Έξοδος από τη δημοσιονομική κρίση στην Κύπρο: Ο ρόλος της Κεντρικής Τράπεζας
03/04/2012
Όπως είναι γνωστό η πιστοληπτική ικανότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει υποχωρήσει δραματικά τους τελευταίους 12 μήνες, με αποτέλεσμα να μην μπορεί το Υπουργείο Οικονομικών να δανειστεί με λογικά επιτόκια από τις διεθνείς αγορές.
Την ίδια περίοδο, όπως είναι επίσης γνωστό, η ΕΚΤ επανειλημμένα με παρεμβάσεις στις διεθνείς αγορές αγόρασε ομόλογα κρατών μελών της Ευρωζώνης σε μεγάλες ποσότητες, γεγονός που βοήθησε στη συγκράτηση των αποδόσεων των ομολόγων των χωρών αυτών (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα). Να σημειωθεί πως ταυτόχρονα με τις αγορές των ομολόγων η ΕΚΤ απορροφά ρευστότητα για να μην επηρεάσει πιο ευρύτερα τις μακροοικονομικές ισορροπίες στις εν λόγω οικονομίες. Δηλαδή, σκοπός είναι να επηρεάσει τις τιμές και τις αποδόσεις ομολόγων και όχι την πραγματική οικονομία.
Επανειλημμένα, και μέσα από ανακοινώσεις και δηλώσεις αξιωματούχων της, η ΕΚΤ ξεκαθάρισε πως οι αγορές των ομολόγων αυτών από τις συγκεκριμένες αγορές έγιναν μόνο για να διασφαλιστεί ο μηχανισμός λειτουργίας της νομισματικής πολιτικής (monetary policy transmission mechanism) ο οποίος είχε επηρεαστεί από τη μεταβλητότητα στις αποδόσεις ομολόγων και άλλων τίτλων και το γενικότερο αρνητικό κλίμα που επικρατεί. Το βάθος της κρίσης αυτής στην Ελλάδα και ο κίνδυνος εξάπλωσης της σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα στην Ιταλία και στην Ισπανία, δημιουργούσαν προβλήματα στο μηχανισμό αυτό — σύμφωνα με την ΕΚΤ — και έθεταν σε κίνδυνο την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής.
Πρέπει να τονίσουμε πώς η αγορά κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ για σκοπούς χρηματοδότησης του ελλείμματος απαγορεύεται ρητά από τη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Άρθρο 123.1) η οποία αναφέρει πως «…απαγορεύονται οι υπεραναλήψεις ή οποιουδήποτε άλλου είδους πιστωτικές διευκολύνσεις από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών… προς … κεντρικές κυβερνήσεις … [και] απαγορεύεται επίσης να αγοράζουν απευθείας χρεόγραφα, από τους οργανισμούς ή τους φορείς αυτούς, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή οι εθνικές κεντρικές τράπεζες».
Τους τελευταίους μήνες έχει γίνει λόγος για το ρόλο που μπορεί να παίξει ο Διοικητής της ΚΤΚ για το θέμα αγοράς ομολόγων της κυπριακής κυβέρνησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (EKT). Δεν διευκρινίζεται όμως εάν η ΕΚΤ θα πρέπει να αγοράσει στη δευτερογενή αγορά για να βοηθήσει να μειωθούν τα επιτόκια στα ομόλογα της Κύπρου, ή στην πρωτογενή αγορά για να χρηματοδοτήσει την Κυπριακή Δημοκρατία που αδυνατεί να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από τις αγορές.
Λέγεται πώς ο Διοικητής της ΚΤΚ θα μπορούσε να πείσει την ΕΚΤ να προβεί σε αγορές κυπριακών ομολόγων και δημόσια συνδέεται το θέμα αυτό και με την ανανέωση της θητείας του.
