Ν. Ταβερναράκης: Ώρα για καινοτομία και το «Τρίγωνο της Γνώσης»

Ίσως για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία, σχεδόν όλες οι εκφάνσεις της καθημερινής ανθρώπινης δραστηριότητας έχουν υποστεί μια πρωτόγνωρη ανατροπή, ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες λόγω της πανδημίας με τον κορωνοϊό.

Εντούτοις, όπως σημειώνει σε συνέντευξη στη Stockwatch o πρόεδρος, του  Ιδρύματος  Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) της Ελλάδας, Καθηγητής, Ιατρικής Σχολής,  Πανεπιστήμιου Κρήτης και Αντιπρόεδρος, European Research Council (ERC) Μέλος ΔΣ, European Institute of Innovation and Technology (EIT) Νεκτάριος Ταβερναράκης, «δημιουργήθηκαν μοναδικές ευκαιρίες για ριζική αναθεώρηση των αναπτυξιακών στρατηγικών σε παγκόσμιο επίπεδο». «Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε, μεταξύ άλλων, τη σπουδαιότητα και τη σημασία της έρευνας για την προστασία της ανθρωπότητας από απρόσμενες απειλές», προσθέτει.

Κατά τον κ. Ταβερναράκη «αναδύεται έτσι ως ευκαιρία η ανάγκη να αντιληφθεί η κοινωνία και οι κυβερνήσεις τη σπουδαιότητα της ενίσχυσης της επένδυσης στην έρευνα». «Η Κύπρος, όπως και η Ελλάδα, θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που ευνοεί την επιστήμη και την καινοτομία, Μια στρατηγική ενίσχυσης της πολιτικής αυτής, θα μπορούσε να είναι η στήριξη του επιχειρηματικού οικοσυστήματος του νησιού και η επένδυση σε επιλεγμένους τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας».

Με άλλα λόγια, προσθέτει, η υιοθέτηση του λεγόμενου  «Τριγώνου της Γνώσης», δηλαδή της διασύνδεσης των χώρων της Εκπαίδευσης, της Έρευνας και της Καινοτομίας.

-Ποια θα είναι τα βασικότερα προβλήματα που θα κληθεί η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει την επόμενη ημέρα της πανδημικής κρίσης;

Σε ολόκληρο τον κόσμο, και ειδικά στην Ευρώπη, τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη συζήτηση για την ανάγκη βιώσιμης ανάπτυξης, δηλαδή για μια ανάπτυξη ισόρροπη που να περιλαμβάνει το σύνολο των ανθρώπινων κοινωνιών και να μην αποβαίνει καταστροφική για το περιβάλλον, για τον πλανήτη. Κάτι τέτοιο είναι απολύτως αναγκαίο όταν ζούμε σε ένα πεπερασμένο κόσμο, με πεπερασμένους φυσικούς πόρους και δυνατότητες υποστήριξης αναπτυξιακών διαδικασιών.

Ακριβώς για τις προκλήσεις αυτές, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών καθόρισε το 2015 την περίφημη δέσμη των 17 στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τα Sustainable Development Goals, με ορίζοντα υλοποίησης έως το 2030. Βασικοί ανάμεσα στους στόχους αυτούς είναι η εξάλειψη της φτώχειας και της πείνας, όπως και η καθολικά διαθέσιμη ποιοτική εκπαίδευση, και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Το πέρας της πανδημίας είναι συνυφασμένο με μια πλειάδα προκλήσεων που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, στις οποίες έρχονται να αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία ή να προστεθούν οι τομείς της υγείας, της οικονομίας και της εκπαίδευσης.

