Ιδιωτικοποιήσεις και ανάπτυξη
14/06/2011
Το νέο σχέδιο «διάσωσης» της Ελληνικής οικονομίας δίνει μεγάλη έμφαση στις ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων, από τις οποίες το κράτος αναμένεται να εισπράξει ένα μεγάλο μέρος των 100 και πλέον δισ. ευρώ του πακέτου.
Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι πέραν από την ενίσχυση των κρατικών εσόδων, το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων θα επιστρέψει τη χώρα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και έτσι θα βοηθήσουν την Ελλάδα να αποφύγει τη χρεοκοπία.
Θα εξηγήσω ότι η πεποίθηση αυτή βασίζεται περισσότερο σε ιδεολογική προκατάληψη παρά σε αποτελέσματα ανεξάρτητων οικονομικών ερευνών.
Στη νεοκλασική θεωρία – η οποία είναι ίσως και η πλέον «φιλική» προσέγγιση σε αυτή την πεποίθηση - η ελεύθερη αγορά λειτουργεί με επιτυχία μόνον όταν υπάρχουν συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού. Οι συνθήκες αυτές απαιτούν – μεταξύ άλλων – τέλεια πληροφόρηση των καταναλωτών, όπως και την ύπαρξη χιλιάδων προμηθευτών, ώστε καμία εταιρεία να μπορεί να καθορίσει από μόνη της την τιμή του προϊόντος. Επίσης απαιτεί την μη ύπαρξη εξωτερικών επιπτώσεων σε άλλες αγορές (externalities) ή σε κοινωφελή αγαθά όπως για παράδειγμα το περιβάλλον.
Στην πράξη πολύ λίγες αγορές λειτουργούν κάτω από συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού. Αν πάρουμε τη βιομηχανία – π.χ. παραγωγή οχημάτων, αεροσκαφών, οπλικών συστημάτων, φαρμάκων, τροφίμων κ.λ.π. - θα διαπιστώσουμε ότι με λίγες εξαιρέσεις, χαρακτηρίζεται από οικονομίες κλίμακας οι οποίες συχνά οδηγούν σε ολιγοπώλια, αν όχι και μονοπώλια.
Στις υπηρεσίες, όπου γενικά μπορεί να υπάρχουν πολλοί προμηθευτές, υπάρχει διαφορετικής μορφής αποτυχία, λόγω ατελούς πληροφόρησης. Η αποτυχία λόγω της άνισης κατανομής των πληροφοριών χωρίς κατάλληλη ρύθμιση από το κράτος μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες για την οικονομία. Η παγκόσμια οικονομική κρίση είναι ένα μόνο παράδειγμα αποτυχίας της ελεύθερης αγοράς στον τομέα των υπηρεσιών λόγω αναιμικής ρύθμισης, με τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία.
Η αγορά των φρέσκων φρούτων και λαχανικών, το λιανικό εμπόριο, η ελαφριά βιομηχανία (π.χ. ένδυση και υπόδηση) είναι ίσως από τις λίγες που πλησιάζουν τον πλήρη ανταγωνισμό στην πράξη. Και αυτό γιατί δεν υπάρχουν μεγάλες οικονομίες κλίμακας, κάτι που επιτρέπει τη συνύπαρξη πολλών παραγωγών - απαραίτητο για να υπάρχει υγιής ανταγωνισμός - ενώ και η ποιότητα των προϊόντων είναι συνήθως εμφανής.
Με λίγα λόγια η αποτυχία της ελεύθερης αγοράς είναι περισσότερο ο κανόνας παρά η εξαίρεση. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι εκεί που αποτυγχάνει η ελεύθερη αγορά, αυτόματα πετυχαίνει το κράτος. Ούτε και σημαίνει ότι το κράτος πρέπει το ίδιο να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά πρέπει τουλάχιστον να παίζει ρυθμιστικό ρόλο. Αλλά σίγουρα σημαίνει ότι οι ιδιωτικοποιήσεις από μόνες τους δεν οδηγούν αυτόματα σε μεγαλύτερη ανάπτυξη.
Επίσης σημαίνει ότι η φιλοσοφική προσέγγιση η οποία επιμένει στη μείωση του ρόλου του κράτους στην οικονομία είναι περισσότερο ιδεολογική παρά ρεαλιστική. Πιο ρεαλιστική είναι η προσέγγιση η οποία προσπαθεί να περιορίσει τις αδυναμίες του σύγχρονου κράτους προωθώντας τους υγιείς θεσμούς και τη χρηστή διακυβέρνηση (good governance).
Για παράδειγμα βιομηχανίες όπως η παραγωγή και προμήθεια ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, οι τηλεπικοινωνίες και οι σιδηρόδρομοι πόρρω απέχουν από τον πλήρη ανταγωνισμό. Και αυτό γιατί υπάρχουν μεγάλες οικονομίες κλίμακας λόγω μεγάλων σταθερών κόστων, οι οποίες σημαίνουν ότι ένας μικρός αριθμός παραγωγών μπορεί να ικανοποιήσει τη ζήτηση πιο αποδοτικά. Σε τέτοιες περιπτώσεις η ιδιωτικοποίηση οργανισμών οδηγεί σε μονοπωλιακές ή ολιγωπολιακές καταστάσεις που συχνά αποβαίνουν σε βάρος του καταναλωτή. Ακόμη και με καλά σχεδιασμένη ρύθμιση, παραμένουν πολλοί κίνδυνοι για τον καταναλωτή, και αυτό γιατί πολλές φορές η ρύθμιση αιχμαλωτίζεται από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.
Εδώ το παράδειγμα της Βρετανίας – η χώρα της δυτικής Ευρώπης που πίστεψε ίσως περισσότερο στις ιδιωτικοποιήσεις από κάθε άλλη - είναι πολύ χρήσιμο. Τώρα στην παροχή ενέργειας υπάρχουν – φαινομενικά - δεκάδες ιδιωτικές εταιρείες και μεγάλος ανταγωνισμός, όπως και ρύθμιση της αγοράς. Στην πράξη όμως, υπάρχουν μόνο τρείς εταιρείες ενέργειας στις οποίες ανήκουν όλες οι υπόλοιπες, οδηγώντας σε συστηματική εκμετάλλευση του καταναλωτή.
Άλλα αρνητικά από τις ιδιωτικοποιήσεις στη Βρετανία ήταν η αύξηση της «βραχυπροθεσμικότητας» (short-termism), η οποία αποθάρρυνε μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε σημαντικά έργα υποδομής. Η υποτονικότητα των επενδύσεων επηρέασε αρνητικά τόσο την παραγωγικότητα όσο και το ρυθμό ανάπτυξης της χώρας. Στην περίπτωση των συγκοινωνιών, η απροθυμία των ιδιωτών επενδυτών να επενδύσουν σε πιο ασφαλείς υποδομές, οδήγησε ακόμη και σε τραγικά σιδηροδρομικά δυστυχήματα.
Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον αντι-παράδειγμα ιδιωτικοποιήσεων στην Ευρώπη είναι η Γαλλία, η οποία συνεχίζει να διατηρεί πολύ μεγαλύτερο «κράτος επιχειρηματία» - και τυχαίνει να έχει και πιο υψηλή παραγωγικότητα - από τη Βρετανία. Στη Γαλλία ο κρατικός παρεμβατισμός στην οικονομία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, ιδιαίτερα στις συγκοινωνίες. Οι σιδηρόδρομοι παραμένουν κρατικοί και πολύ καλύτεροι από αυτούς της Βρετανίας όσον αφορά τιμές, άνεση, ταχύτητα και ασφάλεια. Και αυτό κυρίως γιατί το Γαλλικό κράτος, σε αντίθεση με το Βρετανικό ιδιωτικό τομέα, επένδυσε μεγάλα κονδύλια σε έργα υποδομής. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι επίσης το γεγονός ότι το Γαλλικό κράτος είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της - μεγαλύτερης αεροπορικής εταιρίας στον κόσμο - Air France - KLM με ποσοστό ιδιοκτησίας 18.6%.
Οικονομετρικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα πιο πάνω παραδείγματα δεν αποτελούν ιδιαίτερη εξαίρεση. Οι Paul Cook και Yuichiro Uchida σε μελέτη* που δημοσίευσαν το 2003, η οποία χρησιμοποιεί στοιχεία από ιδιωτικοποιήσεις σε 63 χώρες κατά την περίοδο 1988-97, δείχνουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις δεν οδηγούν σε αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης εκτός και αν συνοδεύονται με αύξηση του ανταγωνισμού και καλή ρύθμιση. Σε πιο πρόσφατη μελέτη**, οι ίδιοι συγγραφείς παρουσιάζουν αποτελέσματα που δείχνουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας απέτυχαν να αυξήσουν την απόδοση των εταιρειών αυτών.
Συμπεραίνω ότι αυτοί που αναμένουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα από μόνες τους θα φέρουν την ανάπτυξη πολύ πιθανό να απογοητευθούν.
Υπάρχει φυσικά και η περίπτωση να μη ξεκινήσει ποτέ το ενδιαφέρον αυτό πείραμα. Οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών έχουν σίγουρα αυξήσει την πιθανότητα αυτή.
*”Privatisation and economic growth in developing countries”, Journal of Development Studies Volume 39, Issue 6, 2003, Pages 121 – 154.
** “The Performance of Privatised Enterprises in Developing Countries”, Journal of Development Studies, Volume 44, Issue 9, 2008, Pages 1342 – 1353.
Πανίκος Δημητριάδης
Καθηγητής Οικονομικών
Πανεπιστήμιο του Leicester
Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι πέραν από την ενίσχυση των κρατικών εσόδων, το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων θα επιστρέψει τη χώρα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και έτσι θα βοηθήσουν την Ελλάδα να αποφύγει τη χρεοκοπία.
Θα εξηγήσω ότι η πεποίθηση αυτή βασίζεται περισσότερο σε ιδεολογική προκατάληψη παρά σε αποτελέσματα ανεξάρτητων οικονομικών ερευνών.
Στη νεοκλασική θεωρία – η οποία είναι ίσως και η πλέον «φιλική» προσέγγιση σε αυτή την πεποίθηση - η ελεύθερη αγορά λειτουργεί με επιτυχία μόνον όταν υπάρχουν συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού. Οι συνθήκες αυτές απαιτούν – μεταξύ άλλων – τέλεια πληροφόρηση των καταναλωτών, όπως και την ύπαρξη χιλιάδων προμηθευτών, ώστε καμία εταιρεία να μπορεί να καθορίσει από μόνη της την τιμή του προϊόντος. Επίσης απαιτεί την μη ύπαρξη εξωτερικών επιπτώσεων σε άλλες αγορές (externalities) ή σε κοινωφελή αγαθά όπως για παράδειγμα το περιβάλλον.
Στην πράξη πολύ λίγες αγορές λειτουργούν κάτω από συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού. Αν πάρουμε τη βιομηχανία – π.χ. παραγωγή οχημάτων, αεροσκαφών, οπλικών συστημάτων, φαρμάκων, τροφίμων κ.λ.π. - θα διαπιστώσουμε ότι με λίγες εξαιρέσεις, χαρακτηρίζεται από οικονομίες κλίμακας οι οποίες συχνά οδηγούν σε ολιγοπώλια, αν όχι και μονοπώλια.
Στις υπηρεσίες, όπου γενικά μπορεί να υπάρχουν πολλοί προμηθευτές, υπάρχει διαφορετικής μορφής αποτυχία, λόγω ατελούς πληροφόρησης. Η αποτυχία λόγω της άνισης κατανομής των πληροφοριών χωρίς κατάλληλη ρύθμιση από το κράτος μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες για την οικονομία. Η παγκόσμια οικονομική κρίση είναι ένα μόνο παράδειγμα αποτυχίας της ελεύθερης αγοράς στον τομέα των υπηρεσιών λόγω αναιμικής ρύθμισης, με τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία.
Η αγορά των φρέσκων φρούτων και λαχανικών, το λιανικό εμπόριο, η ελαφριά βιομηχανία (π.χ. ένδυση και υπόδηση) είναι ίσως από τις λίγες που πλησιάζουν τον πλήρη ανταγωνισμό στην πράξη. Και αυτό γιατί δεν υπάρχουν μεγάλες οικονομίες κλίμακας, κάτι που επιτρέπει τη συνύπαρξη πολλών παραγωγών - απαραίτητο για να υπάρχει υγιής ανταγωνισμός - ενώ και η ποιότητα των προϊόντων είναι συνήθως εμφανής.
Με λίγα λόγια η αποτυχία της ελεύθερης αγοράς είναι περισσότερο ο κανόνας παρά η εξαίρεση. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι εκεί που αποτυγχάνει η ελεύθερη αγορά, αυτόματα πετυχαίνει το κράτος. Ούτε και σημαίνει ότι το κράτος πρέπει το ίδιο να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά πρέπει τουλάχιστον να παίζει ρυθμιστικό ρόλο. Αλλά σίγουρα σημαίνει ότι οι ιδιωτικοποιήσεις από μόνες τους δεν οδηγούν αυτόματα σε μεγαλύτερη ανάπτυξη.
Επίσης σημαίνει ότι η φιλοσοφική προσέγγιση η οποία επιμένει στη μείωση του ρόλου του κράτους στην οικονομία είναι περισσότερο ιδεολογική παρά ρεαλιστική. Πιο ρεαλιστική είναι η προσέγγιση η οποία προσπαθεί να περιορίσει τις αδυναμίες του σύγχρονου κράτους προωθώντας τους υγιείς θεσμούς και τη χρηστή διακυβέρνηση (good governance).
Για παράδειγμα βιομηχανίες όπως η παραγωγή και προμήθεια ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, οι τηλεπικοινωνίες και οι σιδηρόδρομοι πόρρω απέχουν από τον πλήρη ανταγωνισμό. Και αυτό γιατί υπάρχουν μεγάλες οικονομίες κλίμακας λόγω μεγάλων σταθερών κόστων, οι οποίες σημαίνουν ότι ένας μικρός αριθμός παραγωγών μπορεί να ικανοποιήσει τη ζήτηση πιο αποδοτικά. Σε τέτοιες περιπτώσεις η ιδιωτικοποίηση οργανισμών οδηγεί σε μονοπωλιακές ή ολιγωπολιακές καταστάσεις που συχνά αποβαίνουν σε βάρος του καταναλωτή. Ακόμη και με καλά σχεδιασμένη ρύθμιση, παραμένουν πολλοί κίνδυνοι για τον καταναλωτή, και αυτό γιατί πολλές φορές η ρύθμιση αιχμαλωτίζεται από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.
Εδώ το παράδειγμα της Βρετανίας – η χώρα της δυτικής Ευρώπης που πίστεψε ίσως περισσότερο στις ιδιωτικοποιήσεις από κάθε άλλη - είναι πολύ χρήσιμο. Τώρα στην παροχή ενέργειας υπάρχουν – φαινομενικά - δεκάδες ιδιωτικές εταιρείες και μεγάλος ανταγωνισμός, όπως και ρύθμιση της αγοράς. Στην πράξη όμως, υπάρχουν μόνο τρείς εταιρείες ενέργειας στις οποίες ανήκουν όλες οι υπόλοιπες, οδηγώντας σε συστηματική εκμετάλλευση του καταναλωτή.