Γιατί θα πρέπει να αγοράσει κυπριακά ομόλογα η ΕΚΤ;
Οι αγορές από την πρωτογενή αγορά απαγορεύονται ρητά από τη Συνθήκη όπως αναφέραμε προηγουμένως, καθώς και από το καταστατικό της ΕΚΤ. Αγορές από τη δευτερογενή αγορά, οι οποίες να τονίσουμε δεν βοηθούν στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα γίνονταν μόνο εάν η μεταβλητότητα των αποδόσεων των κυπριακών ομολόγων θα έθετε σε κίνδυνο την εύρυθμη λειτουργιά της αγοράς στην ευρωζώνη και του μηχανισμού λειτουργίας της νομισματικής πολιτικής. Κάτι τέτοιο δεν είναι πιθανό λόγω του μεγέθους και της σημασίας της κυπριακής οικονομίας. Θεωρούμε, λοιπόν, πως οι ψίθυροι περί αυτού δεν σχετίζονται με το εν λόγω ζήτημα αλλά βασίζονται σε άλλα κίνητρα που δεν σκοπεύω να αναλύσω στο παρόν άρθρο.
Απλά καταληκτικά θα έλεγα πως η συζήτηση αυτή δεν είναι σοβαρή και πώς απλά δεν βοηθά αφού αυτό που χρειάζεται στο παρόν στάδιο είναι μέτρα που ν’ αντιμετωπίζουν τα σοβαρά διαρθρωτικά και δημοσιονομικά προβλήματα της Κύπρου.
Βεβαίως, εάν η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίσει να αντιμετωπίζει προβλήματα χρηματοδότησης των ελλειμμάτων και αναχρηματοδότησης παλαιότερων δανείων, και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα κενά, είτε γιατί δεν μπορεί να προωθήσει μέτρα ή γιατί οι πιέσεις από τις αγορές είναι αφόρητες, τότε η μοναδική διέξοδος είναι να προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης (EFSF) και το ΔΝΤ.
Η ΕΚΤ δεν είναι ούτε ΔΝΤ ούτε μηχανισμός στήριξης και ο Διοικητής της ΚΤΚ δεν είναι ο αρμόδιος για να λύσει τα δημοσιονομικά προβλήματα του κράτους.
Δρ. Ζήνων Γ. Κοντολαίμης, Κέντρο Οικονομικών Ερευνών, Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Την ίδια περίοδο, όπως είναι επίσης γνωστό, η ΕΚΤ επανειλημμένα με παρεμβάσεις στις διεθνείς αγορές αγόρασε ομόλογα κρατών μελών της Ευρωζώνης σε μεγάλες ποσότητες, γεγονός που βοήθησε στη συγκράτηση των αποδόσεων των ομολόγων των χωρών αυτών (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα). Να σημειωθεί πως ταυτόχρονα με τις αγορές των ομολόγων η ΕΚΤ απορροφά ρευστότητα για να μην επηρεάσει πιο ευρύτερα τις μακροοικονομικές ισορροπίες στις εν λόγω οικονομίες. Δηλαδή, σκοπός είναι να επηρεάσει τις τιμές και τις αποδόσεις ομολόγων και όχι την πραγματική οικονομία.
Επανειλημμένα, και μέσα από ανακοινώσεις και δηλώσεις αξιωματούχων της, η ΕΚΤ ξεκαθάρισε πως οι αγορές των ομολόγων αυτών από τις συγκεκριμένες αγορές έγιναν μόνο για να διασφαλιστεί ο μηχανισμός λειτουργίας της νομισματικής πολιτικής (monetary policy transmission mechanism) ο οποίος είχε επηρεαστεί από τη μεταβλητότητα στις αποδόσεις ομολόγων και άλλων τίτλων και το γενικότερο αρνητικό κλίμα που επικρατεί. Το βάθος της κρίσης αυτής στην Ελλάδα και ο κίνδυνος εξάπλωσης της σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα στην Ιταλία και στην Ισπανία, δημιουργούσαν προβλήματα στο μηχανισμό αυτό — σύμφωνα με την ΕΚΤ — και έθεταν σε κίνδυνο την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής.
Πρέπει να τονίσουμε πώς η αγορά κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ για σκοπούς χρηματοδότησης του ελλείμματος απαγορεύεται ρητά από τη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Άρθρο 123.1) η οποία αναφέρει πως «…απαγορεύονται οι υπεραναλήψεις ή οποιουδήποτε άλλου είδους πιστωτικές διευκολύνσεις από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών… προς … κεντρικές κυβερνήσεις … [και] απαγορεύεται επίσης να αγοράζουν απευθείας χρεόγραφα, από τους οργανισμούς ή τους φορείς αυτούς, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή οι εθνικές κεντρικές τράπεζες».
