Μόνο με την ηλεκτρική διασύνδεση μπορούν να μειωθούν οι τιμές του ρεύματος στην Κύπρο

Αν ναυαγήσει το έργο οι καταναλωτές θα μείνουν έρμαιο του πανάκριβου ηλεκτρισμού

Βλέποντας οι πολίτες τις ατέρμονες και αδιέξοδες συσκέψεις και συζητήσεις των αρμοδίων της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το μεγαλεπήβολο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, διερωτούνται γιατί δεν υπάρχει ακόμα κατάληξη, ώστε η Κύπρος να μπορέσει να έχει ουσιαστική μείωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος.

Τα ερωτηματικά, μάλιστα, γίνονται πιο έντονα, αν αναλογιστεί κάποιος ότι:

• Το έργο έχει τύχει την έγκρισης της Κυπριακής κυβέρνησης.
• Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης το χαρακτήρισε στρατηγικό και απαραίτητο για τις ενεργειακές υποδομές της Κύπρου.
• Η τελική συμφωνία εξαρτάται από δύο χώρες (Κύπρος και Ελλάδα) με ίδιους στόχους και ίδιες επιδιώξεις στα ενεργειακά της περιοχής μας.
• Η ΕΕ χαρακτηρίζει το έργο στρατηγικό και διασυνοριακό για την Ευρώπη, την Κύπρο και την Ελλάδα και το χρηματοδοτεί με 657 εκατ. ευρώ και με επιπλέον 100 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανάπτυξης.
• Το έργο περιλαμβάνει τεράστια οφέλη για την Κύπρο, εθνικά, γεωστρατηγικά και οικονομικά.
• Το έργο εντάσσει την Κύπρο στο ενιαίο ενεργειακό σύστημα της ΕΕ και τη συνδέει με τους ευρωπαϊκούς ενεργειακούς στόχους στον τομέα του ηλεκτρισμού.

Επικεντρώνοντας, όμως το θέμα στο μείζον θέμα του κόστους του ηλεκτρισμού στην Κύπρο, θα πρέπει να πούμε ότι οι υψηλές τιμές ρεύματος στην Κύπρο αποδίδονται στην εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής από το πετρέλαιο, χωρίς την παρουσία φυσικού αερίου, αλλά και τη διείσδυση των ΑΠΕ, πηγές ενέργειας που μπορούν να μετριάσουν το κόστος ηλεκτρισμού.

Σύμφωνα με τις μελέτες που έγιναν με την ηλεκτρική διασύνδεση, οι λογαριασμοί ρεύματος για τα νοικοκυριά της Κύπρου θα μειωθούν κατά 300-400 ευρώ το χρόνο για κάθε νοικοκυριό με ετήσια κατανάλωση 5.000KWh. Το γεγονός αυτό και μόνο θα έπρεπε να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη για την Κύπρο, ώστε να επιδιώξει την άμεση επίτευξη συμφωνίας για την έναρξη του έργου, που υπολογίζεται να κοστίσει 1.9 δις. ευρώ και να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί μέχρι το 2030 (δηλαδή σε 5,5 χρόνια).

Με δεδομένο ότι σήμερα η Κύπρος έχει ένα από τα υψηλότερα κόστη στην Ευρώπη (υψηλότερο και από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία) στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, θα έπρεπε να αδράξει αμέσως την ευκαιρία και να συνηγορήσει στην προώθηση του έργου, ώστε να ανακουφίσει τους καταναλωτές της, οι οποίοι καταβάλλουν υπέρογκες τιμές για την κατανάλωση ηλεκτρισμού.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, η τιμή χονδρεμπορικής για τους ηλεκτροπαραγωγούς με ντίζελ της Κύπρου, είναι στα 200 ευρώ/MWh, ενώ και οι τιμές των παραγωγών ΑΠΕ δεν απέχουν από την προαναφερόμενη εξωφρενική τιμή καθώς αυτές ανέρχονται στα 195 ευρώ/MWh. Μάλιστα, στο ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου η παραγωγή των ΑΠΕ – αν και αντιπροσωπεύει μόλις το 25% – υφίσταται περικοπές ισχύος προκειμένου να ικανοποιούνται οι ντιζελοκίνητες μονάδες και η ΑΗΚ.

Για να γίνει αντιληπτή η σύγκριση στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού οι παραγωγοί ΑΠΕ αποζημιώνονται με τιμές γύρω στα 57 ευρώ/MWh, ενώ και η χονδρεμπορική αγορά συνολικά κυμαίνεται κοντά στα 120 με 140 ευρώ/MWh.

Με αυτό το σύστημα, ζημιωμένοι είναι οι κύπριοι καταναλωτές, οι οποίοι πληρώνουν ίσως και την υψηλότερη τιμή στην Ε.Ε. για το ρεύμα που καταναλώνουν: Στα 33 ευρώ/MWh.

Αντίθετα στην Ελλάδα οι Έλληνες καταναλωτές πληρώνουν το ρεύμα με ένα εύρος τιμών της τάξης των 16 με 19 ευρώ/MWh.

Από την άλλη, απόψεις που εκφράζονται για τη χρήση μπαταριών δεν δίνουν λύση στο πρόβλημα των υψηλών τιμών ηλεκτρισμού, αφού οι μπαταρίες που θα χρειαστούν μέχρι το 2040 (επιπλέον απ’ όσες θα χρησιμοποιηθούν ούτως ή άλλως στην προοπτική της διασύνδεσης), θα κοστίσουν περίπου 4 δισ. ευρώ (σε όρους CAPEX), ενώ το αντίστοιχο συνολικό κόστος της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι 1,9 δισ. ευρώ. Περαιτέρω, και το λειτουργικό κόστος των μπαταριών είναι πολλαπλάσιο του αντίστοιχου λειτουργικού κόστους της διασύνδεσης (OPEX). Έτσι προκύπτει ότι η εξοικονόμηση κόστους στην περίπτωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι υπερδιπλάσια.