Ίσως για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία, σχεδόν όλες οι εκφάνσεις της καθημερινής ανθρώπινης δραστηριότητας έχουν υποστεί μια πρωτόγνωρη ανατροπή, ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες. Όπως διαφαίνεται, μετά τη λήξη της πανδημίας, θα υπάρξει επαναπροσδιορισμός των παγκόσμιων προτεραιοτήτων και στρατηγικών αναπτυξιακών σχεδιασμών σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Συνέπειες που θα χρίζουν άμεσης αντιμετώπισης σχετίζονται με το βαθύ πλήγμα που έχουν υποστεί κύριοι κλάδοι της παγκόσμιας οικονομίας, οι οποίοι έχουν οδηγηθεί σε σταδιακή κατάρρευση. Η διαμόρφωση μιας βιώσιμης αναπτυξιακής στρατηγικής για την επόμενη μέρα, συνεπάγεται προσεκτική εφαρμογή συνεπών και μεθοδευμένων προσεγγίσεων από την εκάστοτε κυβέρνηση, προκειμένου να ενδυναμωθούν οι εύθραυστες ισορροπίες που η μετάβαση αυτή θα επιφέρει.

Οι ευκαιρίες από την κρίση

-Ποιες ευκαιρίες δημιούργησε η κρίση και σε ποιους τομείς;

Λαμβάνοντας υπόψη την πρωτόγνωρη, για τα δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών, ανατροπή που βιώνουμε τον τελευταίο χρόνο σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας, θεωρώ ότι δημιουργήθηκαν μοναδικές ευκαιρίες για ριζική αναθεώρηση των αναπτυξιακών στρατηγικών σε παγκόσμιο επίπεδο. Συγκεκριμένα, η ενίσχυση της βασικής έρευνας αιχμής, είναι σημαντικό να αποτελέσει προτεραιότητα στη χάραξη της παγκόσμιας πολιτικής, καθώς θα οδηγήσει σε ένα πιοασφαλές μέλλον. Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε, μεταξύ άλλων, τη σπουδαιότητα και τη σημασία της έρευνας για την προστασία της ανθρωπότητας από απρόσμενες απειλές. Υπάρχουν άφθονα παραδείγματα, στην ιστορία, όπου η ανθρωπότητα έχει αντιμετωπίσει ιούς, και λοιμώξεις που εξελίσσονταν σε πανδημίες, οι οποίες ήταν υπεύθυνες για το θάνατο μεγάλου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού. Ασθένειες όπως η ελονοσία, η πανούκλα, η χολέρα, η ιλαρά, η ευλογιά και η γρίπη, επηρέασαν καταλυτικά την εξέλιξη της παγκόσμιας ιστορίας, καθώς οδήγησαν στον αφανισμό σημαντικού μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού. Εκείνο λοιπόν που μας έχει διδάξει, επανειλημμένως, η ιστορία είναι η ανάγκη να είμαστε προετοιμασμένοι στο ενδεχόμενο παρόμοιων προκλήσεων. Αναδύεται έτσι ως ευκαιρία η ανάγκη να αντιληφθεί η κοινωνία και οι κυβερνήσεις τη σπουδαιότητα της ενίσχυσης της επένδυσης στην έρευνα, και την ανεκτίμητη συμβολή της για την «οχύρωση» και την προστασία της ανθρωπότητας. Πρόκειται για μια ακόμα ευκαιρία να αντιληφθούμε ότι η αδιάλειπτη και ουσιαστική επένδυση στην επιστήμη και την έρευνα είναι η πιοασφαλής οδός, ώστε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι και εφοδιασμένοι για να αντιμετωπίσουμε μελλοντικές απρόβλεπτες απειλές. Προς την ίδια κατεύθυνση, καταδεικνύεται ακόμα περισσότερο η επιρροή που θα έχουν οι τεχνολογίες που οδηγούν την 4η βιομηχανική επανάσταση, όπως η γενετική μηχανική, η πληροφορική, η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και η νανοτεχνολογία.

Πρόκειται για τεχνολογίες που θα συμβάλλουν καταλυτικά στην αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής μέσω των καινοτόμων εργαλείων που θέτει η έρευνα και η τεχνολογία στη διάθεση της κοινωνίας.

