαίωσής τους. Όλοι φωνάζουν «εμείς σας τα λέγαμε». Οι υπέρμαχοι των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) διακηρύσσουν ότι ήρθε η ώρα για τολμηρές μεγάλες επενδύσεις αιολικών ή/και ηλιακών συστημάτων. Οι περιβαλλοντιστές υπογραμμίζουν ότι απαιτείται συνολικός επανασχεδιασμός όχι μόνο του ενεργειακού συστήματος, αλλά και ολόκληρης της δημόσιας πολιτικής (στην πολεοδομία, τις μεταφορές, τη δόμηση κλπ) προς την κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης. Οι υπέρμαχοι κάθε είδους απελευθερωμένης αγοράς ξεσπάθωσαν κατά του εξακολουθούμενου μονοπωλίου της ΑΗΚ στην ηλεκτροπαραγωγή. Οι πανεπιστημιακοί, ερεθισμένοι από το συνδυασμό οικονομικής και ενεργειακής κρίσης (και με ενθουσιασμό που θυμίζει εκείνον των σεισμολόγων όταν γίνεται μεγάλος σεισμός) βγήκαμε στα χαρακώματα των ΜΜΕ, παραπονούμαστε ότι η πολιτεία δεν μας ακούει και νουθετούμε την κοινωνία αφ’ υψηλού. (Οι συνάδελφοι των ιδιωτικών πανεπιστημίων αποδοκιμάζουν μάλιστα εμάς τους «κρατικοδίαιτους»). Με μια φράση: Έκαστος και οι έμμονες ιδέες του. Φυσικά, όλοι οι παραπάνω έχουν κάποιο δίκιο με το μέρος τους. Όπως όμως είπε –νομίζω– ο θείος Κέυνς, «όταν αλλάζουν τα δεδομένα, αλλάζω κι εγώ τις απόψεις μου». Τα δεδομένα άλλαξαν ριζικά στις 11/7/2011, πώς γίνεται να εμμένουμε όλοι πεισματικά στις απόψεις μας;
Με βάση τα σχόλια αναγνωστών στο σχόλιό μου της περασμένης εβδομάδας σε τούτο το φιλόξενο ιστολόγιο, αλλά και κρίνοντας από αυτά που διαβάζω και ακούω σε δημόσιες τοποθετήσεις, θα προσπαθήσω να συμμαζέψω αυτά τουλάχιστον που τυχαίνει να γνωρίζω σε κάποιο βαθμό.
1. Σχετικά με το κόστος των ΑΠΕ. Οι πληροφορίες από τη Wikipedia που έθεσε υπόψη μας κάποιος αναγνώστης είναι πολύ χρήσιμες. Υπάρχουν πολλοί συγκριτικοί πίνακες αναφορικά με το συνολικό κόστος των διάφορων τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής (συμβατικών, πυρηνικών και ανανεώσιμων). Η σύγκριση οδηγεί σε διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε χώρας. Επίσης, τα δεδομένα αλλάζουν γρήγορα λόγω τεχνολογικής προόδου και λόγω της αναμενόμενης υψηλής τιμής των πετρελαιοειδών και του φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια. Η πιο ευρεία και έγκυρη επισκόπηση των θεμάτων αυτών είναι η πρόσφατη έκθεση «Special Report on Renewable Energy Sources and Climate Change Mitigation» της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τις Κλιματικές Αλλαγές (IPCC). Όποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει τα σχετικά διαγράμματα, θα διαπιστώσει ότι αναμφίβολα ακόμα και σήμερα οι ΑΠΕ είναι ακριβότερες – άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο – από μια σύγχρονη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, ακόμα και αν λάβουμε υπόψη και το περιβαλλοντικό κόστος από την καύση φυσικού αερίου. Όμως υπάρχει έντονη δυναμική υπέρ των ΑΠΕ και εφόσον έχουν παρατηρηθεί μεγάλες μειώσεις κόστους τα τελευταία 30 χρόνια, δεν αποκλείεται κάποιες ΑΠΕ να είναι εντελώς ανταγωνιστικές σε μερικά χρόνια. Γι’ αυτό και έγραψα την περασμένη φορά ότι δεν πρέπει να βλέπουμε τη σύγκριση μεταξύ διάφορων τεχνολογιών με στατική λογιστική προσέγγιση. Ωστόσο το ερώτημα παραμένει: Σε μια χώρα ηλεκτρικά απομονωμένη και σε εποχές όπως η σημερινή όπου τα δανειακά κεφάλαια είναι δυσεύρετα και ακριβά για την Κύπρο, πώς δικαιολογείται μια μεγάλη επένδυση ΑΠΕ που θα έχει μεγαλύτερο κόστος από τη μερική ανακατασκευή του Βασιλικού;
2. Για την ανυπαρξία διείσδυσης ΑΠΕ στην Κύπρο. Να θυμίσω ότι υπάρχει Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις ΑΠΕ, που υποβλήθηκε τον Ιούνιο του 2010 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή λόγω υποχρέωσης που προκύπτει από σχετική Οδηγία. Σύμφωνα με αυτό, μέχρι το 2020 θα υπάρχουν 300 MW εγκατεστημένης αιολικής ισχύος, 192 MW φωτοβολταϊκά και 75 MW ηλιοθερμικά. Συνολικά θα παράγεται το 16% του ηλεκτρισμού στην Κύπρο από ΑΠΕ. Για να επιτευχθεί αυτό, η τιμή του ρεύματος θα πρέπει να αυξηθεί κατά 5-12% μεταξύ 2013 και 2020, ώστε να καλύψει το επιπρόσθετο κόστος επιχορήγησης των ΑΠΕ και τα δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα συμβατικά ηλεκτροπαραγωγά εργοστάσια. Για τα δεδομένα του παρελθόντος, δεν είναι και λίγη αυτή η συνεισφορά των ΑΠΕ – διασφαλίζει ότι έως το 2020 θα χτιστεί μία λιγότερη συμβατική μονάδα από όσες θα χτίζονταν χωρίς ΑΠΕ. Βεβαίως μπορούν κάποιοι να πουν ότι το Σχέδιο Δράσης δεν είναι επαρκώς τολμηρό, ότι δεν δίνει αρκετή σημασία στις ηλιακές τεχνολογίες κλπ. Τουλάχιστον, όμως, έχει βασιστεί σε λεπτομερή μοντελοποίηση του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου. Όσοι λοιπόν φωνάζουν για την έλλειψη ολοκληρωμένου ενεργειακού σχεδιασμού, ας προτείνουν κάτι εξίσου ολοκληρωμένο ή ας κριτικάρουν συγκεκριμένες παραδοχές του Σχεδίου Δράσης – διαφορετικά πλέουμε στον απέραντο ωκεανό των υποθετικών εναλλακτικών σεναρίων. Ας μας πουν επίσης αν θα ήθελαν, μαζί με τη μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ, και τους αναπόφευκτα πιο αυξημένους λογαριασμούς ρεύματος. [Διευκρίνιση: Συμμετείχα στην κατάρτιση αυτού του Σχεδίου Δράσης, όμως όχι στο κομμάτι της ηλεκτροπαραγωγής, συνεπώς δεν έχω ίδιο συμφέρον να υπερασπιστώ αυτό το μέρος της μελέτης].
3. Για την ανάγκη ανακατασκευής των μονάδων του Βασιλικού. Τα πράγματα θα ήταν ευκολότερα αν είχαν καταστραφεί οι παλιάς τεχνολογίας μονάδες της Δεκέλειας και της Μονής. Οι σύγχρονες μονάδες του Βασιλικού, όμως, είναι πολύ πιο αποδοτικές. Ρίξτε μια ματιά στην ετήσια έκθεση της ΑΗΚ του 2009. Βαθμός απόδοσης των ατμοστροβίλων: 25% στη Μονή, 30% στη Δεκέλεια, πάνω από 40% στο Βασιλικό. Με καύσιμο το φυσικό αέριο, οι νέες μονάδες του Βασιλικού (αυτές που θα επισκευαστούν σχετικά σύντομα) φτάνουν σε απόδοση έως 52%. Όσοι υπενθυμίζουν – και σωστά – την ανάγκη για εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς της οικονομίας, ας μην ξεχνούν και την εξοικονόμηση καυσίμων για ηλεκτροπαραγωγή.
Επίσης, ρωτήστε στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας να σας πουν για τις εκπομπές ρύπων (δεν μιλώ εδώ για διοξείδιο του άνθρακα αλλά για τοπικούς ρύπους): με την εντατική χρήση των μονάδων της Δεκέλειας, οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου έχουν εκτοξευτεί στα ύψη και η Κύπρος παραβιάζει σχετική διεθνή συνθήκη που έχει υπογράψει. Επίσης έχουν αυξηθεί και οι εκπομπές διοξειδίου του θείου και αιωρούμενων σωματιδίων. Συνεπώς, η παρούσα κατάσταση (με την εντατική χρήση της Δεκέλειας και της Μονής) δεν είναι βιώσιμη, άρα είναι απαραίτητη η ανακατασκευή – έστω όχι κατά 100% αλλά σε πολύ μεγάλο βαθμό – των μονάδων του Βασιλικού.
