Αγωγές εκατομμυρίων βάζουν σε κίνδυνο την οικονομία

Συνολικά 195 ανοιχτές υποθέσεις ενώπιον δικαστηρίων με απαιτήσεις εκατομμυρίων έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση, οι οποίες ενδεχομένως να επιφέρουν σημαντικό οικονομικό κόστος στην Κυπριακή Δημοκρατία και να αποσταθεροποιήσουν τα δημόσια οικονομικά, σύμφωνα με την έκθεση δημοσιονομικών κίνδυνων που ετοιμάστηκε μαζί με τον προϋπολογισμό του 2025 και κατατέθηκαν χθες στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο αξιολόγησης των δημοσιονομικών κινδύνων, συλλέχθηκαν στοιχεία που αφορούν τις αγωγές, εφέσεις, προσφυγές και διαιτησίες κατά της γενικής κυβέρνησης, τις οντότητες της, τις κρατικές επιχειρήσεις και οργανισμούς, καθώς και τις αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης, στις οποίες οι απαιτήσεις είναι κλίμακας πέραν των €500 χιλ, ή στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να καθοριστεί κλίμακα, το δυνητικό τους κόστος να ξεπερνά το €1.000.000. 

Πιο αναλυτικά οι υποθέσεις κατά της κεντρικής κυβέρνησης με απαιτήσεις και δυνητικό κόστος από €500.000 μέχρι και €2.000.000 ανέρχονται σε 78, για οντότητες γενικής κυβέρνησης, κρατικές επιχειρήσεις και οργανισμούς, αλλά και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ανέρχονται σε 15.

Αντίστοιχα οι υποθέσεις με απαιτήσεις από €2.000.000 και άvω ανέρχονται στις 83 με τις 56 να αφορούν την γενική κυβέρνηση, 20 οντότητες της και τις επτά αρχές ΤΑ, ενώ οι υποθέσεις με δυνητικό κόστος άνω του €1.000.000 (μόνο για Διαιτησίες) φτάνουν τις 5, με από μία για την γενική κυβέρνηση και τις οντότητες της και τρεις προς τοπικές αρχές.

Οι δικαστικές υποθέσεις κατά της κεντρικής κυβέρνησης αφορούν κυρίως αγωγές τρίτων των οποίων η οικονομική θέση επηρεάστηκε αρνητικά από τις αποφάσεις Μαρτίου του 2013 για αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Επίσης, αφορούν αγωγές τρίτων για οικονομικές απαιτήσεις για προσφορές που δεν τους κατακυρώθηκαν, διοικητικές πράξεις ή συμβόλαια για εκτέλεση κυβερνητικών έργων και συμβόλαια συντήρησης.

Ακόμα, έχουν να κάνουν με αγωγές τρίτων για ατυχήματα/ τραυματισμούς/ θέματα υγείας που  συνέβησαν, και κατά την εκτίμηση των εναγόντων την ευθύνη φέρει η ΚΔ, καθώς και αγωγές τρίτων για απαλλοτριώσεις στοιχείων πάγιου ενεργητικού (κυρίως γης) που κατά την εκτίμηση των εναγόντων έχουν υποστεί οικονομική ζημιά, είτε αυτή αφορά την εκτιμώμενη αξία της απαλλοτριωθείσας γης ή/και πιθανά διαφυγόντα κέρδη από τη μη χρήση των εν λόγω στοιχείων πάγιου ενεργητικού.

Σημειώνεται ότι, υπάρχει και αριθμός προσφυγών που αφορούν τις πιο πάνω κατηγορίες για τις οποίες δεν είναι εφικτό να συλλεχθούν στοιχεία για το πού θα κυμανθεί το ύψος της απαίτησης, και ως εκ τούτου, δεν μπορούν να καταταχτούν σε κλίμακα.

Δεκάδες αγωγές για συμβάσεις και προαγωγές

Όσον αφορά τις υποθέσεις κατά οντοτήτων της γενικής κυβέρνησης, κρατικές επιχειρήσεις και οργανισμούς, αναφέρεται στην έκθεση ότι πρόκειται για αγωγές τρίτων είτε από συμβάσεις, είτε από ζημιές σε ιδιωτικές περιουσίες κατά την εκτέλεση εργασιών, αλλά και αγωγές υπαλλήλων λόγω προαγωγών, μισθολογικών κλιμάκων ή και άλλων θεμάτων προσωπικού.

Οι πλείστες επίσης αγωγές κατά των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, αφορούν τα ίδια ζητήματα, δηλαδή αγωγές τρίτων είτε από συμβάσεις, είτε από ζημιές σε ιδιωτικές περιουσίες κατά την εκτέλεση εργασιών, αλλά και προαγωγές ή θέματα μισθολογικών κλιμάκων ή και άλλα θέματα του προσωπικού.

Ανάλυση Κινδύνων

Σημειώνεται ότι από τις υποθέσεις κατά της γενικής κυβέρνησης δημοσιονομικοί κίνδυνοι θα προκύψουν κυρίως από δικαστικές αποφάσεις που αφορούν αγωγές τρίτων των οποίων η οικονομική τους θέση επηρεάστηκε αρνητικά από τις αποφάσεις του Μαρτίου του 2013 για αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, καθώς και από πιθανές αγωγές που υποβλήθηκαν ή θα υποβληθούν (μετά από την εκδίκαση προσφυγών στο Διοικητικό Δικαστήριο) και αφορούν περιορισμό αναπτυξιακών δικαιωμάτων μέσω της εφαρμογής Τοπικών Σχεδίων.

Για τις οντότητες της γενικής κυβέρνησης, τις κρατικές επιχειρήσεις και οργανισμούς, καθώς και τις αρχές ΤΑ, οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι αφορούν είτε αγωγές τρίτων είτε αγωγές υπαλλήλων κατά των οντοτήτων αυτών.

Σημειώνεται ότι για το μετριασμό των κινδύνων η πρακτική που ακολουθείται είναι η ετήσια συμπερίληψη σχετικής πρόνοιας στο κρατικό Προϋπολογισμό για κάλυψη αποζημιώσεων και εξόδων για την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων κατά της Δημοκρατίας από οποιοδήποτε δικαστήριο.

Περαιτέρω, αναφέρεται ότι στην προσπάθεια μετριασμού του κινδύνου από δικαστικές διαδικασίες που δεν έχουν ολοκληρωθεί και για τις οποίες εκκρεμεί απόφαση, ότι το Κράτος, μεταξύ άλλων, προσπαθεί να ενεργεί πάντα μέσα από τις σαφείς απαιτήσεις του Συντάγματος, των διοικητικών διαδικασιών και των νομοθετικών διατάξεων, καθώς και να χρησιμοποιεί μεθόδους εξωδικαστικής διευθέτησης διαφορών που συνήθως αποτελεί μία πιο γρήγορη και λιγότερο δαπανηρή οδό αντιμετώπισης διαφορών.