Τους τελευταίους μήνες έχει γίνει λόγος για το ρόλο που μπορεί να παίξει ο Διοικητής της ΚΤΚ για το θέμα αγοράς ομολόγων της κυπριακής κυβέρνησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (EKT). Δεν διευκρινίζεται όμως εάν η ΕΚΤ θα πρέπει να αγοράσει στη δευτερογενή αγορά για να βοηθήσει να μειωθούν τα επιτόκια στα ομόλογα της Κύπρου, ή στην πρωτογενή αγορά για να χρηματοδοτήσει την Κυπριακή Δημοκρατία που αδυνατεί να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από τις αγορές.
Λέγεται πώς ο Διοικητής της ΚΤΚ θα μπορούσε να πείσει την ΕΚΤ να προβεί σε αγορές κυπριακών ομολόγων και δημόσια συνδέεται το θέμα αυτό και με την ανανέωση της θητείας του.
Γιατί θα πρέπει να αγοράσει κυπριακά ομόλογα η ΕΚΤ;
Οι αγορές από την πρωτογενή αγορά απαγορεύονται ρητά από τη Συνθήκη όπως αναφέραμε προηγουμένως, καθώς και από το καταστατικό της ΕΚΤ. Αγορές από τη δευτερογενή αγορά, οι οποίες να τονίσουμε δεν βοηθούν στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα γίνονταν μόνο εάν η μεταβλητότητα των αποδόσεων των κυπριακών ομολόγων θα έθετε σε κίνδυνο την εύρυθμη λειτουργιά της αγοράς στην ευρωζώνη και του μηχανισμού λειτουργίας της νομισματικής πολιτικής. Κάτι τέτοιο δεν είναι πιθανό λόγω του μεγέθους και της σημασίας της κυπριακής οικονομίας. Θεωρούμε, λοιπόν, πως οι ψίθυροι περί αυτού δεν σχετίζονται με το εν λόγω ζήτημα αλλά βασίζονται σε άλλα κίνητρα που δεν σκοπεύω να αναλύσω στο παρόν άρθρο.
Απλά καταληκτικά θα έλεγα πως η συζήτηση αυτή δεν είναι σοβαρή και πώς απλά δεν βοηθά αφού αυτό που χρειάζεται στο παρόν στάδιο είναι μέτρα που ν’ αντιμετωπίζουν τα σοβαρά διαρθρωτικά και δημοσιονομικά προβλήματα της Κύπρου.
Βεβαίως, εάν η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίσει να αντιμετωπίζει προβλήματα χρηματοδότησης των ελλειμμάτων και αναχρηματοδότησης παλαιότερων δανείων, και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα κενά, είτε γιατί δεν μπορεί να προωθήσει μέτρα ή γιατί οι πιέσεις από τις αγορές είναι αφόρητες, τότε η μοναδική διέξοδος είναι να προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης (EFSF) και το ΔΝΤ.
Η ΕΚΤ δεν είναι ούτε ΔΝΤ ούτε μηχανισμός στήριξης και ο Διοικητής της ΚΤΚ δεν είναι ο αρμόδιος για να λύσει τα δημοσιονομικά προβλήματα του κράτους.
Δρ. Ζήνων Γ. Κοντολαίμης, Κέντρο Οικονομικών Ερευνών, Πανεπιστήμιο Κύπρου.
12 σχόλια
on 03/04/2012
Excellent article.
The myth that Orphanides needs to stay to persuade the ECB to buy bonds on the secondary market was just to keep him in power.