Άλλα αρνητικά από τις ιδιωτικοποιήσεις στη Βρετανία ήταν η αύξηση της «βραχυπροθεσμικότητας» (short-termism), η οποία αποθάρρυνε μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε σημαντικά έργα υποδομής. Η υποτονικότητα των επενδύσεων επηρέασε αρνητικά τόσο την παραγωγικότητα όσο και το ρυθμό ανάπτυξης της χώρας. Στην περίπτωση των συγκοινωνιών, η απροθυμία των ιδιωτών επενδυτών να επενδύσουν σε πιο ασφαλείς υποδομές, οδήγησε ακόμη και σε τραγικά σιδηροδρομικά δυστυχήματα.
Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον αντι-παράδειγμα ιδιωτικοποιήσεων στην Ευρώπη είναι η Γαλλία, η οποία συνεχίζει να διατηρεί πολύ μεγαλύτερο «κράτος επιχειρηματία» - και τυχαίνει να έχει και πιο υψηλή παραγωγικότητα - από τη Βρετανία. Στη Γαλλία ο κρατικός παρεμβατισμός στην οικονομία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, ιδιαίτερα στις συγκοινωνίες. Οι σιδηρόδρομοι παραμένουν κρατικοί και πολύ καλύτεροι από αυτούς της Βρετανίας όσον αφορά τιμές, άνεση, ταχύτητα και ασφάλεια. Και αυτό κυρίως γιατί το Γαλλικό κράτος, σε αντίθεση με το Βρετανικό ιδιωτικό τομέα, επένδυσε μεγάλα κονδύλια σε έργα υποδομής. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι επίσης το γεγονός ότι το Γαλλικό κράτος είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της - μεγαλύτερης αεροπορικής εταιρίας στον κόσμο - Air France - KLM με ποσοστό ιδιοκτησίας 18.6%.
Οικονομετρικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα πιο πάνω παραδείγματα δεν αποτελούν ιδιαίτερη εξαίρεση. Οι Paul Cook και Yuichiro Uchida σε μελέτη* που δημοσίευσαν το 2003, η οποία χρησιμοποιεί στοιχεία από ιδιωτικοποιήσεις σε 63 χώρες κατά την περίοδο 1988-97, δείχνουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις δεν οδηγούν σε αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης εκτός και αν συνοδεύονται με αύξηση του ανταγωνισμού και καλή ρύθμιση. Σε πιο πρόσφατη μελέτη**, οι ίδιοι συγγραφείς παρουσιάζουν αποτελέσματα που δείχνουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας απέτυχαν να αυξήσουν την απόδοση των εταιρειών αυτών.
Συμπεραίνω ότι αυτοί που αναμένουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα από μόνες τους θα φέρουν την ανάπτυξη πολύ πιθανό να απογοητευθούν.
Υπάρχει φυσικά και η περίπτωση να μη ξεκινήσει ποτέ το ενδιαφέρον αυτό πείραμα. Οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών έχουν σίγουρα αυξήσει την πιθανότητα αυτή.
*”Privatisation and economic growth in developing countries”, Journal of Development Studies Volume 39, Issue 6, 2003, Pages 121 – 154.
** “The Performance of Privatised Enterprises in Developing Countries”, Journal of Development Studies, Volume 44, Issue 9, 2008, Pages 1342 – 1353.
Πανίκος Δημητριάδης
Καθηγητής Οικονομικών
Πανεπιστήμιο του Leicester
16 σχόλια
on 14/06/2011
Αυτό που με προβληματίζει με την ανάλυση είναι ότι από τη στιγμή που η αύξηση στη φορολογία και η μείωση στα επιδόματα θα συντείνουν στην περαιτέρω επιβράδυνση της Ελληνική οικονομίας, τότε μία μέθοδος (ίσως η μόνη) που θα απέφερε στο κράτος κάποια λεφτά στην προσπάθεια να μειώσει το δυσβάστακτο χρέος είναι η ιδιωτικοποιήσεις συγκεκριμένων κρατικών εταιρειών. Ας μην ξεχνάμε ότι στην πράξη (και όχι στη θεωρία) το ελληνικό κράτος φάνηκε ανίκανο να διευθύνει τις εταιρείες του αφού μέσα από τη διαφθορά και τις πελατειακές σχέσεις οι εταιρίες αυτές όπως διευθύνονταν απλά συνέτειναν στην αλόγιστη αύξηση του χρέους.
Αν ο Καθηγητής επιμένει στην αύξηση της φορολογίας και μείωση των δαπανών ως εναλλακτική να το δεχτώ (αν και δεν συμφωνώ) αν όχι τότε ποια εναλλακτική προτείνει.
Αν ο Καθηγητής επιμένει στην αύξηση της φορολογίας και μείωση των δαπανών ως εναλλακτική να το δεχτώ (αν και δεν συμφωνώ) αν όχι τότε ποια εναλλακτική προτείνει.
on 14/06/2011
Ακαδημαϊκή η συζήτηση αν πρέπει να εκποιήσει η Ελλάς τες κρατικές επιχειρήσεις. Εν όψει της απειλουμενης χρεοκοπίας, η ιδιωτικοποίηση είναι υποχρεωτική.
Στο βασικό σας θέμα ότι οι ιδιωτικοποιήσεις τομέων όπως οι συγκοινωνίες, η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες δεν οδηγούν σε πλήρη ανταγωνισμό εφ' οσον στους τομείς αυτούς οι ανταγωνιστές είναι αριθμός μονοψήφιος έχετε δίκαιο. Και θα πρέπει να εφαρμόζεται ο ρόλος του κράτους σαν ρυθμιστής.
Αγνοείτε, όμως, ότι στη προ των ιδιωτικοποίσεων εποχή δεν υπήρχε ούτε ανταγωνισμός ούτε ρύθμιση. Ποιοί διαχειρίζοντο και ενέμοντο τα "οικογενειακά ασημικά" του Ελληνικού λαού που σήμερα θα "ξεπουλήσουμε"; Και ποιοί φωνασκούν πιό δυνατά για το "ξεπούλημα"; Η πραγματικότητα, δυστυχώς, είναι ότι η Ελλάς δεν είχε "κρατικές" επιχειρήσεις όπως τα Γαλλικά Trains a Grand Vitesse ή το Tennessee Valley Authority στη καπιταλιστική Αμερική. Η Ελλάς είχε και έχει "αμπελοχώραφα" των δύο εναλασσωμένων στην εξουσία κομμάτων και των εκ των κομμάτων εκπορευομένων συνδικάτων, που απεδείχθησαν οικτρά ανάξιοι της εμπιστοσύνης και του Έλληνα φορολογουμένου και των ημεδαπών και αλλοδαπών δανειοπαρόχων.
Σαν οικονομολόγος, εισηγείστε την επανάλειψη κρατικής διαχείρισης στην Ολυμπιακή ή στα Ναυπηγεία Ελευσίνας και Σκαραμαγκά που έχουν κοστίσει δεκάδες δις στον Έλληνα φορολογουμενο;
Δυστυχώς έχουμε και στη Κύπρο παρόμοια φαινόμενα. Από τα γραπτά σας συμπεραίνω ότι, αν δεν θέλουμε ιδιωτικοποιήσεις, η μόνη εφικτή λύσις είναι να αναθέσουμε πλήρη διαχειριστικό έλεγχο στούς καλούς Γάλλους,
Στο βασικό σας θέμα ότι οι ιδιωτικοποιήσεις τομέων όπως οι συγκοινωνίες, η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες δεν οδηγούν σε πλήρη ανταγωνισμό εφ' οσον στους τομείς αυτούς οι ανταγωνιστές είναι αριθμός μονοψήφιος έχετε δίκαιο. Και θα πρέπει να εφαρμόζεται ο ρόλος του κράτους σαν ρυθμιστής.
Αγνοείτε, όμως, ότι στη προ των ιδιωτικοποίσεων εποχή δεν υπήρχε ούτε ανταγωνισμός ούτε ρύθμιση. Ποιοί διαχειρίζοντο και ενέμοντο τα "οικογενειακά ασημικά" του Ελληνικού λαού που σήμερα θα "ξεπουλήσουμε"; Και ποιοί φωνασκούν πιό δυνατά για το "ξεπούλημα"; Η πραγματικότητα, δυστυχώς, είναι ότι η Ελλάς δεν είχε "κρατικές" επιχειρήσεις όπως τα Γαλλικά Trains a Grand Vitesse ή το Tennessee Valley Authority στη καπιταλιστική Αμερική. Η Ελλάς είχε και έχει "αμπελοχώραφα" των δύο εναλασσωμένων στην εξουσία κομμάτων και των εκ των κομμάτων εκπορευομένων συνδικάτων, που απεδείχθησαν οικτρά ανάξιοι της εμπιστοσύνης και του Έλληνα φορολογουμένου και των ημεδαπών και αλλοδαπών δανειοπαρόχων.
Σαν οικονομολόγος, εισηγείστε την επανάλειψη κρατικής διαχείρισης στην Ολυμπιακή ή στα Ναυπηγεία Ελευσίνας και Σκαραμαγκά που έχουν κοστίσει δεκάδες δις στον Έλληνα φορολογουμενο;
Δυστυχώς έχουμε και στη Κύπρο παρόμοια φαινόμενα. Από τα γραπτά σας συμπεραίνω ότι, αν δεν θέλουμε ιδιωτικοποιήσεις, η μόνη εφικτή λύσις είναι να αναθέσουμε πλήρη διαχειριστικό έλεγχο στούς καλούς Γάλλους,
on 14/06/2011
Στο τέλος το αποτέλεσμα θα το φέρει μια ομάδα ανθρώπων. Έχω δει ιδιωτικές εταιρείες μεγαλύτερες από το ΑΕΠ της Κύπρου να καταρρέουν εξαιτίας των ανθρώπων που τις διοικούσαν.
Αυτοί που έχουμε και διοικούν τους ημικρατικούς αλλά και τα τμήματα σε κάθε υπουργείο που στέλνουν τιμολόγια, όπως τα τμήματα υδάτος, ποιος τους ελέγχει και πάνω από όλα ποιος τους τιμωρεί;
Αυτοί που έχουμε και διοικούν τους ημικρατικούς αλλά και τα τμήματα σε κάθε υπουργείο που στέλνουν τιμολόγια, όπως τα τμήματα υδάτος, ποιος τους ελέγχει και πάνω από όλα ποιος τους τιμωρεί;
on 14/06/2011
I think we could safely conclude that the Greek government is no France when it comes to managing big companies (or anything for that matter). Given the current state of affairs privatizations could only have a positive impact as contributors to the much needed cleansing that the country needs. Besides the revenue, as you point out privatizations will bring a much needed better governance and efficiencies to these companies. If the price for that is a long term erosion of the product quality (due to short termism), I think Greece does not have to worry about that as the quality of its product can hardly be worst; most of these companies function at the lowest acceptable quality level. I happen to be in Greece for vacation and yesterday I was talking to a friend that works for OTE. He said that his department has 1500 people; 500 of those do the work, the rest are "bought" votes that accumulated over the years. I could not think of a better way to trim that excess weight, other than privatization. But if this anecdotal OTE data is accurate it also points to something else: how difficult, politically, it will be to actually privatize such companies ... especially on top of the austerity/tax measures that are currently imposed on society.
on 15/06/2011
Kyriako:
Thaks for this. I want to take issue with the OTE numbers.
Where does your friend get them from? To me it looks like wildly exaggerated hearsay, which is nevertheless used by analysts and the western press to damage Greece. Where did the stereotype of the 'lazy southerners' came from?
Your friend obviously thinks he is the exception - a hardworking person amidst lazy colleagues. I bet most if not all people who work there feel the same way.
Cheap talk is part of Greece's problems. It is the reason why Greece is being asked for more austerity.
Others in Europe prefer to keep their dirty laundry well hidden from public view and talk of their hard working people being asked to support lazy southerners. See for example:
http://www.profi-forex.us/news/entry4000001552.html
My Greek friends talk of their relatives and friends in poverty despairing. Of pensioners on 500 euros a month who lost 30% of their income amid rising inflation.
Thaks for this. I want to take issue with the OTE numbers.
Where does your friend get them from? To me it looks like wildly exaggerated hearsay, which is nevertheless used by analysts and the western press to damage Greece. Where did the stereotype of the 'lazy southerners' came from?
Your friend obviously thinks he is the exception - a hardworking person amidst lazy colleagues. I bet most if not all people who work there feel the same way.
Cheap talk is part of Greece's problems. It is the reason why Greece is being asked for more austerity.
Others in Europe prefer to keep their dirty laundry well hidden from public view and talk of their hard working people being asked to support lazy southerners. See for example:
http://www.profi-forex.us/news/entry4000001552.html
My Greek friends talk of their relatives and friends in poverty despairing. Of pensioners on 500 euros a month who lost 30% of their income amid rising inflation.
on 16/06/2011
Unfortunately the pensioners and the employees, that actually report taxes, have been the easiest targets of the austerity plans. As for OTE the info is coming from a Greek, not a foreign analyst. He works not exactly for OTE, but for a company that serves only OTE, and it was actually created for the sole purpose so that OTE could hire people beyond the allowable limit (again, according to him). Even if you take out the element of exaggeration (and there's plenty of that in Greece), there seems to be plenty of room for improvement, to put it mildly, especially when it comes to state-owned companies. Here is something else (also anecdotal, since I have not confirmed it). The payroll of OSE, the company that runs the trains, is higher than its total revenue, due to some special employee rights that accumulated over the years. ... So, when Pangalos said "mazi ta fagame" ... he is not kidding. To be clear, I have no negative preconceptions of Greeks (I better not since I married one), but I have little doubt that the Greek leaders have for years misled their people and brought the county to its current state. In most other countries, it was the banks that brought their respective countries to a crisis. In Greece, it can be argued that is the other way around.
on 14/06/2011
"Εδώ το παράδειγμα της Βρετανίας – η χώρα της δυτικής Ευρώπης που πίστεψε ίσως περισσότερο στις ιδιωτικοποιήσεις από κάθε άλλη – είναι πολύ χρήσιμο. Τώρα στην παροχή ενέργειας υπάρχουν – φαινομενικά – δεκάδες ιδιωτικές εταιρείες και μεγάλος ανταγωνισμός, όπως και ρύθμιση της αγοράς. Στην πράξη όμως, υπάρχουν μόνο τρείς εταιρείες ενέργειας στις οποίες ανήκουν όλες οι υπόλοιπες, οδηγώντας σε συστηματική εκμετάλλευση του καταναλωτή."
Ενώ στην Κύπρο που έχουμε μόνο την ΑΗΚ, ο καταναλωτής είναι βασιλιάς....