Άλλες λύσεις, όπως η προσπάθεια που ανελήφθη στο πρόσφατο παρελθόν από την κυβέρνηση της Κύπρου για επιχορήγηση του ηλεκτρισμού αποδείχθηκαν βραχύβιες και πολύ κοστοβόρες, λόγω της μεγάλης επιβάρυνσης πάνω στα δημόσια οικονομικά της χώρας, γι’αυτό και εγκαταλείφθηκαν από την κυβέρνηση.

Η μόνη λύση για να μειωθεί άμεσα και τελεσίδικα το κόστος του ηλεκτρισμού στην Κύπρο είναι η ηλεκτρική διασύνδεση, η οποία θα αναγκάσει τους παραγωγούς ρεύματος να αναθεωρήσουν τις τιμές και να σταματήσουν να κάνουν υπερκέρδη στην πλάτη των καταναλωτών.

Ακόμα, με την ηλεκτρική διασύνδεση η Κύπρος θα σταματήσει να καταβάλλει τεράστια ποσά (εκατ. ευρώ) σε πρόστιμα στην ΕΕ για τους ρύπους, γεγονός που διογκώνει τους λογαριασμούς ρεύματος των καταναλωτών της. Μάλιστα, από τη μείωση των προστίμων για τους ρύπους, η Κύπρος θα μπορεί να εξοικονομεί χρήματα, τα οποία αν κρίνει σκόπιμο θα έχει την ευχέρεια να τα διοχετεύει σε επιχορήγηση του ηλεκτρισμού, μειώνοντας ακόμα περισσότερο τις τιμές για τους καταναλωτές, χωρίς να επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά της.

Αν λοιπόν, ληφθεί  υπόψη ότι η Κύπρος δεν έχει άλλη επιλογή για μείωση του κόστους του ηλεκτρισμού, τότε η ηλεκτρική διασύνδεση είναι ο μόνος δρόμος για να μειώσει το κόστος του ηλεκτρισμού για τους καταναλωτές.

Συνολικά, το κοινωνικό όφελος που προκύπτει από τη διασύνδεση (8 δισ. ευρώ) είναι πολλαπλάσιο του κόστους κατασκευής του (1,9 δισ. ευρώ), το οποίο σημαίνει ότι το καθαρό κοινωνικό όφελος που προκύπτει από τη διασύνδεση ξεπερνά τα 6 δισ. ευρώ, χάρη στην εξοικονόμηση από την υποκατάσταση καυσίμου, τη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων κ.λπ., το οποίο υπερβαίνει κατά πολύ το κόστος του έργου της διασύνδεσης. Αυτό σημαίνει ότι η διασύνδεση θα έχει υπερδιπλάσιο δείκτη ωφελιμότητας για το κοινωνικό σύνολο (~19% έναντι ~6% για την περίπτωση της απομονωμένης ανάπτυξης).

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου (έως το 2029), η μέση επιβάρυνση του Κύπριου καταναλωτή είναι ελάχιστη, καθώς δεν θα υπερβαίνει μεσοσταθμικά τα 0,6 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα (ή 6 €/MWh). Από την έναρξη της λειτουργίας της διασύνδεσης, η επιβάρυνση του Κύπριου καταναλωτή υπολογίζεται (μεσοσταθμικά) στα 0,7 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα (ή 7 €/MWh).

Το χρηματικό όφελος που θα αποκομίσει το νοικοκυριό της Κύπρου (με μια μέση ετήσια κατανάλωση 5.000 κιλοβατώρων), έχει ως εξής:

• Στο στάδιο της κατασκευής (έως το 2029) η επιβάρυνση θα ισούται με 30 ευρώ ετησίως, δηλαδή με 2,5 ευρώ μηνιαίως.
• Στο στάδιο της λειτουργίας (από το 2030), η εξοικονόμηση θα υπερβαίνει τα 425 ευρώ ετησίως, δηλαδή τα 35,5 ευρώ μηνιαίως.

Είναι, λοιπόν, απορίας άξιο γιατί μ’ αυτά τα δεδομένα δεν καταλήγουν οι συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα, ώστε ν’ αρχίσει η κατασκευή του έργου. Απορίες υπάρχουν επίσης και γιατί τα κόμματα της Κύπρου, που επιδιώκουν και ζητούν άμεσα μέτρα για μείωση του κόστους του ρεύματος, δεν τοποθετούνται ευθαρσώς για το θέμα. Το ίδιο ισχύει και για τους Συνδέσμους Καταναλωτών, που θα έπρεπε πρώτοι να ζητούν την υλοποίηση του έργου για ανακούφιση των μελών τους.

Λόγω των αιτιάσεων της Κύπρου για την ανάκτηση του κόστους και του γεωπολιτικού ρίσκου (που ως γνωστό το διασφάλισε η ΕΕ), το έργο βρίσκεται …στον αέρα. Εάν η Κύπρος δεν συμφωνήσει με τις υποδείξεις της ΕΕ και τις συγκαταβατικές προτάσεις της Ελλάδας, το έργο θα ακυρωθεί. Και μια ακύρωση του θα αφήσει την Κύπρο χωρίς τα πολλά πλεονεκτήματα και οφέλη που αναφέρονται πιο πάνω και τους καταναλωτές έρμαιο των πανάκριβων τιμών ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτό, θέλουμε ως χώρα;

Κική Μάρκου

Δημοσιογράφος