The myth that Orphanides needs to stay to persuade the ECB to buy bonds on the secondary market was just to keep him in power.
on 03/04/2012
Αυτό είναι το πρώτο συμπέρασμα από το άρθρο. Ίσως όμως εξίσου σημαντικό είναι το συμπέρασμα ότι επιβάλλεται να ληφθούν και άλλα διαρθρωτικά μέτρα εκ μέρους της κυβέρνησης. Ο υπουργός χθες με δηλώσεις του πέρασε το μήνυμα ότι ακόμη όλα τα σενάρια είναι πιθανά.
on 03/04/2012
Στην μικρή κυπριακή κοινωνία που οι συνειδήσεις και οι απόψεις επηρεάζονται τόσο εύκολα από τα ΜΜΕ και από θεοποιήσεις αξιωματούχων, καλών και κακών, που είχαν προϋπηρεσία στο εξωτερικό (π.χ. Ορφανίδης, Σαρρής) οι προσπάθειες που φαίνεται ότι υπομοεί ο κ. Κοντολαίμης είναι βούτυρο στο ψωμί των διαφόρων. Τώρα που φεύγει θα πείσει? Πού ήταν τόσο καιρό κύριοι? Γιατί δεν έπεισε τόσο καιρό? Είναι χιλιοειπωμένα τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών. Το συμπέρασμα όμως είναι ένα: o κ. Ορφανίδης ανέλαβε το 2007, από το 2008 και μετά (με την είσοδό μας δηλαδή στο ευρώ) είχε ΕΝΑ βασικό ρόλο να επιτελεσει. Τη διαφύλαξη της σταθερότητας του τραπεζικού μας συστήματος. Την άνοιξη του 2012 αφήνει ένα τραπεζικό σύστημα με τρύπες δισεκατομυρίων ευρώ οι οποίες πιθανότατα θα μεγαλώσουν λόγω των ζημίων που θα προέλθουν από τα δανειακά χαρτοφυλάκια στην Ελλάδα κυρίως. Αυτή είνα η πραγματικότητα. Όσοι δε πιστεύουν ότι καμία ευθύνη δεν έχει πολύ απλά βάζουν τον πήχη πολύ χαμηλά για τεχνοκράτη της αξίας και των εμπειριών του κ. Ορφανίδη. Απλά πράγματα.
Κατά τα άλλα πολύ καλό το άρθρο.
Κατά τα άλλα πολύ καλό το άρθρο.
on 04/04/2012
Προχτές μιλούσε ο Stark (αυτός που παρετήθηκε από την ECB) στο BBC και έλεγε ακριβώς αυτά τα πράγματα για την αγορά ομολόγων από την ECB.
Δυστυχώς αυτά που είναι γνωστά έξω είναι άγνωστα στην Κύπρο και το κείμενο είναι πολύ διαφωτιστικό.
Ένα άλλο παραμύθι που κυκλοφορεί είναι ότι χρειάζεται να ξαναδιοριστεί ο Ορφανίδης για να δεκτεί το EFSF να δώσει κεφάλαια για τις τράπεζες μας.
Πάντως δεν είναι μόνο ο Ορφανίδης το πρόβλημα άλλα και οι όλοι οι άλλοι λειτουργοί και εμπορικοί τραπεζίτες που έφεραν στην Κύπρο τη μεγαλύτερη οικονομική καταστροφή μετά την εισβολή των Τούρκων.
Θα μείνουν αυτοί για να μας σώσουν από την καταστροφή που μας έφεραν;
Δυστυχώς αυτά που είναι γνωστά έξω είναι άγνωστα στην Κύπρο και το κείμενο είναι πολύ διαφωτιστικό.
Ένα άλλο παραμύθι που κυκλοφορεί είναι ότι χρειάζεται να ξαναδιοριστεί ο Ορφανίδης για να δεκτεί το EFSF να δώσει κεφάλαια για τις τράπεζες μας.
Πάντως δεν είναι μόνο ο Ορφανίδης το πρόβλημα άλλα και οι όλοι οι άλλοι λειτουργοί και εμπορικοί τραπεζίτες που έφεραν στην Κύπρο τη μεγαλύτερη οικονομική καταστροφή μετά την εισβολή των Τούρκων.
Θα μείνουν αυτοί για να μας σώσουν από την καταστροφή που μας έφεραν;
on 04/04/2012
I agree that not only Orphanides is the problem but he is a major part of it.
The bank execs at the big 2 banks that led their banks to massive losses are mostly still there trying to cover their tracks and their mistakes, unless an independent investigation of what went wrong is carried out soon, then we will have a scandal much worse than that of the stock exchange in 2000. The only people that have been forced out were the greek leaders of Laiki all the other culprits of the 4.4 billion losses are still there. A large part of the Cypriot political and media elite (Kazamias, Sarris, Vasilliou, Orphanides) were trying to say that it is NOT the time to investigate the culprits now, WHY NOT?