Ενώ στην Κύπρο που έχουμε μόνο την ΑΗΚ, ο καταναλωτής είναι βασιλιάς....
on 14/06/2011
Για όσους ενδιαφέρονται για μια πιο σφαιρική άποψη περί ιδιωτικοποιήσεων, συστήνω την εξής ευρεία επισκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας στο θέμα:
From State to Market: A Survey of Empirical Studies on Privatization
William L. Megginson and Jeffry M. Netter
Journal of Economic Literature
Vol. 39, No. 2 (Jun., 2001), pp. 321-389
From State to Market: A Survey of Empirical Studies on Privatization
William L. Megginson and Jeffry M. Netter
Journal of Economic Literature
Vol. 39, No. 2 (Jun., 2001), pp. 321-389
on 14/06/2011
This is a nice paper representing the mainstream view of the time. There is a balanced exposition of the theory and covers a lot of ground with the empirical evidence, which in my reading is very mixed, e.g. Russia's disastrous privatization programme, among others.
The paper - surprisingly - reaches the conclusion that privately owned firms are more efficient and more profitable than comparable SOE's. I have no difficulty with more profitable but more efficient goes against a lot of the evidence the authors themselves review.
A decade later, manstream views themselves are changing, and with economics itself is in crisis, many economists are no longer prepared to brush aside the evidence that does not fit with ideaologically driven conclusions.
Moreover privatization is subject to the Lucas critique, as do other government policies. The more it is forced down countries throats by external organizations, the less likely that it will deliver any benefits. good case in point is education-growth or finance-growth. The relationships in the cross-country data have vanished in recent data, largely as a result of World Bank policies.
Importantly the paper ignores - surprise, surprise - risk.
Privatised companies can appear more efficient if they are less risk averse than comparable SOE's, as is likely. Railway companies and airlines are a good example (should we compare the safety record of Helios with CyAir?).
Not surprisingly, the economics literature pays scant attention to safety issues. Cutting corners with safety is a sure way for a privatized company to cut cost and appear efficient and profitable.
The British Rail privatization is a good case in point. It was followed by three disastrous accidents, which transport experts ascribe to the way in which BR was dismantled in order to be privatized. See:
http://www.amazon.co.uk/Broken-Rails-Privatisation-Britains-Railways/dp/1854108573
http://www.jrtr.net/jrtr34/pdf/f12_smi.pdf
The paper - surprisingly - reaches the conclusion that privately owned firms are more efficient and more profitable than comparable SOE's. I have no difficulty with more profitable but more efficient goes against a lot of the evidence the authors themselves review.
A decade later, manstream views themselves are changing, and with economics itself is in crisis, many economists are no longer prepared to brush aside the evidence that does not fit with ideaologically driven conclusions.
Moreover privatization is subject to the Lucas critique, as do other government policies. The more it is forced down countries throats by external organizations, the less likely that it will deliver any benefits. good case in point is education-growth or finance-growth. The relationships in the cross-country data have vanished in recent data, largely as a result of World Bank policies.
Importantly the paper ignores - surprise, surprise - risk.
Privatised companies can appear more efficient if they are less risk averse than comparable SOE's, as is likely. Railway companies and airlines are a good example (should we compare the safety record of Helios with CyAir?).
Not surprisingly, the economics literature pays scant attention to safety issues. Cutting corners with safety is a sure way for a privatized company to cut cost and appear efficient and profitable.
The British Rail privatization is a good case in point. It was followed by three disastrous accidents, which transport experts ascribe to the way in which BR was dismantled in order to be privatized. See:
http://www.amazon.co.uk/Broken-Rails-Privatisation-Britains-Railways/dp/1854108573
http://www.jrtr.net/jrtr34/pdf/f12_smi.pdf
on 14/06/2011
Δυο επισημανσεις για τα προβληματα που αναφερονται.
Προβλημα 1: Ελλιπης πληροφορηση
Σοβαρο βημα προς επιλυση του πιο πανω ειναι το διαδικτυο ως πηγη. Ευκολα τωρα μπορει καποιος να ψαξει, να συγκρινει, και να πληροφορηθει τα 'παντα' που χρειαζεται. Τουλαχιστο για αρκετα προιοντα (πχ. ηλεκτρονικα, βιβλια, κλπ) τετοιου ειδους πληροφορηση ειναι αρκετη.
Προβλημα 2: Ελλειψη ανταγωνισμου
Μια κοινη αγορα υποτιθεται οτι ειναι η ΕΕ. Με ικανοποιητικη πληροφορηση και ανετη προσβαση που επισης προσφερεται απο το διαδικτυο (αλλα και αλλους τροπους) ο αγοραστης εχει προσβαση σε χιλιαδες προμηθευτες.
Θα μπορουσε να δουλεψει το στοιχημα για την Ελλαδα αν ανοιγοτανε πληρως η αγορα, αφαιρουνταν ολες οι στρεβλωσεις και το κρατος επενδυε στη πραγαμτικη ενοποιηση της οικονομιας με την ΕΕ;
Προβλημα 1: Ελλιπης πληροφορηση
Σοβαρο βημα προς επιλυση του πιο πανω ειναι το διαδικτυο ως πηγη. Ευκολα τωρα μπορει καποιος να ψαξει, να συγκρινει, και να πληροφορηθει τα 'παντα' που χρειαζεται. Τουλαχιστο για αρκετα προιοντα (πχ. ηλεκτρονικα, βιβλια, κλπ) τετοιου ειδους πληροφορηση ειναι αρκετη.
Προβλημα 2: Ελλειψη ανταγωνισμου
Μια κοινη αγορα υποτιθεται οτι ειναι η ΕΕ. Με ικανοποιητικη πληροφορηση και ανετη προσβαση που επισης προσφερεται απο το διαδικτυο (αλλα και αλλους τροπους) ο αγοραστης εχει προσβαση σε χιλιαδες προμηθευτες.
Θα μπορουσε να δουλεψει το στοιχημα για την Ελλαδα αν ανοιγοτανε πληρως η αγορα, αφαιρουνταν ολες οι στρεβλωσεις και το κρατος επενδυε στη πραγαμτικη ενοποιηση της οικονομιας με την ΕΕ;
on 15/06/2011
Asymmetric information applies to products and services whose quality is not easy to determine. It was made famous by Georke Akerlof in his study of the second-hand car market, where buyers cannot easily tell whether they are buying a 'peach' (a good car) or a 'lemon' (a bad car that will give you contstant grief). Financial products like private pensions, securities etc are also good examples. Labour markets are also plagued by asymmetric information (employers cannot easily observe quality). Markets can malfunction or collapse because of asymmetric information, as Akerlof, Stiglitz and others have shown. Akerlof and Stiglitz received the Nobel prize for their work on asymmetric information.
The internet will not help you much to determine the quality of second- hand cars and other products/services subject to asymetric information.
The internet will not help you much to determine the quality of second- hand cars and other products/services subject to asymetric information.
on 15/06/2011
Συμφωνώ στο γενικό θέμα με τον καθηγητή και εισηγούμαι κάποιοι ακαδημαϊκοί να κάνουν κάποια έρευνα για τις επιπτώσεις του ανταγωνισμού στην Κύπρο από την φιλελευθεροποίηση της αγοράς στις τηλεπικοινωνίες, στην αγορά καυσίμων και αλλού. Να θυμίσω ότι ο ρυθμιστής τηλεπικοινωνιών κρατά την ΑΤΗΚ με τα δόντια για να μην προσφέρει χαμηλότερες τιμές και προσφορές για να μπορούν οι άλλοι να ανταγωνιστούν. Στοιχηματίζω ότι θέλετε, ότι αν αύριο το κράτος σταματήσει να "ελέγχει" τις τιμές των καυσίμων οι τιμές θα πάνε προς τα πάνω και όχι προς τα κάτω. Σε μικρές χώρες με 2-3 προμηθευτές ενός προϊόντος δεν μπορεί να υπάρχει ανταγωνισμός αλλά δημιουργούνται ολιγοπώλια εις βάρος του καταναλωτή.