To «Τρίγωνο της Γνώσης»

-Η πανδημία ανέδειξε νέες ανάγκες και νέες προτεραιότητες. Τι πρέπει να κάνει ηκυβέρνηση για να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα;

Η πανδημία κατέστησε σαφή την ανάγκη για ουσιαστική αναμόρφωση ενός ευρέως φάσματος τομέων και δραστηριοτήτων. Η Κύπρος, όπως και η Ελλάδα, θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που ευνοεί την επιστήμη και την καινοτομία. Μια στρατηγική ενίσχυσης της πολιτικής αυτής, θα μπορούσε να είναι η στήριξη του επιχειρηματικού οικοσυστήματος του νησιού και η επένδυση σε επιλεγμένους τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως η εκπαίδευση, η επιχειρηματικότητα, ο τουρισμός και η αγροδιατροφή, που προσφέρουν τα εχέγγυα για μια πολλά υποσχόμενη περαιτέρω ανάπτυξη του νησιού. Η στοχευμένη και συνεπής επένδυση στην επιστήμη και η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων μέσω της ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, αποτελούν επίσης ασφαλή οδό που οδηγεί σε ισχυρές βάσεις για το μέλλον. Προς την κατεύθυνση αυτή, χρειάζεται συλλογική και συντονισμένη προσπάθεια ώστε να διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο και οι υποδομές για την αξιοποίηση των εξαιρετικών φυσικών, επιχειρηματικών και επιστημονικών κεφαλαίων που διαθέτει η Χώρα. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, θεωρώ ότι η σύνδεση του τουρισμού και της επιχειρηματικότητας με την επιστήμη και την έρευνα, αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον, επένδυση και οδηγό προς την ουσιαστική και βιώσιμη ανάπτυξη της Χώρας. Τέλος, ένα ακόμα βήμα προς την προσαρμογή στις νέες ανάγκες που θα ανακύψουν είναι η υιοθέτηση ενός βασικού εργαλείου για την οικονομική ανταγωνιστικότητα μιας Χώρας, που δεν είναι άλλο από το λεγόμενο «Τρίγωνο της Γνώσης».

Πρόκειται για τη διασύνδεση των χώρων της Εκπαίδευσης, της Έρευνας και της Καινοτομίας, η οποία οδηγεί παράλληλα και στη δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.

- Με αφορμή την πανδημία μπήκε για τα καλά στη ζωή μας η κατ’ οίκον εργασία και η τηλεκπαίδευση. Θα φύγουν μαζί με την κρίση ή θα πρέπει να παραμείνουν;

Τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόζονται παγκοσμίως, λόγω της πανδημίας, έχουν τεράστιο αντίκτυπο στους τομείς της εργασίας και της εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα, η διασφάλιση της ομαλής δραστηριότητας και η διατήρηση της ισορροπίας στην εκπαίδευση και την εργασία, αποτελεί καίρια πρόκληση που προϋποθέτει μια εξαιρετικά ενορχηστρωμένη προσπάθεια από όλες τις πλευρές.

Προφανής συνέπεια της πανδημίας είναι η αποκαθήλωση της ανάγκης φυσικής παρουσίας των εργαζομένων στον εργασιακό τους χώρο και η δυνατότητα εργασίας εξ αποστάσεως, από το σπίτι τους ή από όποιο άλλο μέρος παρέχει ασφαλή και γρήγορη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η αμφισβήτηση αυτής της συνθήκης για πρώτη φορά, και η ευρεία πλέον αποδοχή της πρακτικής της εξ αποστάσεως εργασίας, προσφέρει τη δυνατότητα στους εργαζόμενους να μπορούν να επιλέξουν πιο ευέλικτα τον χώρο το περιβάλλον και, κυριότερα, τον τόπο εργασίας και διαβίωσήςτους. Από την άλλη πλευρά, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πλήγματα που συνοδεύουν την πανδημία, καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο η γνώση να μεταδοθεί με σωστό και ολοκληρωμένο τρόπο, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες, για τους μαθητές, και στα πεδία των θετικών επιστημών και των επιστημών μηχανικής, για τους φοιτητές. Έτσι, παρόλο που ο τομέας της εργασίας θα καταστεί πιο ευέλικτος όσον αφορά την εξ αποστάσεως εργασία, η εκπαίδευση είναι σημαντικό να επανέλθει στους τρόπους διδασκαλίας που εφαρμόζονταν πριν την πανδημία.

Απαιτείται ευελιξία

-Αναδείχθηκαν όμως και σωρεία προβλημάτων, τελικά η Κύπρος είναι προετοιμασμένη να εκμεταλλευτεί την τεχνολογία στην καθημερινότητα των πολιτών;

Η Κύπρος θα πρέπει να είναι δεκτική και να προσαρμόζεται επιτυχώς στις ανατρεπτικές αλλαγές που συνοδεύουν τις επερχόμενες τεχνολογικές εξελίξεις. Απαιτείται ευελιξία για την αξιοποίηση της τεχνολογίας, με γνώμονα τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.

Η μετάβαση σε μια πιο τεχνολογικά φιλική προσέγγιση πλήθους δραστηριοτήτων της καθημερινής δραστηριότητας των πολιτών είναι πλέον εφικτή, χάρις στην αλματώδη πρόοδο και τα θεαματικά αποτελέσματα που έχουν επιτύχει οι τομείς της έρευνας και της επιστήμης.

Ένα απλό παράδειγμα σχετίζεται με το ότι πλέον έχουμε στη διάθεσή μας τεχνολογίες που έχουν τη δυναμική να αλλάξουν δραστικά την καθημερινότητά μας, όπως το γνωστό “Internet of Things”, δηλαδή το διαδίκτυο των πραγμάτων, των συσκευών. Πρόκειται για ένα σύστημα διασυνδεμένων μηχανικών και ψηφιακών συσκευών με υπολογιστικές ικανότητες, οι οποίες θα έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να επικοινωνούν μεταξύ τους, μέσω του διαδικτύου, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Έτσι, θα διαθέτουμε έξυπνες συσκευές σπίτια, αυτοκίνητα, και πόλεις, όπου οι περισσότερες λειτουργίες θα γίνονται αυτόματα, με βάση συγκεκριμένο προγραμματισμό ή επιλογές που θα υποδεικνύουμε.

Αυτό αποτελεί ένα απλό παράδειγμα που θα αποτελεί μέρος της καθημερινότητάς μας, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, συντελώντας σε μια πιο αποδοτική και έξυπνη διαχείριση της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εξασφαλίζεται το απόρρητο και η μη κακόβουλη χρήση της πληροφορίας, καθώς οι τεχνολογίες αυτές συνοδεύονται με μια σειρά προκλήσεων και κινδύνων, που άπτονται θεμάτων ιδιωτικότητας και ασφάλειας. Σε κάθε περίπτωση, επίκειται μια καταιγιστική έλευση νέων και καινοτόμων τεχνολογιών που θα επηρεάσουν θεαματικά τον τρόπο ζωής μας, καθιστώντας προσιτές υπηρεσίες υψηλής στάθμης που θα αφορούν τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η εργασία και η ψυχαγωγία.

Ανάπτυξη νέων τομέων στήριξης της οικονομίας

-Ο τουρισμός αποτελεί ένα από τους πιο βασικούς οικονομικούς πνεύμονες για την Κύπρο. Πιστεύετε ότι θα συνεχίσει να στηρίζει την οικονομία ή θα είναι μακρύς ο δρόμος ανάκαμψης;

Η ενδυνάμωση της τουριστικής οικονομίας, θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική προτεραιότητα της αναπτυξιακής πολιτικής της Κύπρου, όπως και της Ελλάδας, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, η οποία επέφερε ένα πρωτοφανές πλήγμα στον τομέα αυτό. Πρόκειται για χώρες που ο τουρισμός αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο της οικονομίας τους, και κύρια πηγή εισροής κεφαλαίου με σημαντική συνεισφορά στο ΑΕΠ και την αγορά εργασίας.

Οι συνέπειες της πανδημίας ανέδειξαν τη σημασία της επένδυσης στην ανάπτυξη νέων τομέων στήριξης της οικονομίας, η οποία δύναται να επιτευχθεί μέσω της ενίσχυσης των διαύλων επικοινωνίας πεδίων όπως ο τουρισμός, η επιχειρηματικότητα, η έρευνα και η εκπαίδευση. Μάλιστα, η συνεργασία αυτή μπορεί να αποτελέσει πυρήνα μιας νέας οικονομικής ανασυγκρότησης και οδηγό προς μια βιώσιμη αναπτυξιακή πολιτική.