4. Για την ανάγκη μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού. Τέτοιος σχεδιασμός δεν υπήρχε έως πρόσφατα στην Κύπρο. Αναθέτονταν απλώς κάποιες μελέτες σε εξωτερικούς συμβούλους, οι οποίοι παρέδιδαν τις εκθέσεις τους, τα συμβόλαιά τους τελείωναν και συνέχεια δεν υπήρχε. Χάρη στις ευρωπαϊκές Οδηγίες για τις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας, που απαιτούν την εκπόνηση και αναθεώρηση σε τακτά διαστήματα ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις ΑΠΕ και ενός Σχεδίου Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση, μπήκαν κάποιες βάσεις για μακροχρόνιο σχεδιασμό. Όμως ο σχεδιασμός αυτός δεν είναι συστηματικός και δεν έχει ακόμα συνοχή, γιατί εμπλέκονται πολλές κυβερνητικές υπηρεσίες, καθεμιά με μια διαφορετική αρμοδιότητα σχετική με την ενέργεια. Θα ήταν ευκαιρία να τεθούν τώρα οι σωστές βάσεις. Πρότεινα στις συναρμόδιες υπηρεσίες να αναλάβουμε ως Πανεπιστήμιο την εργασία αυτή, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση χρηματοδότησης από πουθενά – έτσι όμως δεν μπορεί να γίνει σοβαρή δουλειά.
5. Για το οιονεί μονοπώλιο της ΑΗΚ στην ηλεκτροπαραγωγή και τις προοπτικές φιλελευθεροποίησης. Δεν γνωρίζω το θέμα.
Επιστρέφω εκεί από όπου άρχισα. Οι συνθήκες σήμερα είναι διαφορετικές, διότι έχουμε επείγουσα ανάγκη κάλυψης των αναγκών μας σε ηλεκτρισμό, σε μια περίοδο όπου δεν υπάρχουν διαθέσιμα φτηνά κεφάλαια για δανεισμό. Παρόλο που η κρίση είναι μια ευκαιρία για αναθεώρηση κάποιων συντηρητικών αντιλήψεων περί τα ενεργειακά και για μερικό εκσυγχρονισμό των ενεργειακών υποδομών και για σταδιακή ενσωμάτωση μιας «ολοκληρωμένης» προσέγγισης όπως αυτή που εισηγείται ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι οι «ριζοσπαστικές» λύσεις είναι κατάλληλες αυτήν ακριβώς τη στιγμή που «το σπίτι μας καίγεται». Όποιος έχει έτοιμη μια τέτοια λύση, ας μας την εξηγήσει αναλυτικά, τεχνικά και οικονομικά. Και τότε τα ξαναλέμε.
Θ. Ζαχαριάδης
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Με βάση τα σχόλια αναγνωστών στο σχόλιό μου της περασμένης εβδομάδας σε τούτο το φιλόξενο ιστολόγιο, αλλά και κρίνοντας από αυτά που διαβάζω και ακούω σε δημόσιες τοποθετήσεις, θα προσπαθήσω να συμμαζέψω αυτά τουλάχιστον που τυχαίνει να γνωρίζω σε κάποιο βαθμό.
1. Σχετικά με το κόστος των ΑΠΕ. Οι πληροφορίες από τη Wikipedia που έθεσε υπόψη μας κάποιος αναγνώστης είναι πολύ χρήσιμες. Υπάρχουν πολλοί συγκριτικοί πίνακες αναφορικά με το συνολικό κόστος των διάφορων τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής (συμβατικών, πυρηνικών και ανανεώσιμων). Η σύγκριση οδηγεί σε διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε χώρας. Επίσης, τα δεδομένα αλλάζουν γρήγορα λόγω τεχνολογικής προόδου και λόγω της αναμενόμενης υψηλής τιμής των πετρελαιοειδών και του φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια. Η πιο ευρεία και έγκυρη επισκόπηση των θεμάτων αυτών είναι η πρόσφατη έκθεση «Special Report on Renewable Energy Sources and Climate Change Mitigation» της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τις Κλιματικές Αλλαγές (IPCC). Όποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει τα σχετικά διαγράμματα, θα διαπιστώσει ότι αναμφίβολα ακόμα και σήμερα οι ΑΠΕ είναι ακριβότερες – άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο – από μια σύγχρονη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, ακόμα και αν λάβουμε υπόψη και το περιβαλλοντικό κόστος από την καύση φυσικού αερίου. Όμως υπάρχει έντονη δυναμική υπέρ των ΑΠΕ και εφόσον έχουν παρατηρηθεί μεγάλες μειώσεις κόστους τα τελευταία 30 χρόνια, δεν αποκλείεται κάποιες ΑΠΕ να είναι εντελώς ανταγωνιστικές σε μερικά χρόνια. Γι’ αυτό και έγραψα την περασμένη φορά ότι δεν πρέπει να βλέπουμε τη σύγκριση μεταξύ διάφορων τεχνολογιών με στατική λογιστική προσέγγιση. Ωστόσο το ερώτημα παραμένει: Σε μια χώρα ηλεκτρικά απομονωμένη και σε εποχές όπως η σημερινή όπου τα δανειακά κεφάλαια είναι δυσεύρετα και ακριβά για την Κύπρο, πώς δικαιολογείται μια μεγάλη επένδυση ΑΠΕ που θα έχει μεγαλύτερο κόστος από τη μερική ανακατασκευή του Βασιλικού;
2. Για την ανυπαρξία διείσδυσης ΑΠΕ στην Κύπρο. Να θυμίσω ότι υπάρχει Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις ΑΠΕ, που υποβλήθηκε τον Ιούνιο του 2010 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή λόγω υποχρέωσης που προκύπτει από σχετική Οδηγία. Σύμφωνα με αυτό, μέχρι το 2020 θα υπάρχουν 300 MW εγκατεστημένης αιολικής ισχύος, 192 MW φωτοβολταϊκά και 75 MW ηλιοθερμικά. Συνολικά θα παράγεται το 16% του ηλεκτρισμού στην Κύπρο από ΑΠΕ. Για να επιτευχθεί αυτό, η τιμή του ρεύματος θα πρέπει να αυξηθεί κατά 5-12% μεταξύ 2013 και 2020, ώστε να καλύψει το επιπρόσθετο κόστος επιχορήγησης των ΑΠΕ και τα δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα συμβατικά ηλεκτροπαραγωγά εργοστάσια. Για τα δεδομένα του παρελθόντος, δεν είναι και λίγη αυτή η συνεισφορά των ΑΠΕ – διασφαλίζει ότι έως το 2020 θα χτιστεί μία λιγότερη συμβατική μονάδα από όσες θα χτίζονταν χωρίς ΑΠΕ. Βεβαίως μπορούν κάποιοι να πουν ότι το Σχέδιο Δράσης δεν είναι επαρκώς τολμηρό, ότι δεν δίνει αρκετή σημασία στις ηλιακές τεχνολογίες κλπ. Τουλάχιστον, όμως, έχει βασιστεί σε λεπτομερή μοντελοποίηση του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου. Όσοι λοιπόν φωνάζουν για την έλλειψη ολοκληρωμένου ενεργειακού σχεδιασμού, ας προτείνουν κάτι εξίσου ολοκληρωμένο ή ας κριτικάρουν συγκεκριμένες παραδοχές του Σχεδίου Δράσης – διαφορετικά πλέουμε στον απέραντο ωκεανό των υποθετικών εναλλακτικών σεναρίων. Ας μας πουν επίσης αν θα ήθελαν, μαζί με τη μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ, και τους αναπόφευκτα πιο αυξημένους λογαριασμούς ρεύματος. [Διευκρίνιση: Συμμετείχα στην κατάρτιση αυτού του Σχεδίου Δράσης, όμως όχι στο κομμάτι της ηλεκτροπαραγωγής, συνεπώς δεν έχω ίδιο συμφέρον να υπερασπιστώ αυτό το μέρος της μελέτης].
3. Για την ανάγκη ανακατασκευής των μονάδων του Βασιλικού. Τα πράγματα θα ήταν ευκολότερα αν είχαν καταστραφεί οι παλιάς τεχνολογίας μονάδες της Δεκέλειας και της Μονής. Οι σύγχρονες μονάδες του Βασιλικού, όμως, είναι πολύ πιο αποδοτικές. Ρίξτε μια ματιά στην ετήσια έκθεση της ΑΗΚ του 2009. Βαθμός απόδοσης των ατμοστροβίλων: 25% στη Μονή, 30% στη Δεκέλεια, πάνω από 40% στο Βασιλικό. Με καύσιμο το φυσικό αέριο, οι νέες μονάδες του Βασιλικού (αυτές που θα επισκευαστούν σχετικά σύντομα) φτάνουν σε απόδοση έως 52%. Όσοι υπενθυμίζουν – και σωστά – την ανάγκη για εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς της οικονομίας, ας μην ξεχνούν και την εξοικονόμηση καυσίμων για ηλεκτροπαραγωγή.