Να μελετήσουμε επίσης και τη σχέση τιμής και ποιότητας διότι αν είναι για να κάνουμε τις τιμές χώμα αλλά η ποιότητα της υπηρεσίας (π.χ. ταχύτητες ιντερνετ, κινητή τηλεφωνία, κ.α.) να είναι ανύπαρκτη και ο παροχέας της υπηρεσίας να μην έχει καμία υποχρέωση τότε τι να κάνω τον ανταγωνισμό. Και να μην πούμε πάλι ότι η ελεύθερη αγορά θα τιμωρήσει τον "κακό" προμηθευτή. Αυτό ισχύει όταν ο καταναλωτής-πολίτης έχει πολλές επιλογές. Όταν οι επιλογές είναι μεταξύ 2 το πολύ 3 εταιρειών, ο καταναλωτής έχει περιορισμένη ισχύ. Οι διακυρύξεις των περισσότερων από εμάς για πλήρη φιλελευθεροποίηση των πάντων και των ιδιωτικοποιήσεων είναι πολύ απλές και μπορεί να ηχούν ωραία στα αυτιά, πάσχουν όμως πολύ στην πρακτική υλοποίηση τους ιδιαίτερα στις μικρότερες χώρες. Χρειάζεται σοβαρή μελέτη για την πλήρη και ανεξέλεγκτη εφαρμογή τέτοιων πολιτικών. Το κατάντημα της Ελλάδας σίγουρα θα πρέπει να γίνει μάθημα προς αποφυγή αφού πρώτα βρούμε το τι πραγματικά φταίει.
Να μελετήσουμε επίσης και τη σχέση τιμής και ποιότητας διότι αν είναι για να κάνουμε τις τιμές χώμα αλλά η ποιότητα της υπηρεσίας (π.χ. ταχύτητες ιντερνετ, κινητή τηλεφωνία, κ.α.) να είναι ανύπαρκτη και ο παροχέας της υπηρεσίας να μην έχει καμία υποχρέωση τότε τι να κάνω τον ανταγωνισμό. Και να μην πούμε πάλι ότι η ελεύθερη αγορά θα τιμωρήσει τον "κακό" προμηθευτή. Αυτό ισχύει όταν ο καταναλωτής-πολίτης έχει πολλές επιλογές. Όταν οι επιλογές είναι μεταξύ 2 το πολύ 3 εταιρειών, ο καταναλωτής έχει περιορισμένη ισχύ. Οι διακυρύξεις των περισσότερων από εμάς για πλήρη φιλελευθεροποίηση των πάντων και των ιδιωτικοποιήσεων είναι πολύ απλές και μπορεί να ηχούν ωραία στα αυτιά, πάσχουν όμως πολύ στην πρακτική υλοποίηση τους ιδιαίτερα στις μικρότερες χώρες. Χρειάζεται σοβαρή μελέτη για την πλήρη και ανεξέλεγκτη εφαρμογή τέτοιων πολιτικών. Το κατάντημα της Ελλάδας σίγουρα θα πρέπει να γίνει μάθημα προς αποφυγή αφού πρώτα βρούμε το τι πραγματικά φταίει.
on 15/06/2011
Η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως λεφτά οπότε με τις ιδιωτικοποιήσεις παίρνει κάποια δις.Επιπρόσθετα μετακυλά σε ιδιώτες τις ζημιές,μειώνει το προσωπικό στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και ελπίζει ότι οι ιδιώτες(κάποιοι τουλάχιστον) θα τα καταφέρουν καλύτερα.Βεβαίως η ως τώρα ιστορία μάλλον δείχνει ότι είτε δημόσιες είτε ιδιωτικές οι νυν εταιρείες του δημοσίου το πιό πιθανόν είναι το τελικό αποτέλεσμα να είναι το ίδιο.Άλλωστε δεν βλέπουμε και μεγάλη διαφορά μεταξύ τραπεζών που ελέγχονται από το Δημόσιο με τις ιδωτικές.
on 15/06/2011
I agree that some money will be raised but the timing is bad because of the recession, so prices that will be achieved will be pretty low.
As far as banks are concerned, some of my own research shows that in the last 20 years or so countries with government owned banks have actually fared better, see:
http://econpapers.repec.org/paper/lecleecon/11_2f01.htm
In trying to understand this result, we are finding out in ongoing research that government banks have, on average, been more cautious in terms of the risks they were taking (e.g. security trading that is generally not growth promoting) and were therefore less likely to need a bailout.
As far as banks are concerned, some of my own research shows that in the last 20 years or so countries with government owned banks have actually fared better, see:
http://econpapers.repec.org/paper/lecleecon/11_2f01.htm
In trying to understand this result, we are finding out in ongoing research that government banks have, on average, been more cautious in terms of the risks they were taking (e.g. security trading that is generally not growth promoting) and were therefore less likely to need a bailout.
on 17/06/2011
Πανίκο, οι περισσότερες συγκριτικές μελέτες όπως αυτές που ανάφερες πάχουν από σοβαρά μεθοδολογικά και οικονομετρικά προβλήματα. Προσωπικά τους δίνω πολύ λίγη βαρύτητα (γενικά, όχι μόνο αυτές που ανάφερες).
Βρίσκω το επιχείρημα ότι οι κρατικές τράπεζες αναλαμβάνουν λιγότερο αλόγιστο ρίσκο αρκετά πειστικό. Βέβαια από την άλλη οι κρατικές τράπεζες είναι πολύ πιο πιθανόν να δίνουν δάνεια στη βάση μη τεχνοκρατικών κριτηρίων (ειδικά σε χώρες όπως τη δική μας), το οποίο είναι εξίσου καταστροφικό.
Η κουμπαροκρατία και η κομματοκρατία είναι αυτό που κατέστρεψε (και δυστυχώς αυτός ο όρος είναι κυριολεκτικός) την Ελλάδα, και όχι οι τράπεζες. Και αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος και για μας.
Βρίσκω το επιχείρημα ότι οι κρατικές τράπεζες αναλαμβάνουν λιγότερο αλόγιστο ρίσκο αρκετά πειστικό. Βέβαια από την άλλη οι κρατικές τράπεζες είναι πολύ πιο πιθανόν να δίνουν δάνεια στη βάση μη τεχνοκρατικών κριτηρίων (ειδικά σε χώρες όπως τη δική μας), το οποίο είναι εξίσου καταστροφικό.
Η κουμπαροκρατία και η κομματοκρατία είναι αυτό που κατέστρεψε (και δυστυχώς αυτός ο όρος είναι κυριολεκτικός) την Ελλάδα, και όχι οι τράπεζες. Και αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος και για μας.
on 18/06/2011
Πρωτού σχολιάσω την χρησιμότητα των ιδιωτικοποιήσεων στην ανάπτυξη, θα ήθελα να υπενθυμίσω τρεις βασικές αιτίες για τη διεθνή χρηματοικονομική κρίση και ύφεση που ακολούθησε αλλά και τη μετεξέλιξη των καταστάσεων αυτών σε δημοσιονομική κρίση σε αρκετές χώρες της ευρωζώνης μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Και σύμφωνα με πολύ ισχυρές ενδείξεις (π.χ απόδοση κυπριακών δεκαετών ομολόγων), δυστυχώς πολύ σύντομα (αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα) σε δημοσιονομικό αδιέξοδο θα βρίσκεται και η Κύπρος.