Παράλληλα, η Κύπρος και η Ελλάδα διαθέτουν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που μπορούν να τις καταστήσουν δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, για όλη τη διάρκεια του έτους. Άλλωστε, βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση, καθώς συνδυάζουν μοναδικά χαρακτηριστικά που έχουν τη δυναμική να τις αναδείξουν σε ισχυρούς τουριστικούς πόλους έλξης, για την προσέλκυση επισκεπτών από όλα τα μέρη της γης, σε ετήσια βάση. Προς την κατεύθυνση αυτή, οι προϋποθέσεις που θεωρώ πως μπορούν να καταλύσουν την έλευση επισκεπτών στο νησί, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, στηρίζονται σε 3 κύριους πυλώνες.

Την στρατηγική γεωγραφική θέση, τις ισχυρές και ποιοτικές υποδομές φιλοξενίας, και το σημαντικό, ακαδημαϊκό οικοσύστημα και θεσμικό πλαίσιο που ευνοεί την ανάπτυξη καινοτομίας, χαρακτηριστικά που αποτελούν παρακαταθήκες για την ουσιαστική ανάπτυξη της Χώρας.

ΚΕΠ αλλά με διαφάνεια

-Ποια η άποψη σας για το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα το οποίο τερματίστηκε μετά που έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από κάποιους με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η Κύπρος να καταδικαστεί από την ΕΕ;

Πρωτοβουλίες όπως εκείνη του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ) αποτελούν εγχειρήματα προς τη σωστή κατεύθυνση για τη βιώσιμη ανάπτυξη μιας Χώρας. Ωστόσο, επενδύσεις τέτοιου οικονομικού βεληνεκούς προϋποθέτουν τη συνετή, διαφανή και σωστή διαχείριση από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη διασφάλιση της ευρείας αποδοχής και αξιοπιστίας ενός τέτοιου προγράμματος και την αποφυγή προβλημάτων που θα μπορούσαν να ελλοχεύουν κινδύνους για το ίδιο το κράτος. Υπό το πρίσμα αυτό, θα ήταν απαραίτητος ο ριζικός επανασχεδιασμός του προγράμματος, με πιστή τήρηση των προτύπων και των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και το σχεδιασμό μηχανισμών διασφάλισης της διαφάνειας και της αξιοπιστίας του. Θεωρώ σημαντική την προσπάθεια επανασχεδιασμού, καθώς η παύση του ΚΕΠ, που συνεπάγεται δραματική πτώση της εισροής εξωτερικού κεφαλαίου στην Κύπρο, αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την επενδυτική δραστηριότητα και την ανάπτυξη στο νησί.

Εξίσου σημαντικό είναι να υπάρξει άμεση κινητοποίηση προς την κατεύθυνση αυτή, καθώς ένα επενδυτικό πρόγραμμα με το οικονομικό μέγεθος του ΚΕΠ επηρεάζει άμεσα την ανάπτυξη του τόπου, κυρίως μέσω της δημιουργίας χιλιάδων θέσεων εργασίας. Σε κάθε περίπτωση, ο ενδεχόμενος επανασχεδιασμός του επενδυτικού προγράμματος ή η δημιουργία ενός νέου προγράμματος, θα πρέπει να σχεδιαστεί με κύριο γνώμονα την προστασία της αξιοπιστίας της Χώρας.

Να διδασκόμαστε από χώρες που είναι μπροστά

-Τα προγράμματα του ιδρυμάτων έρευνας και καινοτομίας όπως το ΙδΕΚ της Κύπρου, πώς μπορούν να αξιοποιηθούν;

Διαχρονικά, η δημιουργία και η ενίσχυση εργαλείων για την επένδυση στην έρευνα, έχει οδηγήσει στην θεαματική ανάπτυξη των χωρών που τα υποστηρίζουν. Είναι πολύ σημαντικό, ειδικά στην εποχή των προκλήσεων που διανύουμε, χώρες όπως η Κύπρος και η Ελλάδα να ενισχύσουν τους μηχανισμούς χρηματοδότησης της έρευνας που διαθέτουν και να δημιουργήσουν νέα εργαλεία και ευκαιρίες, δίνοντας έμφαση στην επιστημονική αριστεία και την καινοτομία. Τέτοιες στρατηγικές αποτελούν ουσιαστικό μοχλό ανάπτυξης για τον πραγματικό μετασχηματισμό μιας οικονομίας.