This investigation can run in parallel to the efforts to save our economy and banking system, an independent investigation is necessary and heads should roll to show that we are indeed a European country and not a banana republic, but as Orphanides is part of the problem and his friends in the media are trying even now to make sure he is re-appointed what change can be expected?
Unless me make a clean start with a new guy as head regulator who will have no reason to fear an investigation then we will not clear the mess in our banking system.
The bank execs at the big 2 banks that led their banks to massive losses are mostly still there trying to cover their tracks and their mistakes, unless an independent investigation of what went wrong is carried out soon, then we will have a scandal much worse than that of the stock exchange in 2000. The only people that have been forced out were the greek leaders of Laiki all the other culprits of the 4.4 billion losses are still there. A large part of the Cypriot political and media elite (Kazamias, Sarris, Vasilliou, Orphanides) were trying to say that it is NOT the time to investigate the culprits now, WHY NOT?
This investigation can run in parallel to the efforts to save our economy and banking system, an independent investigation is necessary and heads should roll to show that we are indeed a European country and not a banana republic, but as Orphanides is part of the problem and his friends in the media are trying even now to make sure he is re-appointed what change can be expected?
Unless me make a clean start with a new guy as head regulator who will have no reason to fear an investigation then we will not clear the mess in our banking system.
on 04/04/2012
apla o k.orfanides,opws kai oi lipoi trapezites,den efarmosan me thriskeftikh evlaveia afta pou emathan stin oikonomikh thewria kai evalan,kai AFTOS TOUS EPRTREPSE, ola ta avga tous se ena kalathi...kati pou oudepote tha ekanan se sxesh me thn proswpikh tous periousia.giati an to ekanan tha xrewkopousan..
on 04/04/2012
Κύριοι,
Συγνώμη που θα είμαι λίγο επιθετικός. Φαίνεται ότι η προεδρική φυλλάδα και το προεδρικό κανάλι έκαναν καλή δουλειά για να εστιάζετε την προσοχή σας σε πράγματα δευτερευούσης σημασίας.
Εγώ πάντως ήμουν στην Κύπρο τα τελευταία 4 χρόνια και παρακολουθούσα πολύ στενά τα τεκταινόμενα.
Όπως είχα ξαναπεί το πανηγύρι γίνεται για το χρυσάφι της Κεντρικής Τράπεζας και διότι ο κος Αθανάσιος Ορφανίδης αρνήθηκε να το παραδώσει στους κουμουνιστές.
Ο επαναδιορισμός ή όχι του κου Αθανάσιου Ορφανίδη δεν έχει να κάνει τίποτα με τις ικανότητές του.
Για αυτό και θα βάλουν άλλο που θα το κάνει για να μπορέσουν να εκδώσουν τσιεκκούθκια στους γέρους ώστε να έχει πιθανότητες επανεκλογής ο Χριστόφιας.
Έτσι θα παραδώσουν πραγματική καμένη γη σε 10 μήνες. Και χωρίς να κοκκινίζουν από ντροπή τα κομματόσκυλα θα λένε ότι ευθύνεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι η θέση του κόμματος για μη ένταξη επιτέλους δικαιώνεται!
Τα δεδομένα αυτά είναι. Εδώ θα είμαστε και εύχομαι με όλη την δύναμη της ψυχής να κάνω λάθος.
Συγνώμη που θα είμαι λίγο επιθετικός. Φαίνεται ότι η προεδρική φυλλάδα και το προεδρικό κανάλι έκαναν καλή δουλειά για να εστιάζετε την προσοχή σας σε πράγματα δευτερευούσης σημασίας.
Εγώ πάντως ήμουν στην Κύπρο τα τελευταία 4 χρόνια και παρακολουθούσα πολύ στενά τα τεκταινόμενα.
Όπως είχα ξαναπεί το πανηγύρι γίνεται για το χρυσάφι της Κεντρικής Τράπεζας και διότι ο κος Αθανάσιος Ορφανίδης αρνήθηκε να το παραδώσει στους κουμουνιστές.
Ο επαναδιορισμός ή όχι του κου Αθανάσιου Ορφανίδη δεν έχει να κάνει τίποτα με τις ικανότητές του.