Επίσης, ρωτήστε στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας να σας πουν για τις εκπομπές ρύπων (δεν μιλώ εδώ για διοξείδιο του άνθρακα αλλά για τοπικούς ρύπους): με την εντατική χρήση των μονάδων της Δεκέλειας, οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου έχουν εκτοξευτεί στα ύψη και η Κύπρος παραβιάζει σχετική διεθνή συνθήκη που έχει υπογράψει. Επίσης έχουν αυξηθεί και οι εκπομπές διοξειδίου του θείου και αιωρούμενων σωματιδίων. Συνεπώς, η παρούσα κατάσταση (με την εντατική χρήση της Δεκέλειας και της Μονής) δεν είναι βιώσιμη, άρα είναι απαραίτητη η ανακατασκευή – έστω όχι κατά 100% αλλά σε πολύ μεγάλο βαθμό – των μονάδων του Βασιλικού.
4. Για την ανάγκη μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού. Τέτοιος σχεδιασμός δεν υπήρχε έως πρόσφατα στην Κύπρο. Αναθέτονταν απλώς κάποιες μελέτες σε εξωτερικούς συμβούλους, οι οποίοι παρέδιδαν τις εκθέσεις τους, τα συμβόλαιά τους τελείωναν και συνέχεια δεν υπήρχε. Χάρη στις ευρωπαϊκές Οδηγίες για τις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας, που απαιτούν την εκπόνηση και αναθεώρηση σε τακτά διαστήματα ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις ΑΠΕ και ενός Σχεδίου Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση, μπήκαν κάποιες βάσεις για μακροχρόνιο σχεδιασμό. Όμως ο σχεδιασμός αυτός δεν είναι συστηματικός και δεν έχει ακόμα συνοχή, γιατί εμπλέκονται πολλές κυβερνητικές υπηρεσίες, καθεμιά με μια διαφορετική αρμοδιότητα σχετική με την ενέργεια. Θα ήταν ευκαιρία να τεθούν τώρα οι σωστές βάσεις. Πρότεινα στις συναρμόδιες υπηρεσίες να αναλάβουμε ως Πανεπιστήμιο την εργασία αυτή, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση χρηματοδότησης από πουθενά – έτσι όμως δεν μπορεί να γίνει σοβαρή δουλειά.
5. Για το οιονεί μονοπώλιο της ΑΗΚ στην ηλεκτροπαραγωγή και τις προοπτικές φιλελευθεροποίησης. Δεν γνωρίζω το θέμα.
Επιστρέφω εκεί από όπου άρχισα. Οι συνθήκες σήμερα είναι διαφορετικές, διότι έχουμε επείγουσα ανάγκη κάλυψης των αναγκών μας σε ηλεκτρισμό, σε μια περίοδο όπου δεν υπάρχουν διαθέσιμα φτηνά κεφάλαια για δανεισμό. Παρόλο που η κρίση είναι μια ευκαιρία για αναθεώρηση κάποιων συντηρητικών αντιλήψεων περί τα ενεργειακά και για μερικό εκσυγχρονισμό των ενεργειακών υποδομών και για σταδιακή ενσωμάτωση μιας «ολοκληρωμένης» προσέγγισης όπως αυτή που εισηγείται ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι οι «ριζοσπαστικές» λύσεις είναι κατάλληλες αυτήν ακριβώς τη στιγμή που «το σπίτι μας καίγεται». Όποιος έχει έτοιμη μια τέτοια λύση, ας μας την εξηγήσει αναλυτικά, τεχνικά και οικονομικά. Και τότε τα ξαναλέμε.
Θ. Ζαχαριάδης
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου
25 σχόλια
on 08/08/2011
Συμφωνώ τόσο με το πνεύμα όσο και το γράμμα του άρθρου του κύριου Ζαχαριάδη.
Και επειδή προσυπογράφω τη ρήση του ότι πολλά λέγονται και λίγα γίνονται σε ένα ρεσιτάλ ημιμάθειας, θα επανέλθω όταν η σχετική μελέτη μας (αφορά στον τεχνικό σχεδιασμό του συστήματος Η. Ι του μέλλοντος), ολοκληρωθεί και κατά το δυνατό τεκμηριωθεί ορθά.
Χ. Α. Χαραλάμπους
Πανεπιστήμιο Κύπρου
Και επειδή προσυπογράφω τη ρήση του ότι πολλά λέγονται και λίγα γίνονται σε ένα ρεσιτάλ ημιμάθειας, θα επανέλθω όταν η σχετική μελέτη μας (αφορά στον τεχνικό σχεδιασμό του συστήματος Η. Ι του μέλλοντος), ολοκληρωθεί και κατά το δυνατό τεκμηριωθεί ορθά.
Χ. Α. Χαραλάμπους
Πανεπιστήμιο Κύπρου
on 08/08/2011
Απορια
ακουμε για αλλες χωρες οτι δημιουργουν τεχνητα φραγματα και παραγουν ηλεκτρισμο δια της πτωσης του νερου και μετα με αντλιες αυτο επιστρεφει πισω στην λεκανη συλλογης του..Προσωπικα πιστευω οτι ειναι η ποιο φιλικη προς το περιβαλλον πηγη ενεργειας..Εδω με τοσα φραγματα δεν μπορουμε να το κανουμε??
ακουμε για αλλες χωρες οτι δημιουργουν τεχνητα φραγματα και παραγουν ηλεκτρισμο δια της πτωσης του νερου και μετα με αντλιες αυτο επιστρεφει πισω στην λεκανη συλλογης του..Προσωπικα πιστευω οτι ειναι η ποιο φιλικη προς το περιβαλλον πηγη ενεργειας..Εδω με τοσα φραγματα δεν μπορουμε να το κανουμε??
on 08/08/2011
Λυπούμαι να παρατηρήσω ότι και τώρα ως καθηγητής βλέπετε τα πάντα αφ' υψηλού και εκτός της σύγχρονης κυπριακής πραγματικότητας και εξηγούμαι: Το κόστος σήμερα των φωτοβολταϊκών λόγω της μαζικοποίησης της παραγωγής είναι σχεδόν το μισό από ότι ήταν πριν τρία χρόνια. Απλά το μοντέλο χρηματοδότησης είναι λανθασμένο, διότι έχει να κάνει με την επιδότηση της KWh και όχι των Wp της εγκατάστασης. Αν επιδοτείτο η καφαλαιουχική επένδυση της εγκατάστασης, θα ελαττωνόταν το κόστος πώλησης της KWh στην τιμή της αγοράς. Η Κύπρος είναι ιδανική για τη φωτοβολταϊκή παραγωγή γιατί έχει τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια της Ευρώπης και θέλει την ενέργεια το μεσημέρι όταν λειτουργούν τα κλιματιστικά.
Αναφορικά με την ΑΗΚ, θα μπορούσε η Κυβέρνηση αν μπορούσε να υπερπηδήσει τις αγκυλώσεις του συστήματος αντί να επενδύσει μέσω της ΑΗΚ 3 Δις ΕΥΡΩ για νέο ενεργειακό κέντρο, να κάνει μια πρόσκληση ενδιαφέροντος σε Ενεργειακές Εταιρείες, να επενδύσουν αυτές και να πληρώνουν και από πάνω δικαιώματα. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει σήμερα γιατί πρέπει να προστατευτεί το μονοπωλιακό καθεστώς της ΑΗΚ.
Τελειώνοντας με το σχόλιο του ενεργειακού σχεδιασμού. ΝΑΙ είναι σήμερα με ημιμαθείς που γίνεται και με συμβούλους άσχετους. Που είναι όμως το ΕΤΕΚ και τα Πανεπιστήμια για να προτείνουν ένα ολοκληρωμένο Ενεργειακό Σχεδιασμό; Όλες οι ερευνητικές τους δραστηριότητες είναι κυρίως εκτός Κυπριακής Πραγματικότητας και δεν βοηθούν με προτάσεις τους τον τόπο. Μπορείτε να μου στείλετε ένα link μιας ιστοσελίδας Κυπριακού Πανεπιστημίου όπου να φαίνεται μια ολοκληρωμένη πρόταση ενεργειακού σχεδιασμού πού έχει γραφτεί πριν την έκρηξη;
Αναφορικά με την ΑΗΚ, θα μπορούσε η Κυβέρνηση αν μπορούσε να υπερπηδήσει τις αγκυλώσεις του συστήματος αντί να επενδύσει μέσω της ΑΗΚ 3 Δις ΕΥΡΩ για νέο ενεργειακό κέντρο, να κάνει μια πρόσκληση ενδιαφέροντος σε Ενεργειακές Εταιρείες, να επενδύσουν αυτές και να πληρώνουν και από πάνω δικαιώματα. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει σήμερα γιατί πρέπει να προστατευτεί το μονοπωλιακό καθεστώς της ΑΗΚ.