Ποιες είναι λοιπόν οι τρεις βασικές αιτίες της χρηματοικονομικής και μετέπειτα δημοσιονομικής ύφεσης;
1. Η χαλαρή εποπτεία από τη μια που άφησε μεγάλους χρηματωπιστωτικούς οργανισμούς να αναλαμβάνουν υπέρμετρα ρίσκα και η ολέθρια επιλογή των ιδίων των οργανισμών αυτών να αγνοήσουν τα πραγματικά οικονομικά δεδομένα (real economic fundumentals) αναλαμβάνοντας τους προαναφερθέντες κινδύνους. 'Οταν όμως τα πραγματικά οικονομικά δεδομένα δεν λαμβάνονται υπόψιν, η αγορά εκδικείται και διορθώνει αργά ή γρήγορα τις στρεβλώσεις. Η κρίση που ξέσπασε είναι ακριβώς απόδειξη της σωστής λειτουργίας της οικονομίας της αγοράς και του ελεύθερου δημοκρατικού καπιταλισμού και όχι το αντίθετο όπως αυθαίρετα και αβάσιμα ισχυρίζοντα ορισμένοι. Το "αόρατο χέρι" δεν αφήνει στο τέλος κανένα ατιμώρητο για όσες πράξεις υποτιμούν τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς και των πραγματικών οικονομικών δεδομένων, για όσες ενέργειες βασίζονται σε ψευδαισθήσεις και στην απληστία ορισμένων να δημιουργήσουν κέρδη από το πουθενά και όχι μέσω πραγματικής παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών.
2, Δεύτερη αιτία της κρίσης που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ αποτελεί η πολιτική του κρατικού παρεμβατισμού για "φτηνή στέγηςγια όλους" της κυβέρνησης Μπους η οποία αυθαίρετα ασφαλώς βαφτίζεται ως νεοφιλελεύθερη (ακριβώς το αντίθετο είναι) και η οπόια οδήγησε τους πιστωτικούς οργανισμούς που βρίσκονταν υπό τον έλεγχό της στην παροχή στεγαστικών δανέιων χωρίς καμία εγγύηση προς όφελος δήθεν των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων.Στο τέλος, το "αόρατο χέρι" της ελεύθερης οικονομίας τιμώρησε την απερίσκεπτη πολιτική κρατικού παρεμβατισμού για φτηνή στέγη με τα γνωστά οδυνηρά διορθωτικά αποτελέσματα.
3. Η δημοσιονομική κρίση που ακολούθησε σε πολλές χώρες δεν ήταν απότοκο της χρηματοικονομικής κρίσης που προηγήθηκε αλλά το αποτέλεσμα ενός κρατισμού που δεν ήταν βιώσιμος και που αργά η γρήγορα θα οδηγούσε σε δημοσιονομική κατάρρευση. Απλούστα οι ψηλοί ρυθμοί της οικονομίας και τα μεγάλα κρατικά έσοδα έκρυβαν για χρόνια τον αλόγιστο κρατικό παρεμβατισμό και τις σπατάλες και όταν η οικονομική ύφεση κτύπησε τις οικονομίες, έφερε στην επιφάνεια τα προβλήματα αυτά και την ανάγκη για δραστική περικοπή των δαπανών, ριζικές διαρθρωτικές τομές και δραστική επανεξέταση του ρόλου του κράτους.
Συμπεράσματα: Η ενίσχυση και ισχυροποίση της χρηματοικονομικής εποπτείας από τη μια και η δραστική μείωση του κρατικού παρεμβατισμού και σπατάλης από την άλλη αποτελούν τη μόνη διέξοδο από την οικονομική-δημοσιονομική κρίση. Οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής αυτής και η αποτυχία των μέχρι τώρα μέτρων στην Ελλάδα, αντανακλούν την αποτυχία της Ελλήνικής κυβέρνησης να προχωρήσει άμεσα και δραστικά στο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων. Το μνημόνιο όπως εξελίκτηκε, με την έμφαση στις βαριές φορολογίες αντί στη δραστική μείωση του κρατισμού αντανακλά ως ένα βαθμό τις ιδεολογικές αγκυλώσεις της αριστεράς και τον φόβο του ΠΑΣΟΚ να προχωρήσει σε πραγματικά φιλελεύθερες επιλογές που θα βγάλουν την οικονομία από τη σημερινή κρίση. Βέβαια, δεν υπάρχει άλλη επιλογή τη στιγμή αυτή από το μνημόνιο αυτό και η εφαρμογή του ΣΤΗΝ ΟΛΟΤΗΤΑ ΤΟΥ αποτελεί άμεση αναγκαιότητα! Στόχος όμως μιας οικονομίας δεν μπορεί να είναι η εξεύρεση πόρων για να συνεχίζει να δανείζεται και να τροφοδοτά ένα δημοσιονομικό έλλειμμα και ένα μη βιώσιμο χρέος, τελικός στόχος θα πρέπει να είναι η μείωση του κρατισμού στο σημείο το οποίο θα επιτρέπει τη δημηργεία βιώσιμων και διατηρήσιμων δημοσιονομικών πλεονάσματα. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή αποδείχτηκε λανθασμένη με ολέθριες συνέπειες.
Τελιώνοντας, θα ήθελα να επισημάνω πως είναι αστείο να αμφισβητούνται τα σαρωτικά οικονομικά πλεονεκτήματα και τα συντριπτικά συνολικά οφέλη των οικονομικών μεταρρυθμίσεων συμπεριλαμβανομένων και των ιδιωτικοποιήσεων που επέφερε στην Βρετανία η οικονομική πολιτική της Κ. Θάτσερ. Μια απλή σύγκριση της πραγματικά μίζερης βρετανικής οικονομίας του 1979 με την σύγχρονη και δυναμική οικονομία που παρέδωσε η κ. Θάτσερ στο τέλος της θητείας της στέλλει στον κάλαθο των αχρήστων τις "οικονομετρικές μελέτες" που επιστρατεύονται για να αποδείξουν το αντίθετο από ότι και μόνο μια απλή ανάγνωση και σύγκριση των πιο βασικών μεγεθών της βρετανικής οικονομίας αποδεικνύει! Στα σαρωτικά αυτά οικονομικά οφέλη της πολιτικής Θάτσερ είναι που αναφέρθηκε και πολύ πρόσφατα σε συνέντευξη του ο Κύπριος Νομπελίστας κ. Πισσαρίδης (Ναυτεμπορική) για να υποδείξει πολύ εύστοχα πως η Ελλάδα σήμερα χρειάεται ένα ανάλογο Σοκ όπως αυτό που επέβαλε η κ. Θατσερ στη Βρετανία τη δεκαετία του 80, για να μπορέσει να αλλάξει η Ελλάδα και να πάει μπροστά. Το ίδιο ασφαλώς λέω εγώ χρειάζεται και η Κύπρος, η οποία κατά τη γνώμη μου, θα το πω και ας θεωρηθεί ακραίο, βρίσκεται δυνητικά σε χειρότερη και από την Ελλάδα θέση. Γιατί τουλάχιστον η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από ένα πλαίσιο μέτρων, οι σαρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν αρχίσει. Ενώ στην Κύπρο βρισκόμαστε δυστυχώς ακόμα στο σημείο μηδεν και στην ωραιοποίηση μιας θλιβερής κατάστασης η οποία δεν μπορεί να κρύβεται για πολύ ακόμα. Και είτε βλέπουμε τις πραγματικότητες αυτές, είτε μένουμε προσηλωμένοι σε ξεπερασμένες ιδεολογικές αγκυλώσεις και σοφιστείες περί "κακών" ιδιωτικοποιήσεων και άλλων ..."δαιμόνων" που κρατούν τον Κύπριο πολίτη αποκομμένο από τη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα και δέσμιο αντιλήψεων που οδηγούν (αν δεν οδήγησαν ήδη) την οικονομία μας στην καταστροφή!