Είναι σημαντικό να διδασκόμαστε από χώρες που επενδύουν διαχρονικά στην έρευνα και την καινοτομία, καθώς οι στρατηγικές αυτές τις οδήγησαν στη θεμελίωση ισχυρών οικονομιών.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι εκείνα της Σουηδίας, της Φιλανδίας, της Δανίας, και της Ολλανδίας, οι οποίες αποτελούν τους “innovation leaders” της Ευρώπης. Εξίσου σημαντικό είναι οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί μιας χώρας να βασίζονται σε επιτυχημένα μοντέλα, όπως εκείνο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC), που αναγνωρίζεται πλέον διεθνώς ως το «χρυσό» πρότυπο οργανισμού χρηματοδότησης της ερευνητικής αριστείας, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, ένα από τα κρίσιμα σημεία στα οποία η Κύπρος μπορεί να εστιαστεί, ώστε να διασφαλίσει ένα σταθερό αναπτυξιακό σχεδιασμό στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, είναι η συντονισμένη προσπάθεια για την ανάσχεση του “brain drain” και του “brain waste”. Προς την κατεύθυνση αυτή, ο μηχανισμοί στήριξης της έρευνας είναι ιδιαίτερα σημαντικοί καθώς έχουν τη δυναμική να διατηρήσουν στη Χώρα το πολύτιμο καιυψηλής στάθμης επιστημονικό δυναμικό που διαθέτει. Ουσιαστικά, η προτεραιοποίηση και η υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας αιχμής, σε εθνικό επίπεδο, μπορεί να αποτελέσει ουσιαστικό μοχλό ανάπτυξης για ανταγωνιστικότητας της Χώρας, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Συμπόρευση με τις εξελίξεις

Τι συστήνεται στις εταιρείες για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις μετά την πανδημία;

Η πανδημία έχει προκαλέσει στις περισσότερες εταιρείες μια απροσδόκητη και βαθιά ύφεση. Υπάρχουν εταιρείες που έχουν δοκιμάσει πολυάριθμες στρατηγικές επιβίωσης και ο κύκλος των εργασιών συνεχίζει να φθίνει ή δεν διαφαίνεται δρόμος ανάκαμψης. Βασική προϋπόθεση για μια επιτυχημένη πορεία ανάκαμψης θεωρώ ότι είναι η προσαρμοστικότητα και η συμπόρευση με τις εξελίξεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με γνώμονα την άμεση αξιοποίηση νέων εργαλείων που θεσμοθετούνται παγκοσμίως, έτσι ώστε να προσφέρει τις καλύτερες κατά το δυνατόν και ανταγωνιστικές υπηρεσίες. Επίσης, είναι εξίσου σημαντικό μια εταιρεία να προετοιμαστεί και να καθορίσει το βέλτιστο πλαίσιο για εξ αποστάσεως εργασία (collaboration tools, remote-working platforms, κ.λπ.) σε περίπτωση απρόσμενων μελλοντικών απειλών, ώστε να αποφύγει ενδεχόμενες αντίστοιχες καθυστερήσεις ή κρίσεις και να διασφαλίσει μια ουσιαστική και βιώσιμη ανάπτυξη. Παράλληλα, η υιοθέτηση πολιτικών επιχειρηματικής εξωστρέφειας, με στόχο τη διάθεση των προϊόντων και των υπηρεσιών μιας εταιρείας στις διεθνείς αγορές αποτελεί ασφαλή στρατηγική για την ανάπτυξή της. Τέλος, η συνεχής επικοινωνία και αξιοποίηση εργαλείων και μηχανισμών που προσφέρονται για την υποστήριξη της καινοτομίας και της μεταφοράς τεχνολογίας αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την βιώσιμη ανάπτυξη μιας εταιρείας.

Της Ηρώς Ευθυμίου