Η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αγοράς υδρογόνου
Η ΕΕ έχει θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την ανάπτυξη της αγοράς υδρογόνου έως το 2030. Η δέσμη μέτρων για το υδρογόνο καθορίζει σαφείς κανόνες της αγοράς, παρέχοντας μακροπρόθεσμη ασφάλεια στους επενδυτές σε ολόκληρη την αλυσίδα υδρογόνου, δηλ., στην παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά, διανομή και χρήση του υδρογόνου. Από την πλευρά της ζήτησης, η αναθεωρημένη Οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εισαγάγει στόχους για το ανανεώσιμο υδρογόνο στους τομείς της βιομηχανίας και των μεταφορών. Η ΕΕ έχει επίσης θεσπίσει κανόνες για τον ορισμό του ανανεώσιμου υδρογόνου και του τρόπου με τον οποίο μπορεί να συμπεριληφθεί στους στόχους της ΕΕ. Επιπλέον, τα έργα της αλυσίδας εφοδιασμού υδρογόνου θεωρούνται πλέον στρατηγικού ενδιαφέροντος και για αυτό είναι επιλέξιμα για ταχύτερη αδειοδότηση και άλλα υποστηρικτικά μέτρα, στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης.
Εκτός από το ευνοϊκό πλαίσιο, η ΕΕ στηρίζει την ανάπτυξη υποδομών υδρογόνου και τις σχετικές επενδύσεις. Ο πρώτος Ενωσιακός Κατάλογος Έργων Κοινού και Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος, δηλαδή ο κατάλογος διευρωπαϊκών ενεργειακών υποδομών, περιλαμβάνει διάφορους διαδρόμους υδρογόνου που αναμένεται να συνδέσουν τους καταναλωτές με παραγωγούς από ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και διεθνώς. Ειδικότερα, ο κατάλογος παρέχει καθεστώς Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος σε ένα σύνολο νέων και αναπροσαρμοσμένων αγωγών μεταφοράς υδρογόνου, 16 μεγάλων μονάδων ηλεκτρόλυσης, πέραν των 50 μεγαβάτ η κάθε μια, για παραγωγή υδρογόνου, καθώς και εγκαταστάσεων αποθήκευσης υδρογόνου και τερματικών σταθμών. Η ΕΕ ίδρυσε επίσης την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου για την τόνωση των επενδύσεων σε έργα υδρογόνου και τη διευκόλυνση της δημιουργίας μιας πλήρους αλυσίδας υδρογόνου στην Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία υδρογόνου επενδύει σημαντικά σε νέα έργα. Σήμερα, υπάρχουν 254 έργα ανανεώσιμου υδρογόνου στην ΕΕ, εκ των οποίων 170 βρίσκονται σε λειτουργία και 84 υπό κατασκευή. Αντιστοιχούν σε σχεδόν 3000 μεγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος. Επιπλέον δυναμικότητα 8000 μεγαβάτ αναμένεται να δημοσιοποιηθεί μετά την υλοποίηση των μονάδων ηλεκτρόλυσης για παραγωγή υδρογόνου που επιλέχθηκαν κατά την πρώτη πιλοτική δημοπρασία ανανεώσιμου υδρογόνου στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου.
Συνολικά, περίπου 18 δισεκατομμύρια € έχουν επενδυθεί στην Ευρώπη από τον μηχανισμό ανθεκτικότητας και ανάκαμψης, τα προγράμματα των Κρατών Μελών και διάφορα περιφερειακά προγράμματα και προγράμματα καινοτομίας για την προώθηση των πρώτων έργων παραγωγής υδρογόνου, τη στήριξη της αλλαγής καυσίμου και την ανάπτυξη υποδομών. Επιπλέον, η ΕΕ ενέκρινε κρατικές ενισχύσεις για τέσσερα σημαντικά έργα υδρογόνου, ύψους 18.9 δισεκατομμύρια € όπου αναμένεται ότι οι επενδύσεις αυτές θα αποδεσμεύσουν περίπου 27 δισεκατομμύρια € σε ιδιωτικές επενδύσεις. Τα υποστηριζόμενα έργα θα καλύπτουν ολόκληρη την αλυσίδα υδρογόνου, από την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου και υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών έως την αποθήκευση, τη μεταφορά και τη διανομή υδρογόνου και την χρήση υδρογόνου, ιδίως σε βιομηχανικούς τομείς. Επίσης, η ΕΕ στηρίζει την ανάπτυξη και την υλοποίηση έργων υδρογόνου για τις κοιλάδες υδρογόνου, με περίπου 100 κοιλάδες παγκοσμίως να αποτελούν ήδη μέρος της πλατφόρμας των κοιλάδων υδρογόνου, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 50 στην Ευρώπη.
Πρόσφατα η ΕΕ προχωρεί με πιλοτικό μηχανισμό για να στηρίξει την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αγοράς υδρογόνου. Ο νέος μηχανισμός δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για τα απανθρακοποιημένα αέρια και το υδρογόνο και αποσκοπεί στην επιτάχυνση των επενδύσεων, παρέχοντας σαφέστερη εικόνα της κατάστασης της αγοράς τόσο των αγοραστών όσο και των προμηθευτών και διευκολύνοντας τις μεταξύ τους επαφές. Θα ισχύει για πέντε έτη και θα αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου. Ο πιλοτικός μηχανισμός υδρογόνου θα συλλέγει, θα επεξεργάζεται και θα παρέχει πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τη ζήτηση και την προσφορά ανανεώσιμου υδρογόνου, υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και παραγώγων, επιτρέποντας στους Ευρωπαίους αγοραστές να επικοινωνούν τόσο με Ευρωπαίους όσο και με ξένους προμηθευτές. Θα συλλέγει και θα επεξεργάζεται δεδομένα της αγοράς σχετικά με την ανάπτυξη των ροών και των τιμών του υδρογόνου. Η βελτίωση της προβολής της ζήτησης μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών θα βοηθήσει στην επιτάχυνση των τελικών επενδυτικών αποφάσεων στην Ευρώπη και θα συμβάλει στην εξασφάλιση συμφωνιών αγοράς. Η αγορά υδρογόνου θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής μετάβασης, στη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και στη στήριξη της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Πρόεδρος Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου.