Μάρκος Κυπριανού: Είναι η ώρα η Βουλή να αφήσει ήσυχο το ΧΑΚ

Τι λέει για τα επενδυτικά δάνεια και για τη φορολογία των χαμένων του ΧΑΚ

Απερίσπαστος πρέπει να παραμείνει ο θεσμός του Χρηματιστηρίου επισημαίνει σε συνέντευξη του στη Stockwatch ο Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής Μάρκος Κυπριανού. Ο κ. Κυπριανού τοποθετείται επίσης ξεκάθαρα και στο επίμαχο θέμα της παράλληλης διερεύνησης των καταγγελιών και των παρατυπιών που ενδεχομένως έγιναν στην περίοδο 1999-2000 από την διερευνητική επιτροπή και την νομοθετική εξουσία και τάσσεται ανεπιφύλακτα ενάντια στην ανάμειξη της Βουλής στην διαδικασία αυτή.

Επίσης ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Οικονομικών μιλά:

Για την έλλειψη τεχνογνωσίας και την ανεπαρκή στελέχωση της Βουλής για εξειδικευμένα θέματα, για τα επενδυτικά δάνεια και για τη φορολογική μεταρρύθμιση. Σημαντική είναι και η παραδοχή ότι η βουλή κακώς το 1999 «χάρισε» τα υπερκέρδη του ΧΑΚ.



Ερ: Γίνεται συζήτηση τις τελευταίες μέρες για την αναγκαιότητα ύπαρξης δύο παράλληλων ερευνών για το Χρηματιστήριο, αυτή της ερευνητικής επιτροπής και αυτή των Επιτροπών Ελέγχου και Οικονομικών. Γιατί να υπάρχουν δύο παράλληλες διαδικασίες για το ίδιο θέμα;

Απ: Η Επιτροπή Οικονομικών που είχε την πρωτοβουλία και εισηγήθηκε τη δημιουργία της Ερευνητικής Επιτροπής είχε εξετάσει αρχικά την πιθανότητα να διεξάγει η ίδια την έρευνα. Η σκέψη όμως αυτή κρίθηκε λανθασμένη και γι’ αυτό εισηγηθήκαμε τη δημιουργία της Ερευνητικής Επιτροπής έχοντας υπόψη μας δύο σημεία. Πρώτον ότι μια τέτοια έρευνα θα πρέπει να έχει το στοιχείο της αντικειμενικότητας χωρίς πολιτικές σκοπιμότητες και δεύτερο θα χρειάζεται μεγάλο αριθμό εμπειρογνωμόνων, που θα βοηθήσουν στην έρευνα. Γι’ αυτούς τους δύο λόγους αποφασίστηκε να μην διεξάγει η Βουλή την έρευνα αλλά η Ερευνητική Επιτροπή.

Αυτό που δημιούργησε την ανάγκη επέμβασης της Βουλής ξανά είναι η καθυστέρηση που παρουσιάζεται στο έργο της Ερευνητικής Επιτροπής η οποία οφείλεται στην έλλειψη προσωπικού, στελεχών, και εξειδικευμένων τεχνοκρατών.

Εγώ προσωπικά διατηρώ έντονες επιφυλάξεις στο να αναλάβει η Βουλή τον ερευνητικό ρόλο και θα συζητήσω το θέμα με τον Πρόεδρο της Επιτροπής Ελέγχου. Πιστεύω ο ρόλος θα πρέπει να είναι ελεγκτικός και ανεξάρτητος αντιδίκων αρχών, είτε αυτή είναι η ερευνητική επιτροπή, ο γενικός εισαγγελέας, είτε κάποιο άλλο όργανο. Όμως επειδή έχουν λεχθεί πολλά, και για κόμματα και για βουλευτές και άλλους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχουν εμπλακεί στην ιστορία του Χρηματιστηρίου, πιστεύω ότι και η Βουλή θα πρέπει να μείνει έξω από την έρευνα και να αφήσει να το ερευνήσει το αρμόδιο όργανο.


Έλλειψη τεχνογνωσίας

Ερ: Σε ποιο βαθμό περιορίζει την Επιτροπή Οικονομικών η έλλειψη τεχνογνωσίας;

Απ: Η στελέχωση της Βουλής με τεχνοκράτες και εμπειρογνώμονες έχει μεγάλη σημασία για την ανεξαρτησία μας. Σήμερα αναγκαζόμαστε να υιοθετήσουμε τις συμβουλές και τις τεχνικές απόψεις της Κυβέρνησης, μια και δεν έχουμε δικούς μας εμπειρογνώμονες. Η Βουλή είναι αναγκασμένη να δέχεται τις εισηγήσεις των εμπειρογνωμόνων της Κυβέρνησης αφού δεν έχει δικούς της. Όταν ένα νομοθετικό σώμα έχει δικούς του τεχνοκράτες τότε μπορεί να εκφράσει ανεξάρτητη άποψη σε εισηγήσεις και νομοσχέδια της Κυβέρνησης.
Όσο αφορά το Χρηματιστήριο νομίζω όμως ότι θα είναι πραγματικά αδύνατο χωρίς τη συμβουλή και συμβολή τεχνοκρατών και εμπειρογνωμόνων να μπορέσουμε να βγάλουμε άκρη για το τι έγινε στο Χρηματιστήριο. Σίγουρα σε ένα βαθμό μπορούμε να εξετάσουμε τις πράξεις, τις πολιτικές ευθύνες κάποιων συγκεκριμένων αξιωματούχων. Όμως εάν οι απαντήσεις στην έρευνα είναι τεχνικού επιπέδου εξειδικευμένου δεν ξέρω αν έχουμε τη δυνατότητα ή εάν είναι ο ρόλος μας να αμφισβητήσουμε αυτές τις απαντήσεις.

Ερ: Δηλαδή, πόσους ερευνητές εργοδοτεί ή έχει στη διάθεσή της αυτή τη στιγμή η Επιτροπή Οικονομικών;

Απ: Κανένα. Έχει μόνο λειτουργούς που βοηθούν με την νομοθεσία. Είναι ένα θέμα που έχουμε δει επανειλημμένα. Έχουμε αποφασίσει σαν επιτροπή οικονομικών, στην τελευταία μας συνεδρία σαν επιτροπή, ότι θα ζητήσουμε την πρόσληψη με σύμβαση όμως, όχι επί μονίμου βάσεως, εμπειρογνώμονα για το Χρηματιστήριο τουλάχιστον σ’ αυτή τη φάση. Κάποιος, δηλαδή, που να μας δίνει συμβουλές όταν έχουμε θέματα που αφορούν το Χρηματιστήριο. Και μάλιστα έχουν γίνει δυο εισηγήσεις προς τη Βουλή που θα τις συζητήσουμε όταν ανοίξουμε ξανά, όμως δεν λύνεται εδώ το πρόβλημα.

Να σταματήσει η συχνή παρέμβαση της Βουλής στα του ΧΑΚ

Από την άλλη πλευρά, πιστεύω ότι σιγά και σταδιακά ήρθε η ώρα να σταματήσει η τόση συχνή παρέμβαση της Βουλής στο θεσμό του Χρηματιστηρίου. Έχουνε ήδη μπει δύο σοβαρά νομοθετήματα σε εφαρμογή - ειδικά αυτό της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και θα μπει και ο νόμος για τις ΕΠΕΥ, ελπίζω μέχρι το Φθινόπωρο - άρα πλέον το νομοθετικό πλαίσιο έχει μπει. Τα άτομα του Χρηματιστηρίου πρέπει να αφεθούν να ασχολούνται και να ρυθμίζουν τα του θεσμού με ανεξαρτησία και ευελιξία.