Ποιες είναι λοιπόν οι τρεις βασικές αιτίες της χρηματοικονομικής και μετέπειτα δημοσιονομικής ύφεσης;
1. Η χαλαρή εποπτεία από τη μια που άφησε μεγάλους χρηματωπιστωτικούς οργανισμούς να αναλαμβάνουν υπέρμετρα ρίσκα και η ολέθρια επιλογή των ιδίων των οργανισμών αυτών να αγνοήσουν τα πραγματικά οικονομικά δεδομένα (real economic fundumentals) αναλαμβάνοντας τους προαναφερθέντες κινδύνους. 'Οταν όμως τα πραγματικά οικονομικά δεδομένα δεν λαμβάνονται υπόψιν, η αγορά εκδικείται και διορθώνει αργά ή γρήγορα τις στρεβλώσεις. Η κρίση που ξέσπασε είναι ακριβώς απόδειξη της σωστής λειτουργίας της οικονομίας της αγοράς και του ελεύθερου δημοκρατικού καπιταλισμού και όχι το αντίθετο όπως αυθαίρετα και αβάσιμα ισχυρίζοντα ορισμένοι. Το "αόρατο χέρι" δεν αφήνει στο τέλος κανένα ατιμώρητο για όσες πράξεις υποτιμούν τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς και των πραγματικών οικονομικών δεδομένων, για όσες ενέργειες βασίζονται σε ψευδαισθήσεις και στην απληστία ορισμένων να δημιουργήσουν κέρδη από το πουθενά και όχι μέσω πραγματικής παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών.
2, Δεύτερη αιτία της κρίσης που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ αποτελεί η πολιτική του κρατικού παρεμβατισμού για "φτηνή στέγηςγια όλους" της κυβέρνησης Μπους η οποία αυθαίρετα ασφαλώς βαφτίζεται ως νεοφιλελεύθερη (ακριβώς το αντίθετο είναι) και η οπόια οδήγησε τους πιστωτικούς οργανισμούς που βρίσκονταν υπό τον έλεγχό της στην παροχή στεγαστικών δανέιων χωρίς καμία εγγύηση προς όφελος δήθεν των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων.Στο τέλος, το "αόρατο χέρι" της ελεύθερης οικονομίας τιμώρησε την απερίσκεπτη πολιτική κρατικού παρεμβατισμού για φτηνή στέγη με τα γνωστά οδυνηρά διορθωτικά αποτελέσματα.
3. Η δημοσιονομική κρίση που ακολούθησε σε πολλές χώρες δεν ήταν απότοκο της χρηματοικονομικής κρίσης που προηγήθηκε αλλά το αποτέλεσμα ενός κρατισμού που δεν ήταν βιώσιμος και που αργά η γρήγορα θα οδηγούσε σε δημοσιονομική κατάρρευση. Απλούστα οι ψηλοί ρυθμοί της οικονομίας και τα μεγάλα κρατικά έσοδα έκρυβαν για χρόνια τον αλόγιστο κρατικό παρεμβατισμό και τις σπατάλες και όταν η οικονομική ύφεση κτύπησε τις οικονομίες, έφερε στην επιφάνεια τα προβλήματα αυτά και την ανάγκη για δραστική περικοπή των δαπανών, ριζικές διαρθρωτικές τομές και δραστική επανεξέταση του ρόλου του κράτους.
Συμπεράσματα: Η ενίσχυση και ισχυροποίση της χρηματοικονομικής εποπτείας από τη μια και η δραστική μείωση του κρατικού παρεμβατισμού και σπατάλης από την άλλη αποτελούν τη μόνη διέξοδο από την οικονομική-δημοσιονομική κρίση. Οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής αυτής και η αποτυχία των μέχρι τώρα μέτρων στην Ελλάδα, αντανακλούν την αποτυχία της Ελλήνικής κυβέρνησης να προχωρήσει άμεσα και δραστικά στο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων. Το μνημόνιο όπως εξελίκτηκε, με την έμφαση στις βαριές φορολογίες αντί στη δραστική μείωση του κρατισμού αντανακλά ως ένα βαθμό τις ιδεολογικές αγκυλώσεις της αριστεράς και τον φόβο του ΠΑΣΟΚ να προχωρήσει σε πραγματικά φιλελεύθερες επιλογές που θα βγάλουν την οικονομία από τη σημερινή κρίση. Βέβαια, δεν υπάρχει άλλη επιλογή τη στιγμή αυτή από το μνημόνιο αυτό και η εφαρμογή του ΣΤΗΝ ΟΛΟΤΗΤΑ ΤΟΥ αποτελεί άμεση αναγκαιότητα! Στόχος όμως μιας οικονομίας δεν μπορεί να είναι η εξεύρεση πόρων για να συνεχίζει να δανείζεται και να τροφοδοτά ένα δημοσιονομικό έλλειμμα και ένα μη βιώσιμο χρέος, τελικός στόχος θα πρέπει να είναι η μείωση του κρατισμού στο σημείο το οποίο θα επιτρέπει τη δημηργεία βιώσιμων και διατηρήσιμων δημοσιονομικών πλεονάσματα. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή αποδείχτηκε λανθασμένη με ολέθριες συνέπειες.
Τελιώνοντας, θα ήθελα να επισημάνω πως είναι αστείο να αμφισβητούνται τα σαρωτικά οικονομικά πλεονεκτήματα και τα συντριπτικά συνολικά οφέλη των οικονομικών μεταρρυθμίσεων συμπεριλαμβανομένων και των ιδιωτικοποιήσεων που επέφερε στην Βρετανία η οικονομική πολιτική της Κ. Θάτσερ. Μια απλή σύγκριση της πραγματικά μίζερης βρετανικής οικονομίας του 1979 με την σύγχρονη και δυναμική οικονομία που παρέδωσε η κ. Θάτσερ στο τέλος της θητείας της στέλλει στον κάλαθο των αχρήστων τις "οικονομετρικές μελέτες" που επιστρατεύονται για να αποδείξουν το αντίθετο από ότι και μόνο μια απλή ανάγνωση και σύγκριση των πιο βασικών μεγεθών της βρετανικής οικονομίας αποδεικνύει! Στα σαρωτικά αυτά οικονομικά οφέλη της πολιτικής Θάτσερ είναι που αναφέρθηκε και πολύ πρόσφατα σε συνέντευξη του ο Κύπριος Νομπελίστας κ. Πισσαρίδης (Ναυτεμπορική) για να υποδείξει πολύ εύστοχα πως η Ελλάδα σήμερα χρειάεται ένα ανάλογο Σοκ όπως αυτό που επέβαλε η κ. Θατσερ στη Βρετανία τη δεκαετία του 80, για να μπορέσει να αλλάξει η Ελλάδα και να πάει μπροστά. Το ίδιο ασφαλώς λέω εγώ χρειάζεται και η Κύπρος, η οποία κατά τη γνώμη μου, θα το πω και ας θεωρηθεί ακραίο, βρίσκεται δυνητικά σε χειρότερη και από την Ελλάδα θέση. Γιατί τουλάχιστον η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από ένα πλαίσιο μέτρων, οι σαρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν αρχίσει. Ενώ στην Κύπρο βρισκόμαστε δυστυχώς ακόμα στο σημείο μηδεν και στην ωραιοποίηση μιας θλιβερής κατάστασης η οποία δεν μπορεί να κρύβεται για πολύ ακόμα. Και είτε βλέπουμε τις πραγματικότητες αυτές, είτε μένουμε προσηλωμένοι σε ξεπερασμένες ιδεολογικές αγκυλώσεις και σοφιστείες περί "κακών" ιδιωτικοποιήσεων και άλλων ..."δαιμόνων" που κρατούν τον Κύπριο πολίτη αποκομμένο από τη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα και δέσμιο αντιλήψεων που οδηγούν (αν δεν οδήγησαν ήδη) την οικονομία μας στην καταστροφή!