Τελειώνοντας με το σχόλιο του ενεργειακού σχεδιασμού. ΝΑΙ είναι σήμερα με ημιμαθείς που γίνεται και με συμβούλους άσχετους. Που είναι όμως το ΕΤΕΚ και τα Πανεπιστήμια για να προτείνουν ένα ολοκληρωμένο Ενεργειακό Σχεδιασμό; Όλες οι ερευνητικές τους δραστηριότητες είναι κυρίως εκτός Κυπριακής Πραγματικότητας και δεν βοηθούν με προτάσεις τους τον τόπο. Μπορείτε να μου στείλετε ένα link μιας ιστοσελίδας Κυπριακού Πανεπιστημίου όπου να φαίνεται μια ολοκληρωμένη πρόταση ενεργειακού σχεδιασμού πού έχει γραφτεί πριν την έκρηξη;
on 08/08/2011
Προς κ. Πρωτοπαπά
http://www.kios.ucy.ac.cy/zeroco2/
http://www.kios.ucy.ac.cy/zeroco2/
on 09/08/2011
Αγαπητοί φίλοι,
Ζήτησα αν υπάρχει δημοσιευμένη ολοκληρωμένη μελέτη ενεργειακής πολιτικής για την Κύπρο με οικονομικά στοιχεία, προτάσεις πολιτικής μαζί με τα μαθηματικά μοντέλα χρηματοδότησης, επιδότησης και κόστουςκαι όχι έρευνα για ZERO CO2 η οποία είναι πάντοτε καλοδεχούμενη. Στο ενεργείακό μοντέλο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το αιολικό και ηλιακό δυναμικό της χώρας, οι εκτάσεις που είναι διαθέσιμες για εγκατάσταση των ΑΠΕ, τυχόν κρατική γη που είναι σε αχρησία, κόστος επενδύσεων και οικονομικό μοντέλο ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα).
Ζήτησα αν υπάρχει δημοσιευμένη ολοκληρωμένη μελέτη ενεργειακής πολιτικής για την Κύπρο με οικονομικά στοιχεία, προτάσεις πολιτικής μαζί με τα μαθηματικά μοντέλα χρηματοδότησης, επιδότησης και κόστουςκαι όχι έρευνα για ZERO CO2 η οποία είναι πάντοτε καλοδεχούμενη. Στο ενεργείακό μοντέλο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το αιολικό και ηλιακό δυναμικό της χώρας, οι εκτάσεις που είναι διαθέσιμες για εγκατάσταση των ΑΠΕ, τυχόν κρατική γη που είναι σε αχρησία, κόστος επενδύσεων και οικονομικό μοντέλο ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα).
on 08/08/2011
Αγαπητοί,
ο συγγραφέας γράφει οτι οι πανεπιστημιακοί "βγήκαν απο τα χαρακώματα και νουθετούμε την κοινωνία αφ’ υψηλού" όπως οι σεισμολόγοι μετά απο σεισμό, και ο Χρ. Πρωτοπαπάς παρατηρεί για τον συγραφέα οτι "βλέπετε τα πάντα αφ’ υψηλού". Ε, Θεόδωρε, "you asked for it" όπως λέει και ο θείος Σαμ.
Σοβαρά όμως τώρα, μπορούμε να έχουμε μια ιστοσελίδα για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης στο οποίο αναφέρεσαι.
Ευχαριστώ
ο συγγραφέας γράφει οτι οι πανεπιστημιακοί "βγήκαν απο τα χαρακώματα και νουθετούμε την κοινωνία αφ’ υψηλού" όπως οι σεισμολόγοι μετά απο σεισμό, και ο Χρ. Πρωτοπαπάς παρατηρεί για τον συγραφέα οτι "βλέπετε τα πάντα αφ’ υψηλού". Ε, Θεόδωρε, "you asked for it" όπως λέει και ο θείος Σαμ.
Σοβαρά όμως τώρα, μπορούμε να έχουμε μια ιστοσελίδα για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης στο οποίο αναφέρεσαι.
Ευχαριστώ
on 08/08/2011
Θόδωρε,
Σε γενικές γραμμές συμφωνώ μαζί σου ότι μάλλον υπάρχει υπερβολικός ενθουσιασμός για τις δυνατότητες των ΑΠΕ να καλύψουν τις ενεργειακές μας ανάγκες. Μέχρι στιγμής δεν έχω πειστεί από όσα έχω διαβάσει. Από την άλλη όμως, βρίσκω τη συζήτηση πάρα πολύ χρήσιμη. Η καταστροφή μας προσφέρει την ευκαιρία να ξανασκεφτούμε μερικά πράματα. Άς ακούσουμε λοιπόν τι έχει να πει ο καθένας - είτε έχει εμμονές είτε όχι - και ας κρίνουμε στο τέλος με επιστημονικά κριτήρια.
Με αυτό το σκεπτικό καταθέτω κι εγώ μερικούς προβληματισμούς:
1. Έχουμε να ξανακτίσουμε το μισό ενεργειακό μας δυναμικό. Ποιος θα αναλάβει αυτό το έργο; Θέλουμε να συνεχίσουμε να εξαρτώμαστε αποκλειστικά από την ΑΗΚ; Μήπως τώρα είναι μια ευκαιρία να εμπλακούν και άλλοι στην αγορά ώστε να σπάσει αυτή η απόλυτη εξάρτηση; Υπενθυμίζω τον εκβιαστικό τρόπο με τον οποίο οι συντεχνίες της ΑΗΚ απέσπασαν το μονοπώλιο του φυσικού αερίου το 2007.
2. Είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν οικονομίες κλίμακας και είναι πιο οικονομικό να είναι όλες οι μονάδες μαζεμένες, από την άλλη όμως υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει αυτό που έγινε. Εκ των υστέρων, η συγκέντρωση όλης της παραγωγής σε ένα σημείο δεν φαίνεται να ήταν πολύ σοφή απόφαση. Θέλουμε να γίνει κάποια διασπορά της παραγωγής; Αν ναι, πώς αυτό διαφοροποιεί τα δεδομένα;
3. Οι μονάδες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα πρέπει να είναι σε περιοχές που να υπάρχει εύκολη παροχή του καυσίμου, δηλαδή σε (υψηλής αξίας) παραλιακές περιοχές. Τα φωτοβολταϊκά μπορούν να εγκατασταθούν σε ένα (χαμηλής αξίας) ξερόκαμπο. (Διορθώστε με αν έχω λάθος.) Αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί υπόψη;
Αυτές είναι μερικές σκέψεις ενός αδαούς. Θα χαρώ να ακούσω τι έχουν να πουν οι ειδικοί.
Σε γενικές γραμμές συμφωνώ μαζί σου ότι μάλλον υπάρχει υπερβολικός ενθουσιασμός για τις δυνατότητες των ΑΠΕ να καλύψουν τις ενεργειακές μας ανάγκες. Μέχρι στιγμής δεν έχω πειστεί από όσα έχω διαβάσει. Από την άλλη όμως, βρίσκω τη συζήτηση πάρα πολύ χρήσιμη. Η καταστροφή μας προσφέρει την ευκαιρία να ξανασκεφτούμε μερικά πράματα. Άς ακούσουμε λοιπόν τι έχει να πει ο καθένας - είτε έχει εμμονές είτε όχι - και ας κρίνουμε στο τέλος με επιστημονικά κριτήρια.
Με αυτό το σκεπτικό καταθέτω κι εγώ μερικούς προβληματισμούς:
1. Έχουμε να ξανακτίσουμε το μισό ενεργειακό μας δυναμικό. Ποιος θα αναλάβει αυτό το έργο; Θέλουμε να συνεχίσουμε να εξαρτώμαστε αποκλειστικά από την ΑΗΚ; Μήπως τώρα είναι μια ευκαιρία να εμπλακούν και άλλοι στην αγορά ώστε να σπάσει αυτή η απόλυτη εξάρτηση; Υπενθυμίζω τον εκβιαστικό τρόπο με τον οποίο οι συντεχνίες της ΑΗΚ απέσπασαν το μονοπώλιο του φυσικού αερίου το 2007.
2. Είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν οικονομίες κλίμακας και είναι πιο οικονομικό να είναι όλες οι μονάδες μαζεμένες, από την άλλη όμως υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει αυτό που έγινε. Εκ των υστέρων, η συγκέντρωση όλης της παραγωγής σε ένα σημείο δεν φαίνεται να ήταν πολύ σοφή απόφαση. Θέλουμε να γίνει κάποια διασπορά της παραγωγής; Αν ναι, πώς αυτό διαφοροποιεί τα δεδομένα;
3. Οι μονάδες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα πρέπει να είναι σε περιοχές που να υπάρχει εύκολη παροχή του καυσίμου, δηλαδή σε (υψηλής αξίας) παραλιακές περιοχές. Τα φωτοβολταϊκά μπορούν να εγκατασταθούν σε ένα (χαμηλής αξίας) ξερόκαμπο. (Διορθώστε με αν έχω λάθος.) Αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί υπόψη;
Αυτές είναι μερικές σκέψεις ενός αδαούς. Θα χαρώ να ακούσω τι έχουν να πουν οι ειδικοί.
on 10/08/2011
Συμφωνώ και στα τρία σημεία - όσο τουλάχιστον γνωρίζω τα θέματα στα οποία αναφέρεσαι. Δεν αντιπαρέθεσα "αδαείς" και "ειδικούς", ούτε εισηγούμαι να μη γίνεται ζωηρή συζήτηση με κάθε είδους εισηγήσεις. Απλώς θα επιθυμούσα να λαμβάνονται υπόψη περισσότερο οι συγκεκριμένες συνθήκες για τη διατύπωση προτάσεων, και όχι να προσαρμόζονται οι συνθήκες στις ήδη από καιρό γνωστές προτάσεις του καθενός. Προσωπικά δεν έχω προ-σχηματισμένες απόψεις για το θέμα, και θέλω να αναδεικνύονται όσο το δυνατό περισσότερες πτυχές του.