Φορολογία 1999: Η Βουλή υποχώρησε στη πίεση της μάζας

Ερ: Το Δεκέμβρη του 1999 η νομοθετική εξουσία «φοροαπάλλαξε» τα υπερκέρδη του ΧΑΚ για να μην εμποδίσει - ήταν το επιχείρημα - την υγιή ανάπτυξη του θεσμού του Χρηματιστηρίου. Δεν είναι άδικο ένας μεροκαματιάρης που πάει η ώρα 6 το πρωί δουλειά μέχρι τις 8 τη νύχτα να πληρώνει φόρο εισοδήματος ενώ κάποιος συμπολίτης του που πάει δουλειά μια δυο-ώρες και βγάζει δεκάδες χιλιάδες λίρες να μην φορολογείται επί των κερδών αυτών;

Απ: Ναι, είναι άδικο. Και είναι τα επιχειρήματα που συζητήθηκαν έντονα τότε που γινόταν η συζήτηση για την αλλαγή της φορολογίας. Βεβαίως έχει μπει το ‘τέλος’. Δηλαδή δεν απαλλάκτηκαν πλήρως αλλά άλλαξε η μορφή επιβάρυνσης…

Ερ: … με την οποία επιβαρύνονται όλοι όμως ανεξαιρέτως του αν κερδίζουν ή αν χάνουν…

Απ: Η όλη ιστορία άρχισε από την αδυναμία εισαγωγής ενός κεφαλαιουχικού φόρου ο οποίος δε θα είχε σχέση με το φόρο εισοδήματος και θα φορολογούσε τα κέρδη και τις ζημιές που θα γίνονταν από τις μετοχές. Η αδυναμία εισαγωγής αυτής της φορολογίας ήταν ως επί το πλείστον τεχνική και προέκυψε κάτω από την πίεση της τεράστιας μάζας του κυπριακού λαού που είχε εμπλακεί στο Χρηματιστήριο και νόμιζε ότι θα κέρδιζε συνέχεια. Η Βουλή υποχώρησε. Νομίζω ήταν λάθος και πρέπει κάπου να κοιτάζουμε πίσω και να παραδεχόμαστε - υποκύψαμε κάτω από τρομακτικές πιέσεις. Μπορώ να σας πω μάλιστα ότι ήταν και σε επίπεδο πλέον κομμάτων και όχι Επιτροπής Οικονομικών διότι πολλά ζητήματα ρυθμίστηκαν σε συσκέψεις κομμάτων εκτός Επιτροπής Οικονομικών παράλληλα με την συζήτηση ολομέλεια.

Βεβαίως το κράτος που μπορεί να είχε κάποια επιφύλαξη δεν είχε ένσταση διότι έχει εύκολο εισόδημα αφού το τέλος είναι εύκολα εισπρακτέο και δεν έχει κανένα διοικητικό κόστος. Όμως σίγουρα δημιουργεί αδικίες σε σχέση με φορολογίες εργαζομένων. Εγώ θα έλεγα ότι πιθανόν αυτή η απαλλαγή να δημιούργησε και άλλη στρέβλωση διοχετεύοντας με παράλογο τρόπο επενδύσεις στο Χρηματιστήριο, αποσκευών με το δέλεαρ ότι δε θα φορολογηθούν. Δηλαδή αν κάποιος μπορούσε επενδύσει παραγωγικότερα σε κάποια στιγμή τα χρήματά του αλλά φοβόταν το φόρο, τότε θα μπορούσε να ρίξει το Χρηματιστήριο για να γλιτώσει το φόρο με όλες τις στρεβλώσεις που θα δημιουργούσε αυτού του είδους η επενδυτική πολιτική.

Βεβαίως όλα αυτά ήταν μία ανορθόδοξη διευθέτηση σε μια ανορθόδοξη περίοδο. Το τέλος του Χρηματιστηρίου λήγει φέτος και θα πρέπει να αποφασιστεί και το έχουμε εντάξει κι αυτό το θέμα μέσα πλαίσια της φορολογικής μεταρρύθμισης άρα και εκεί θα συζητηθεί αυτό το θέμα. Οι θέσεις των κομμάτων, δε, είναι ότι θα πρέπει κατά προτίμηση είναι να βρεθεί λύση για εφαρμογή κεφαλαιουχικού φόρου ο οποίος να ενθαρρύνει τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις και να είναι πιο «τιμωρητικός» όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες και κερδοσκοπικές επενδύσεις.