Για αυτό και θα βάλουν άλλο που θα το κάνει για να μπορέσουν να εκδώσουν τσιεκκούθκια στους γέρους ώστε να έχει πιθανότητες επανεκλογής ο Χριστόφιας.
Έτσι θα παραδώσουν πραγματική καμένη γη σε 10 μήνες. Και χωρίς να κοκκινίζουν από ντροπή τα κομματόσκυλα θα λένε ότι ευθύνεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι η θέση του κόμματος για μη ένταξη επιτέλους δικαιώνεται!
Τα δεδομένα αυτά είναι. Εδώ θα είμαστε και εύχομαι με όλη την δύναμη της ψυχής να κάνω λάθος.
on 05/04/2012
κ. Κοντολέμη,
εμένα η απορία μου είναι η εξής: πως είστε τόσο σίγουρος ότι ΕΚΤ δεν εξετάζει, υπό σαφέστατες προυποθέσεις βέβαια, κάποια ενδεχόμενα τα οποία εσείς έχετε αποφασίσει ότι είναι "αδύνατα"? Μήπως γνωρίζετε τι διαμείφθηκε μεταξύ του Υπουργού Οικονομικών και της ΕΚΤ στην πρόσφατη συνάντησή τους? Μήπως, λέω μήπως, ο Υπουργός Οικονομικών να γνωρίζει κάτι παραπάνω από εσάς?
Επίσης λέτε "Θεωρούμε, λοιπόν, πως οι ψίθυροι περί αυτού δεν σχετίζονται με το εν λόγω ζήτημα αλλά βασίζονται σε άλλα κίνητρα που δεν σκοπεύω να αναλύσω στο παρόν άρθρο." Εγώ λέω μήπως είναι το αντίστροφο που ισχύει? Δηλαδή η σημασία των σχέσεων της Κύπρου με την ΕΚΤ υποβαθμίζονται σκόπιμα, ανεύθυνα και εντελώς επιπόλαια από κάποιους κύκλους με βάση κίνητρα τα οποία είναι οφθαλμοφανή και ούτε εγώ σκοπεύω να αναλύσω στο παρών σχόλιό μου?
εμένα η απορία μου είναι η εξής: πως είστε τόσο σίγουρος ότι ΕΚΤ δεν εξετάζει, υπό σαφέστατες προυποθέσεις βέβαια, κάποια ενδεχόμενα τα οποία εσείς έχετε αποφασίσει ότι είναι "αδύνατα"? Μήπως γνωρίζετε τι διαμείφθηκε μεταξύ του Υπουργού Οικονομικών και της ΕΚΤ στην πρόσφατη συνάντησή τους? Μήπως, λέω μήπως, ο Υπουργός Οικονομικών να γνωρίζει κάτι παραπάνω από εσάς?
Επίσης λέτε "Θεωρούμε, λοιπόν, πως οι ψίθυροι περί αυτού δεν σχετίζονται με το εν λόγω ζήτημα αλλά βασίζονται σε άλλα κίνητρα που δεν σκοπεύω να αναλύσω στο παρόν άρθρο." Εγώ λέω μήπως είναι το αντίστροφο που ισχύει? Δηλαδή η σημασία των σχέσεων της Κύπρου με την ΕΚΤ υποβαθμίζονται σκόπιμα, ανεύθυνα και εντελώς επιπόλαια από κάποιους κύκλους με βάση κίνητρα τα οποία είναι οφθαλμοφανή και ούτε εγώ σκοπεύω να αναλύσω στο παρών σχόλιό μου?
on 05/04/2012
Εχω την εντύπωση οτι τα δυο πιο πάνω κείμενα εχουν γραφτεί απο το ίδιο άτομο!
on 05/04/2012
Κακώς έχεις αυτή την εντύπωση κ. Κωνσταντίνου. Εγώ δεν τα έχω με τους κομμουνιστές, με τους καιροσκόπους και τους μικροπρεπείς τα έχω των οποίων η μόνη ιδεολογία είναι το προσωπικό τους συμφέρον!
on 06/04/2012
tote file paratiriti sigura den ise tou legomenou "kentrou". :)
on 06/04/2012
Πολύ καλό! :-)