Έγραψα ότι είναι απαραίτητη η ανακατασκευή του μεγαλύτερου μέρους των μονάδων του Βασιλικού. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει απαραίτητα να τις ξαναφτιάξει η ΑΗΚ (πού να ξέρω όμως και τι νομικές περιπλοκές μπορεί να υπάρξουν αν το κράτος αποφασίσει να τις "πάρει" από την ΑΗΚ), ούτε απαραίτητα να γίνουν όλες στο Βασιλικό. Απλώς θεωρώ χρησιμότατες τις μονάδες ("συνδυασμένου κύκλου" όπως λέγονται) που καίνε (και) φυσικό αέριο.
Έγραψα ότι είναι απαραίτητη η ανακατασκευή του μεγαλύτερου μέρους των μονάδων του Βασιλικού. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει απαραίτητα να τις ξαναφτιάξει η ΑΗΚ (πού να ξέρω όμως και τι νομικές περιπλοκές μπορεί να υπάρξουν αν το κράτος αποφασίσει να τις "πάρει" από την ΑΗΚ), ούτε απαραίτητα να γίνουν όλες στο Βασιλικό. Απλώς θεωρώ χρησιμότατες τις μονάδες ("συνδυασμένου κύκλου" όπως λέγονται) που καίνε (και) φυσικό αέριο.
on 09/08/2011
Όταν κρίνω τους άλλους, προσπαθώ να διατηρώ και μια κριτική στάση απέναντι στον εαυτό μου. Προτιμώ να είμαι υπερβολικός στην κριτική απέναντι στον εαυτό μου και τους συναδέλφους μου, παρά απέναντι σε τρίτους. Εξού και ο αυτοσαρκασμός περί σεισμολόγων...
Ό,τι και να γράψουμε, πάντα κάποιος θα βρει αφορμή να μας "επιτεθεί". Τουλάχιστον προσπαθώ να γράφω με μετριοπάθεια και τεκμηρίωση, και ας μας κρίνει ο κάθε αναγνώστης.
Σχέδιο Δράσης για Ανανεώσιμες:
http://ec.europa.eu/energy/renewables/transparency_platform/doc/national_renewable_energy_action_plan_cyprus_en.pdf
Σχέδιο Δράσης για Ενεργειακή Απόδοση:
ec.europa.eu/energy/demand/legislation/doc/neeap/cyprus_en.pdf
Ό,τι και να γράψουμε, πάντα κάποιος θα βρει αφορμή να μας "επιτεθεί". Τουλάχιστον προσπαθώ να γράφω με μετριοπάθεια και τεκμηρίωση, και ας μας κρίνει ο κάθε αναγνώστης.
Σχέδιο Δράσης για Ανανεώσιμες:
http://ec.europa.eu/energy/renewables/transparency_platform/doc/national_renewable_energy_action_plan_cyprus_en.pdf
Σχέδιο Δράσης για Ενεργειακή Απόδοση:
ec.europa.eu/energy/demand/legislation/doc/neeap/cyprus_en.pdf
on 09/08/2011
Παρέλειψα να πω ότι το Σχέδιο Δράσης για τις ΑΠΕ δεν περιλαμβάνει λεπτομερή περιγραφή των μοντέλων που χρησιμοποιήθηκαν, και κυρίως αυτού που χρησιμοποιήθηκε για την ηλεκτροπαραγωγή, οπότε δεν μπορεί να φανεί το βάθος της ανάλυσης που έγινε. Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν δημοσίως διαθέσιμες οι πληροφορίες για τα μοντέλα ή είναι κατά κάποιον τρόπο εμπιστευτικές. Όποιος γνωρίζει, ας το γράψει.
on 09/08/2011
@Soto:
Ενδιαφέρουσα ερώτηση, δεν έχω προς το παρόν απάντηση.
@Χριστόδουλος Πρωτοπαπάς:
Μα και τα φωτοβολταϊκά (οι μικρές επενδύσεις τουλάχιστον) επιδοτούνται τόσο στο κεφαλαιουχικό κόστος όσο και ανά κιλοβατώρα. Για μεγάλες επενδύσεις δεν ξέρω, νομίζω όμως ότι δεν επιτρέπονταν χορηγίες για μεγάλα φωτοβολταϊκά "πάρκα" επειδή θα απαιτούνταν πολύ υψηλή δαπάνη για τη χορηγία και θα τελείωναν τα λεφτά του "Ειδικού Ταμείου".
Αναφορικά με πανεπιστημιακές μελέτες για την κυπριακή πραγματικότητα: http://ucy.ac.cy/goto/ecorece/el-GR/Commentaries.aspx
Αναφορικά με τον ενεργειακό σχεδιασμό: Τέτοιοι σχεδιασμοί (περιβαλλοντικός, υδατικός, πολεοδομικός κλπ) δεν μπορούν να γίνουν αυτόνομα από ένα πανεπιστήμιο ή έναν επαγγελματικό φορέα χωρίς τη σύμπραξη των αρμόδιων κυβερνητικών υπηρεσιών που κατέχουν απαραίτητες πληροφορίες. Δεν είναι δηλαδή σαν την ανάπτυξη μιας τεχνολογίας ή ενός υπολογιστικού εργαλείου. Στην περίπτωσή μας, η μικρή μου εμπειρία λέει ότι η πλέον αρμόδια υπηρεσία (Υπ. Ενέργειας) δεν ενδιαφερόταν και πολύ για ολοκληρωμένο σχεδιασμό προτού υποχρεωθεί από την Ευρ. Επιτροπή να ετοιμάζει Σχέδια Δράσης σε τακτά διαστήματα. Πάντως τους το έχω θέσει εδώ και έναν περίπου χρόνο.
Ενδιαφέρουσα ερώτηση, δεν έχω προς το παρόν απάντηση.
@Χριστόδουλος Πρωτοπαπάς:
Μα και τα φωτοβολταϊκά (οι μικρές επενδύσεις τουλάχιστον) επιδοτούνται τόσο στο κεφαλαιουχικό κόστος όσο και ανά κιλοβατώρα. Για μεγάλες επενδύσεις δεν ξέρω, νομίζω όμως ότι δεν επιτρέπονταν χορηγίες για μεγάλα φωτοβολταϊκά "πάρκα" επειδή θα απαιτούνταν πολύ υψηλή δαπάνη για τη χορηγία και θα τελείωναν τα λεφτά του "Ειδικού Ταμείου".
Αναφορικά με πανεπιστημιακές μελέτες για την κυπριακή πραγματικότητα: http://ucy.ac.cy/goto/ecorece/el-GR/Commentaries.aspx
Αναφορικά με τον ενεργειακό σχεδιασμό: Τέτοιοι σχεδιασμοί (περιβαλλοντικός, υδατικός, πολεοδομικός κλπ) δεν μπορούν να γίνουν αυτόνομα από ένα πανεπιστήμιο ή έναν επαγγελματικό φορέα χωρίς τη σύμπραξη των αρμόδιων κυβερνητικών υπηρεσιών που κατέχουν απαραίτητες πληροφορίες. Δεν είναι δηλαδή σαν την ανάπτυξη μιας τεχνολογίας ή ενός υπολογιστικού εργαλείου. Στην περίπτωσή μας, η μικρή μου εμπειρία λέει ότι η πλέον αρμόδια υπηρεσία (Υπ. Ενέργειας) δεν ενδιαφερόταν και πολύ για ολοκληρωμένο σχεδιασμό προτού υποχρεωθεί από την Ευρ. Επιτροπή να ετοιμάζει Σχέδια Δράσης σε τακτά διαστήματα. Πάντως τους το έχω θέσει εδώ και έναν περίπου χρόνο.
on 09/08/2011
Αγαπητέ Θεόδωρε,
Όταν ένα κράτος ζητά επιδότηση από την ΕΕ, παρέχει ολοκληρωμένο πλάνο των επιδοτήσεων αυτών. Οι άλλες χώρες που είχαν πολιτική επί του θέματος ζήτησαν σχέδιο επιδοτήσεων από την ΕΕ για μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα και σήμερα έχουν σημαντικές εγκαταστάσεις. Η Κύπρος αν και έχει τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια της Ευρώπης ουδέποτε είχε μια πολιτική επιδότησης μεγάλων επενδύσεων στον τομέα και η δήλωση αυτή κρίνεται εκ του αποτελέσματος. Σήμερα έχουμε μηδαμινή συμβολή της ηλιακής ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρισμού και αυτά είναι τα αποτελέσματα της λανθασμένης ενεργειακής πολιτικής.