Ερ: Υπάρχει και το επιχείρημα ότι ένας τρόπος να περιορισθεί η αδικία που δημιουργήθηκε από τη μη φορολόγηση αυτών των κεφαλαιουχικών κερδών είναι να φορολογούνται οι κεφαλαιουχικές ζημιές. Δηλαδή κάποιος που έχει χάσει χρήματα από το Χρηματιστήριο να αφαιρούνται αυτά τα χρήματα από το φορολογητέο του εισόδημα και επομένως το φορολογητέο του εισόδημα να είναι πολύ μικρότερο από ότι θα ήταν. Δηλαδή αν είχε εισόδημα £10.000 και έχασε £5.000 στο ΧΑΚ το φορολογητέο του εισόδημα να είναι £5.000. Αυτό γίνεται, για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εσείς πώς θα τοποθετούσασταν στο ενδεχόμενο να φοροαπαλλάξετε τις φορολογικές ζημιές;

Απ: Η βασική θέση είναι ότι καλύτερα να μην συνδυαστούν μεταξύ τους. Και όλοι αυτοί που τώρα θα ήθελαν να λαμβάνονται υπόψη ζημιές είναι όλοι αυτοί που τότε μας πίεζαν να ανεξαρτητοποιήσουμε πλήρως το Χρηματιστήριο από το φόρο εισοδήματος. Είναι ακριβώς τα ίδια άτομα. Δεν μπορεί όποτε μας συμφέρει να αλλάζουμε πολιτική και αρχή. Εκείνο που εμείς θέλουμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να βρούμε ένα φορολογικό θεσμό και κατά προτίμηση κεφαλαιουχικών κερδών αποκλειστικά για αυτές τις εισπράξεις που θα λαμβάνει υπόψη τα κέρδη και τις ζημιές μέσα στα πλαίσια και εκείνου του φόρου. Όχι σε συνδυασμό με το φόρο εισοδήματος.

Επενδυτικά χρέη

Ερ: Έχουν ασκηθεί πιέσεις ώστε να παγοποιηθεί η αποπληρωμή των επενδυτικών δανείων. Πόσο ρεαλιστική βλέπετε αυτή τη λύση;

Απ: Οι ίδιες οι Τράπεζες από μόνες τους έχουν δώσει αυτή τη δέσμευση και στον Υπουργό Οικονομικών και στη Βουλή. Εμείς το θέλουμε λίγο πιο θεσμοθετημένο για να ξέρει και ο κάθε οφειλέτης πού στέκει. Να μην υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Αναγνωρίζουμε βεβαίως το επιχείρημα των τραπεζών ότι αν υπάρχει κάποιος που έχει σοβαρούς οικονομικούς πόρους αλλά έτυχε να χάσει και στο Χρηματιστήριο θα είναι άδικο να παγοποιηθούν τα χρέη τους από τη στιγμή που έχει πολλά εισοδήματα με τα οποία άνετα θα μπορούσε να ξοφλήσει. Δηλαδή η θέση των Τραπεζών είναι ότι δεν θα εξετάζεται αποκλειστικά εάν κάποια οφειλή προέρχεται ή όχι από το χρηματιστήριο αλλά πρέπει να προβλέπεται και η οικονομική κατάσταση του οφειλέτη.

Εμάς μας ενδιαφέρει να βρούμε τρόπους να βοηθήσουμε άτομα με σοβαρά οικονομικά προβλήματα, με θέματα επιβίωσης, με θέματα ξεπουλήματος των περιουσιών τους για να ξοφλήσουν τα χρέη τους… Και επειδή δεν θα γίνει σε μια απόλυτη βάση δεν θα επηρεάσει την επικερδότητα των τραπεζών οι οποίες σε πολύ μεγάλο βαθμό θα μπορούν να δώσουν και τη δυνατότητα σ’ αυτούς τους προβληματικούς οφειλέτες αφού θα τα εισπράξουν έτσι κι αλλιώς.

Πρόβλημα οι τόκοι

Όμως το βασικό πρόβλημα είναι οι τόκοι. Και αυτό είναι που μας απασχολεί και αυτό είναι το πρόβλημα. Διότι ακόμα και εάν μια οφειλή δεν εισπραχτεί οι τόκοι τρέχουν. Πώς θα μπορέσει να εξοφληθεί το χρέος συν τους τόκους σε τρία-τέσσερα χρόνια; Είναι πάνω σ’ αυτό το θέμα που συζητούμε με τον Υπουργό Οικονομικών - σίγουρα οι τράπεζες είναι κερδοσκοπικοί οργανισμοί, δε θα χάριζαν τους τόκους. Θα πρέπει να βρεθεί όμως ένας τρόπος, ίσως με κάποια κίνητρα από το κράτος να βρεθεί μια λύση στο θέμα των τόκων.

Εκείνο όμως που θέλω να πω είναι ότι έχουν αρχίσει να ακούονται και πολλές αντιδράσεις και πρέπει εμείς να ενδιαφερόμαστε για το σύνολο του κυπριακού λαού και όχι μόνο για τους επενδυτές. Υπάρχει και μια μερίδα του λαού η οποία αντιδρά να αξιοποιηθούν οι φόροι τους για να επιχορηγηθεί μια συγκεκριμένη ομάδα που μπήκε στο Χρηματιστήριο ως επί το πλείστον με κερδοσκοπικό σκοπό και απέτυχε. Είναι εδώ που πρέπει να βρεθεί ένας συμβιβασμός.

Εκείνο όμως που έχει σημασία είναι ότι μπορεί κάποιοι να μπήκαν οικειοθελώς στο Χρηματιστήριο έστω και με κίνητρα κερδοσκοπικά όμως εάν αύριο οδηγηθεί σε χρεοκοπία ένα μεγάλο μέρος του κυπριακού λαού οι επιπτώσεις πάνω στο σύνολο της οικονομίας θα είναι μεγάλες. Επομένως δεν είναι μόνο θέμα αν θα ήταν δίκαιο ή άδικο αλλά και αν θα έχει επιπτώσεις γενικότερα πάνω στην οικονομία. Επομένως με τον ίδιο τρόπο που επιχορηγούνται άλλες ομάδες για τις πράξεις πολιτών με χρήματα φορολογουμένων έτσι και εδώ θα πρέπει να βρεθεί κάποια ενδιάμεση λύση. Όμως, είναι περίπλοκο το ζήτημα και σίγουρα θέλει περισσότερη μελέτη.

Ερ: Γνωρίζοντας αυτά που γνωρίζετε για το παρελθόν, το παρόν και για το μέλλον του θεσμό του Χρηματιστηρίου εσείς θα επενδύατε στο Κυπριακό Χρηματιστήριο;

Απ: Ναι, όμως με δύο όρους. Πρώτο ότι δε θα ήταν υπό την έννοια του τζόγου. Θα επένδυα σε συγκεκριμένες εταιρείες στο Χρηματιστήριο που έχουν προοπτική ανάπτυξης. Δηλαδή δεν θα κοίταζα αν μια μετοχή είναι πάνω ή κάτω και αν μου ψιθύριζαν αύριο ότι θ’ ανεβεί αλλά αν είναι μια μετοχή μιας εταιρείας που έχει προοπτική ανάπτυξης και επιτυχίας στο μέλλον και το δεύτερο φέρεται εις μακροπρόθεσμο. Δηλαδή δε θα ήταν με την έννοια του άμεσου κέρδους αλλά μια επένδυση που θα ξέρω ότι θα μου αποδώσει σε ένα πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα απ’ ότι είδαμε μέχρι σήμερα.