Όταν ένα κράτος ζητά επιδότηση από την ΕΕ, παρέχει ολοκληρωμένο πλάνο των επιδοτήσεων αυτών. Οι άλλες χώρες που είχαν πολιτική επί του θέματος ζήτησαν σχέδιο επιδοτήσεων από την ΕΕ για μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα και σήμερα έχουν σημαντικές εγκαταστάσεις. Η Κύπρος αν και έχει τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια της Ευρώπης ουδέποτε είχε μια πολιτική επιδότησης μεγάλων επενδύσεων στον τομέα και η δήλωση αυτή κρίνεται εκ του αποτελέσματος. Σήμερα έχουμε μηδαμινή συμβολή της ηλιακής ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρισμού και αυτά είναι τα αποτελέσματα της λανθασμένης ενεργειακής πολιτικής.
on 10/08/2011
Μπαίνουμε σε ολοένα και πιο άγνωστα για μένα χωράφια: Η επιδότηση των ΑΠΕ προέρχεται βασικά από το "Ειδικό Ταμείο" που το πληρώνουμε όλοι οι καταναλωτές. Η συμμετοχή της ΕΕ μέσω Διαρθρωτικών Ταμείων είναι νομίζω αρκετά έως πολύ χαμηλή.
Όπως και αν ισχύσει η επιδότηση (ανά kWp ή ανά kWh), δεν παύει να είναι επιδότηση, που πρέπει να τη χρηματοδοτήσουμε οι καταναλωτές μέσω του ειδικού τέλους.
Τέλος, δεν έχω αμφιβολία (το έγραψα στο προηγούμενο ποστ στις 2/8/2011) ότι υπήρξε καθυστέρηση στη διείσδυση των ΑΠΕ στην Κύπρο. Αλλά, αναφορικά με την πολύ μεγάλη διείσδυση που κάποιοι προτείνουν, υπάρχουν προβλήματα (τα οποία προσπάθησα να αναδείξω και στα δύο ποστ) που δεν είναι αμελητέα.
Όπως και αν ισχύσει η επιδότηση (ανά kWp ή ανά kWh), δεν παύει να είναι επιδότηση, που πρέπει να τη χρηματοδοτήσουμε οι καταναλωτές μέσω του ειδικού τέλους.
Τέλος, δεν έχω αμφιβολία (το έγραψα στο προηγούμενο ποστ στις 2/8/2011) ότι υπήρξε καθυστέρηση στη διείσδυση των ΑΠΕ στην Κύπρο. Αλλά, αναφορικά με την πολύ μεγάλη διείσδυση που κάποιοι προτείνουν, υπάρχουν προβλήματα (τα οποία προσπάθησα να αναδείξω και στα δύο ποστ) που δεν είναι αμελητέα.
on 09/08/2011
Τόσοι ακαδημαϊκοί σε ένα τόπο!!!
Ο σχεδιασμός δεν θα γίνει από πανεπιστημιακούς. Θα σας αναθέσουν ερευνητικά προγράμματα, όπως αυτό που γίνεται με τα φωτοβολταϊκά στο Πανεπιστήμιο, θα τα τρέξετε για 2-3 χρόνια, όχι πιο πολύ γιατί θα βαρεθήτε, όπως αυτό που έγινε με τα φωτοβολταϊκά στο Πανεπιστήμιο, και θα δώσετε τις μελέτες αξιολόγησης. Μπορεί και να σας αφήσουν να κάνετε και καμιά εισήγηση.
Τι αποφάσεις θα τις πάρουν αυτοί που έχουν τα λεφτά για να κάνουν τις επενδύσεις μέσα από ένα νομοθετικό πλαίσιο που να επιτρέπει και άλλες επιλογές εφόσον είναι κερδοφόρες ή/και υποχρεωτικές.
Αν περιμένετε ότι θα κάνετε εισηγήσεις για να επενδύσει το κράτος βάση αυτών, σας περιμένει άγριο ξύπνημα σε ένα δημοσιοοικονομικό εφιάλτη.
Ο σχεδιασμός δεν θα γίνει από πανεπιστημιακούς. Θα σας αναθέσουν ερευνητικά προγράμματα, όπως αυτό που γίνεται με τα φωτοβολταϊκά στο Πανεπιστήμιο, θα τα τρέξετε για 2-3 χρόνια, όχι πιο πολύ γιατί θα βαρεθήτε, όπως αυτό που έγινε με τα φωτοβολταϊκά στο Πανεπιστήμιο, και θα δώσετε τις μελέτες αξιολόγησης. Μπορεί και να σας αφήσουν να κάνετε και καμιά εισήγηση.
Τι αποφάσεις θα τις πάρουν αυτοί που έχουν τα λεφτά για να κάνουν τις επενδύσεις μέσα από ένα νομοθετικό πλαίσιο που να επιτρέπει και άλλες επιλογές εφόσον είναι κερδοφόρες ή/και υποχρεωτικές.
Αν περιμένετε ότι θα κάνετε εισηγήσεις για να επενδύσει το κράτος βάση αυτών, σας περιμένει άγριο ξύπνημα σε ένα δημοσιοοικονομικό εφιάλτη.
on 09/08/2011
Συμφωνώ μεν με τον κο Ζαχαριάδη ότι οι ριζοσπαστκές λύσεις με το σπίτι μας να καίγεται δεν είναι της ώρας αλλά θα του θυμίσω και το ότι το σίδερο στη βράση του κολλά.
Είναι της ώρας να σκεφτούμε πως ανοικοδομώντας την ικανότητα παραγωγής μας κάνουμε καλύτερη διαχείριση του κινδύνου. Νομιζω όλοι συμφωνούμε ότι η συγκέντρωση 60% της παραγωγής σε ένα σταθμό μας πήρε πολύ,πολύ πίσω.
Η προφανής υποασφάλιση του σταθμού θα πρέπει επισης να μας προβλήματίσει - αν και αμφιβάλλω αν ως Κυπριακό Κράτος θα ξεκαθαρίσουμε τελικά οποιονδήποτε πόσο απο την ασφάλεια.
Ας μην κάνουμε και πάλιν το λάθος ενος μονοδιάστατου υπολογισμού αποδοτικότητας της παραγωγής και μόνο. Ας δούμε πως διασφαλίζουμε την παροχή ρεύματος σε ακραίες συνθήκες. Ίσως χρειαζόμαστε 2-3 μικρότερους σταθμούς όχι ένα μεγάλο έστω και αν χάνουμε τις οικονομίες κλίμακος.
Τέλος ίσως θα πρέπει να ξαναδούμε τις ΑΠΕ ως το κατεξοχή στρατηγικό μας απόθεμα ενέργειας και να αρχίσουμε να παίρνουμε εκείνα τα μέτρα που θα μας επιτρέψουν την σχετικά γρήγορη αναπτυξη του τομέα.
Είναι της ώρας να σκεφτούμε πως ανοικοδομώντας την ικανότητα παραγωγής μας κάνουμε καλύτερη διαχείριση του κινδύνου. Νομιζω όλοι συμφωνούμε ότι η συγκέντρωση 60% της παραγωγής σε ένα σταθμό μας πήρε πολύ,πολύ πίσω.
Η προφανής υποασφάλιση του σταθμού θα πρέπει επισης να μας προβλήματίσει - αν και αμφιβάλλω αν ως Κυπριακό Κράτος θα ξεκαθαρίσουμε τελικά οποιονδήποτε πόσο απο την ασφάλεια.
Ας μην κάνουμε και πάλιν το λάθος ενος μονοδιάστατου υπολογισμού αποδοτικότητας της παραγωγής και μόνο. Ας δούμε πως διασφαλίζουμε την παροχή ρεύματος σε ακραίες συνθήκες. Ίσως χρειαζόμαστε 2-3 μικρότερους σταθμούς όχι ένα μεγάλο έστω και αν χάνουμε τις οικονομίες κλίμακος.
Τέλος ίσως θα πρέπει να ξαναδούμε τις ΑΠΕ ως το κατεξοχή στρατηγικό μας απόθεμα ενέργειας και να αρχίσουμε να παίρνουμε εκείνα τα μέτρα που θα μας επιτρέψουν την σχετικά γρήγορη αναπτυξη του τομέα.
on 10/08/2011
Συμφωνώ με αυτή την πολύ ισορροπημένη -πιστεύω- προσέγγισή σας. Να βλέπουμε και το δάσος και το δέντρο. Ούτε μόνο το δέντρο - την ανοικοδόμηση στα τυφλά της ίδιας ακριβώς υποδομής με αυτήν που χάσαμε - ούτε όμως μόνο το δάσος - τη βεβιασμένη αλλαγή των πάντων, με ακόμα μεγαλύτερες δαπάνες.
Κάτι δηλαδή σαν αυτό που ανακοίνωσε ο Ιάπωνας πρωθυπουργός μετά τη Φουκουσίμα - βλ. το προηγούμενο ποστ μου.
Κάτι δηλαδή σαν αυτό που ανακοίνωσε ο Ιάπωνας πρωθυπουργός μετά τη Φουκουσίμα - βλ. το προηγούμενο ποστ μου.
on 09/08/2011
Η ουσία της υπόθεσης είναι ότι οι επενδυτές σε ΑΠΕ, χρεώνουν την ΑΗΚ 2-4 φορές πιο ακριβά το Κιλοβάτ από ότι στοιχίζει στην ΑΗΚ να παράγει ένα κιλοβάτ. Άρα εάν πέρναμε όλη την ενέργεια μας απο ΑΠΕ, τότε ο λογαριασμός που πληρώνω της ΑΗΚ θα ήταν από 2-4 φορές μεγαλύτερος. Και επειδή το πετρέλαιο είναι σήμερα ακόμα πιο φτηνό δεν αποκλείεται ο λογαριασμός της ΑΗΚ θα ήταν από 3-5 φορές μεγαλύτερος.
Εάν όντως η ΑΠΕ συμφέρει γιατί οι επενδυτές δεν προσφέρουν στην ΑΗΚ ενέργεια με το ίδιο κόστος;
Απάντηση, διότι το συνολικό κόστος τους είναι σαφώς πολύ ψηλότερο.
Τι θα γινόταν αν χρεώναμε Ξενοδοχεία και βιομηχανίες, όσο στοιχίζει μόνο η ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ;
Απάντηση, θα τις κλείναμε όλες.
Εύχομαι να αντιλαμβάνεσται ότι αυτή είναι η ουσία της συζήτησης.
Εάν όντως η ΑΠΕ συμφέρει γιατί οι επενδυτές δεν προσφέρουν στην ΑΗΚ ενέργεια με το ίδιο κόστος;
Απάντηση, διότι το συνολικό κόστος τους είναι σαφώς πολύ ψηλότερο.
Τι θα γινόταν αν χρεώναμε Ξενοδοχεία και βιομηχανίες, όσο στοιχίζει μόνο η ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ;
Απάντηση, θα τις κλείναμε όλες.
Εύχομαι να αντιλαμβάνεσται ότι αυτή είναι η ουσία της συζήτησης.
on 10/08/2011
Νομίζω πως είναι υπερβολικό αυτό το "2-4 φορές". Επίσης, για την επιδότηση των ΑΠΕ βασικά χρεώνονται (όχι η ΑΗΚ αλλά) όλοι οι καταναλωτές ηλεκτρισμού .
on 10/08/2011
Χρίστο,
Νομίζω ότι το κόστος αυτό θα ήταν μικρότερο αν επιτρεπόταν στους επιχειρηματίες των ΑΠΕ να κάνουν επενδύσεις σε φτηνή γή. Δηλαδή, αγροτική γη. Για μια σειρά απο χρόνια τα εμποδία ήταν εν εμπολή απαγορευτικά. Περιοριζαν τις περιοχές στις οποίες αναπτύσονταν τέτοιες μονάδες και το μέγεθος τους. Αυτοί οι περιορισμοί νομίζω μπορούν να αυξήσουν και το κόστος;
Νομίζω ότι το κόστος αυτό θα ήταν μικρότερο αν επιτρεπόταν στους επιχειρηματίες των ΑΠΕ να κάνουν επενδύσεις σε φτηνή γή. Δηλαδή, αγροτική γη. Για μια σειρά απο χρόνια τα εμποδία ήταν εν εμπολή απαγορευτικά. Περιοριζαν τις περιοχές στις οποίες αναπτύσονταν τέτοιες μονάδες και το μέγεθος τους. Αυτοί οι περιορισμοί νομίζω μπορούν να αυξήσουν και το κόστος;
on 09/08/2011
Ο Σοφρώνης με τα ερωτήματα του θέτει ακριβώς το θέμα στις σωστές διαστάσεις, και αυτές δεν είναι μόνο η πιο οικονομική παραγωγή ενέργειας σήμερα.
Πρέπει να έχουμε τρεις στόχους υπόψη μας στον σχεδιασμό:
1. Ενεργειακή αποτελεσματικότητα.
2. Ασφάλεια στην παροχή ενέργειας.
3. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η ανάλυση για cost efficiency αφορά ένα μόνο μέρος του πρώτου κριτηρίου, και καταλήγει σε επανάληψη του μοντέλου ΑΗΚ. Ο Σοφρώνης με τις ερωτήσεις του «αδαούς» (όπως χαρακτηρίζει τον εαυτό του με υπερβολική μετριοπάθεια) μας οδηγεί στο 2.
Συμφωνώ με τον Θεόδωρο ότι υπάρχουν υπερβολές, ότι ορισμένοι τα «δίνουν όλα». Όμως ο Θεόδωρος φαίνεται να υποστηρίζει ότι έχουμε σχέδιο, μια χαρά δουλεύει και δεν είναι ανάγκη να «δώσουμε τίποτα». Δεν είναι λίγο υπερβολικό να θεωρούμε ότι ένα σχέδιο που βγήκε πριν τις 11-7-11 έχει ακόμη πλήρη ισχύ? (Ευχαριστώ για την παραπομπή Θεόδωρε.)
Όσο αφορά περί «αδαών», αγαπητοί συνάδελφοι ακαδημαϊκοί, το θέμα είναι αν κάποιος κατανοεί τα ISSUES για να ζητήσει από ΕΙΔΙΚΟΥΣ τις λεπτομέρειες. Μεταξύ των ερωτήσεων του Σοφρώνη και των χειρισμών των πολιτικών προϊσταμένων της ΑΗΚ, αφήνω τους αναγνώστες να κρίνουν ποιον θα εμπιστεύονταν για τον ενεργειακό σχεδιασμό στην χώρα μας… Να θυμίσω ότι ακόμη πληρώνουμε για να αγοράζουμε δικαίωμα να ρυπαίνουμε. Δεν ξέρω αν αυτή η υπενθύμιση γίνεται αφ' υψηλού---για να κρίνετε δέστε όσ δημοσιεύει ο Επ. Περιβάλλοντος http://theopemptou.com/portal/climatechangemenu/122-emissions/21339-eac2013.html
Δεν χρειαζόμαστε κυβέρνηση ακαδημαϊκών---όποιος πρότεινε κάτι τέτοιο ούτε ακαδημαϊκός θα ήταν ούτε πολιτικός. Όμως οι ακαδημαϊκοί έχουν πολλά να πουν στην διαδικασία διακυβέρνησης---το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν λένε, ούτε ότι δεν εισακούονται. Είναι ότι ούτε καν ακούγονται.
Πρέπει να έχουμε τρεις στόχους υπόψη μας στον σχεδιασμό:
1. Ενεργειακή αποτελεσματικότητα.
2. Ασφάλεια στην παροχή ενέργειας.
3. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η ανάλυση για cost efficiency αφορά ένα μόνο μέρος του πρώτου κριτηρίου, και καταλήγει σε επανάληψη του μοντέλου ΑΗΚ. Ο Σοφρώνης με τις ερωτήσεις του «αδαούς» (όπως χαρακτηρίζει τον εαυτό του με υπερβολική μετριοπάθεια) μας οδηγεί στο 2.
Συμφωνώ με τον Θεόδωρο ότι υπάρχουν υπερβολές, ότι ορισμένοι τα «δίνουν όλα». Όμως ο Θεόδωρος φαίνεται να υποστηρίζει ότι έχουμε σχέδιο, μια χαρά δουλεύει και δεν είναι ανάγκη να «δώσουμε τίποτα». Δεν είναι λίγο υπερβολικό να θεωρούμε ότι ένα σχέδιο που βγήκε πριν τις 11-7-11 έχει ακόμη πλήρη ισχύ? (Ευχαριστώ για την παραπομπή Θεόδωρε.)
Όσο αφορά περί «αδαών», αγαπητοί συνάδελφοι ακαδημαϊκοί, το θέμα είναι αν κάποιος κατανοεί τα ISSUES για να ζητήσει από ΕΙΔΙΚΟΥΣ τις λεπτομέρειες. Μεταξύ των ερωτήσεων του Σοφρώνη και των χειρισμών των πολιτικών προϊσταμένων της ΑΗΚ, αφήνω τους αναγνώστες να κρίνουν ποιον θα εμπιστεύονταν για τον ενεργειακό σχεδιασμό στην χώρα μας… Να θυμίσω ότι ακόμη πληρώνουμε για να αγοράζουμε δικαίωμα να ρυπαίνουμε. Δεν ξέρω αν αυτή η υπενθύμιση γίνεται αφ' υψηλού---για να κρίνετε δέστε όσ δημοσιεύει ο Επ. Περιβάλλοντος http://theopemptou.com/portal/climatechangemenu/122-emissions/21339-eac2013.html
Δεν χρειαζόμαστε κυβέρνηση ακαδημαϊκών---όποιος πρότεινε κάτι τέτοιο ούτε ακαδημαϊκός θα ήταν ούτε πολιτικός. Όμως οι ακαδημαϊκοί έχουν πολλά να πουν στην διαδικασία διακυβέρνησης---το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν λένε, ούτε ότι δεν εισακούονται. Είναι ότι ούτε καν ακούγονται.
on 10/08/2011
Αναφέρεστε πολύ σωστά στο κλασικό τρίπτυχο των στόχων του ενεργειακού σχεδιασμού. Βέβαια, το δεύτερο σημείο (ασφάλεια της ενεργειακής τροφοδοσίας) συνήθως έχει άλλο νόημα (π.χ. να μην εξαρτώμαστε από ένα καύσιμο ή να έχουμε αρκετό ρεύμα όταν οι ΑΠΕ δεν μπορούν να αποδώσουν) - τώρα με την έκρηξη το θέμα της ασφάλειας πήρε νέα όψη, σίγουρα πολύ δυσάρεστη και διόλου εύκολη να λυθεί.
Το σημείο 1 (δηλ. η ανάλυση κόστους ή με άλλα λόγια η διασφάλιση χαμηλών τιμών ηλεκτρισμού) δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι καταλήγει σε επανάληψη του μοντέλου ΑΗΚ, απλώς εδώ αυτές ήταν οι πολιτικές αποφάσεις.
Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι όλα πάνε μια χαρά. Στον γενικό ενεργειακό σχεδιασμό (που περιλαμβάνει και όλη την τελική κατανάλωση καυσίμων και τις εκπομπές αερίων ρύπων και αερίων θερμοκηπίου) δεν πάμε καθόλου καλά. Ειδικά στον ηλεκτρισμό όμως, από σεβασμό στη δουλειά των ανθρώπων που έβγαλαν το Σχέδιο Δράσης, θα ήθελα πολύ καλύτερη τεκμηρίωση για να πειστώ για εναλλακτικά σχέδια του τύπου "βάλτε ηλιακά και αφήστε και τη Δεκέλεια να δουλεύει", "να βάλουμε από τώρα όλα τα αιολικά που θα μπαίναν ως το 2020", "δώστε κίνητρα να βάλουμε όλοι ΑΠΕ στα σπίτια μας" κλπ. Ακόμα κι αν αυτοί που δούλεψαν για το Σχέδιο Δράσης είναι της ΑΗΚ ή πρώην της ΑΗΚ (ΡΑΕΚ), δεν δικαιούμαι να απαξιώσω τη δουλειά τους απλώς για αυτό τον λόγο.
Το σημείο 1 (δηλ. η ανάλυση κόστους ή με άλλα λόγια η διασφάλιση χαμηλών τιμών ηλεκτρισμού) δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι καταλήγει σε επανάληψη του μοντέλου ΑΗΚ, απλώς εδώ αυτές ήταν οι πολιτικές αποφάσεις.
Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι όλα πάνε μια χαρά. Στον γενικό ενεργειακό σχεδιασμό (που περιλαμβάνει και όλη την τελική κατανάλωση καυσίμων και τις εκπομπές αερίων ρύπων και αερίων θερμοκηπίου) δεν πάμε καθόλου καλά. Ειδικά στον ηλεκτρισμό όμως, από σεβασμό στη δουλειά των ανθρώπων που έβγαλαν το Σχέδιο Δράσης, θα ήθελα πολύ καλύτερη τεκμηρίωση για να πειστώ για εναλλακτικά σχέδια του τύπου "βάλτε ηλιακά και αφήστε και τη Δεκέλεια να δουλεύει", "να βάλουμε από τώρα όλα τα αιολικά που θα μπαίναν ως το 2020", "δώστε κίνητρα να βάλουμε όλοι ΑΠΕ στα σπίτια μας" κλπ. Ακόμα κι αν αυτοί που δούλεψαν για το Σχέδιο Δράσης είναι της ΑΗΚ ή πρώην της ΑΗΚ (ΡΑΕΚ), δεν δικαιούμαι να απαξιώσω τη δουλειά τους απλώς για αυτό τον λόγο.
on 10/08/2011
Θεόδωρε,
για να μην γίνει αυτο debate μεταξύ μας, να ξεκαθαρίσω οτι ποτέ δεν είπα "αστε την Δεκέλεια να δουλεύει και να μπούν τώρα ηλιακά". Το άρθρο μου έλεγε "Τα χρήματα που θα πληρώναμε για πλήρη ανοικοδόμηση του Βασιλικού μπορούν να διοχετευθούν εν μέρη για επιδότηση ηλιακής και αιολικής ενέργειας." Πρόσεξε το ΠΛΗΡΗ και ΕΝ ΜΕΡΗ.
Όσο για τον σεβασμό προς το υφιστάμενο σχέδιο επίσης είπα "Βεβαίως έχουμε, αλλά οι συνθήκες μετά τις 11 -7-11 έχουν αλλάξει.".
Συμπερασματικά:
Συμφωνώ με την προσέγγιση σου "μην τα δώσουμε όλα για εναλλακτική ενέργεια".
Διαφωνώ με το οτι αμύνεσαι αυτών που έχουμε αντί να προτείνεις μια λογική/μετριοπαθή προσαρμογή στις νέες συνθήκες.
Και τέλος τρία ΖΗΤΩ για το προσωπικό και τεχνικούς της ΑΗΚ. Ειλικρινά! Να μην μπλέξουμε τις πολιτικές ευθύνες των προϊσταμένων (από αρμόδιο Υπουργείο και Διοικητικό Συμβούλιο) με τον επαγγελματισμό με τον οποίο το προσωπικό δουλεύει, και τον τρόπου που αντέδρασε στην κρίση. Είναι ένας απο τους πιο σοβαρούς οργανισμούς που φτιάξαμε στην Δημοκρατία.
Ευχαριστώ!
Σταύρος
για να μην γίνει αυτο debate μεταξύ μας, να ξεκαθαρίσω οτι ποτέ δεν είπα "αστε την Δεκέλεια να δουλεύει και να μπούν τώρα ηλιακά". Το άρθρο μου έλεγε "Τα χρήματα που θα πληρώναμε για πλήρη ανοικοδόμηση του Βασιλικού μπορούν να διοχετευθούν εν μέρη για επιδότηση ηλιακής και αιολικής ενέργειας." Πρόσεξε το ΠΛΗΡΗ και ΕΝ ΜΕΡΗ.
Όσο για τον σεβασμό προς το υφιστάμενο σχέδιο επίσης είπα "Βεβαίως έχουμε, αλλά οι συνθήκες μετά τις 11 -7-11 έχουν αλλάξει.".
Συμπερασματικά:
Συμφωνώ με την προσέγγιση σου "μην τα δώσουμε όλα για εναλλακτική ενέργεια".
Διαφωνώ με το οτι αμύνεσαι αυτών που έχουμε αντί να προτείνεις μια λογική/μετριοπαθή προσαρμογή στις νέες συνθήκες.
Και τέλος τρία ΖΗΤΩ για το προσωπικό και τεχνικούς της ΑΗΚ. Ειλικρινά! Να μην μπλέξουμε τις πολιτικές ευθύνες των προϊσταμένων (από αρμόδιο Υπουργείο και Διοικητικό Συμβούλιο) με τον επαγγελματισμό με τον οποίο το προσωπικό δουλεύει, και τον τρόπου που αντέδρασε στην κρίση. Είναι ένας απο τους πιο σοβαρούς οργανισμούς που φτιάξαμε στην Δημοκρατία.
Ευχαριστώ!
Σταύρος
on 10/08/2011
Όχι, μην το παρεξηγείτε, δεν έγραψα ότι εσείς υποστηρίζετε τέτοια πράγματα, δεν το κάνατε. Απαντούσα σε σας διευκρινίζοντας τη θέση μου ότι διαφωνώ με πολύ ριζικές προσεγγίσεις, τις οποίες όμως δεν αποδίδω σε σας.
Κι εγώ υποστηρίζω "λογική/μετριοπαθή προσαρμογή στις νέες συνθήκες" - ίσως λίγο πιο συντηρητικά από εσάς. Κι εγώ για μεγάλη αλλά όχι 100% ανακατασκευή του Βασιλικού (ή κάτι αντίστοιχου με το Βασιλικό) έγραψα, όπως κι εσείς.
Νομίζω πως "ο αλγόριθμος έχει συγκλίνει" μεταξύ μας και οι διαφορές είναι μικρές. Είναι ευχάριστες αυτές οι συζητήσεις εν μέσω κυπριακού καύσωνα, ελπίζω να ήταν και εποικοδομητικές για μερικούς αναγνώστες. Και ας ευχαριστήσουμε το φιλόξενο αυτό μπλογκ.
Κι εγώ υποστηρίζω "λογική/μετριοπαθή προσαρμογή στις νέες συνθήκες" - ίσως λίγο πιο συντηρητικά από εσάς. Κι εγώ για μεγάλη αλλά όχι 100% ανακατασκευή του Βασιλικού (ή κάτι αντίστοιχου με το Βασιλικό) έγραψα, όπως κι εσείς.
Νομίζω πως "ο αλγόριθμος έχει συγκλίνει" μεταξύ μας και οι διαφορές είναι μικρές. Είναι ευχάριστες αυτές οι συζητήσεις εν μέσω κυπριακού καύσωνα, ελπίζω να ήταν και εποικοδομητικές για μερικούς αναγνώστες. Και ας ευχαριστήσουμε το φιλόξενο αυτό μπλογκ.
on 10/08/2011
Θεοδωρε,
Πιστέυω είναι καιρός να επιτρέψουμε και σε ιδιώτες να παράγουν ενέργεία οποιασδήποτε μορφής. όχι γιατί το κράτος είναι αναξιόπιστο αλλά και για σκοπούς χρηματοδότησης. Αφού όπως πολύ σωστά τόνισες στο άρθρο σου τα κεφάλαια είναι λίγα και ακριβά.
Πιστέυω είναι καιρός να επιτρέψουμε και σε ιδιώτες να παράγουν ενέργεία οποιασδήποτε μορφής. όχι γιατί το κράτος είναι αναξιόπιστο αλλά και για σκοπούς χρηματοδότησης. Αφού όπως πολύ σωστά τόνισες στο άρθρο σου τα κεφάλαια είναι λίγα και ακριβά.
on 01/09/2011
http://en.wikipedia.org/wiki/Hydroelectricity