Α. Παναγιώτου, CYS: Γερές οι βάσεις του τομέα τυποποίησης

Για τις διεθνείς τάσεις στον τομέα των προτύπων, τις ανάγκες των stakeholders αλλά και για τις προκλήσεις του κλάδου, μίλησε η γενική διευθύντρια του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης, Αθηνά Παναγιώτου σε συνέντευξη της στη StockWatch.

Ο οργανισμός εργάζεται για τη βελτίωση των επιχειρηματικών επιδόσεων, σε σχέση με την παραγωγικότητα, τις πρακτικές διαχείρισης, την καινοτομία και την ανάπτυξη, αναφέρει.

Μιλά ακόμη για τις εξελίξεις στην τεχνολογία και το πώς το προφίλ κινδύνων διευρύνεται με αυτές, αλλά και για τις αλλαγές στον τομέα των προτύπων εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19.

Σημείωσε ότι ο τομέας έχει γερές βάσεις σε ότι αφορά στην προώθηση της συνεργασίας και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ εταίρων, τονίζοντας ότι γίνονται προσπάθειες για υπερπήδηση εμποδίων μέσα από τη συνεχή ετοιμασία προτύπων και προδιαγραφών για χρήση τους ανά το παγκόσμιο, με σκοπό τη διασφάλιση του πολίτη, του καταναλωτή.

Αναφέρεται ακόμη στον ρόλο των προτύπων στον χρηματοοικονομικό και οικονομικό τομέα, καθώς και στο πώς τα πρότυπα τυποποίησης συνδέονται με τις νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη.

Σε σχέση με τον τομέα του blockchain και των αποκεντρωμένων τεχνολογιών, η κ. Παναγιώτου αναφέρεται στο πεδίο συνεργασίας με αρμόδιους φορείς και επιχειρήσεις για τις εξελίξεις στην τυποποίηση, αλλά και στους μηχανισμούς που αξιοποιούνται για την προώθηση και στήριξη των φορέων στις δραστηριότητες της Εθνικής, Ευρωπαϊκής και Διεθνούς τυποποίησης.

Η κ. Παναγιώτου μιλά επίσης για την εφαρμογή των προτύπων σε συνάρτηση με την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, τον ρόλο των προτύπων στους στόχους της βιωσιμότητας της Κύπρου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και για την συμβολή τους στην αγορά εργασίας.

Της Μαρίας Κυριακίδου

Η συνέντευξη

Ερ.: Ποιες είναι οι διεθνείς τάσεις στον τομέα προτύπων για τις οποίες πρέπει να προετοιμάζονται οι επιχειρήσεις;

Απ.: Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει και ο ρυθμός αυτής της αλλαγής είναι πιο γρήγορος από ποτέ. Εμείς στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS), τον Εθνικό Οργανισμό της χώρας είμαστε πάντα έτοιμοι να αναδείξουμε το  σημαντικό ρόλο των προτύπων. Για το λόγο αυτό εξετάζουμε με συστηματικό τρόπο τις ανάγκες των ενδιαφερομένων μερών της Κύπρου (stakeholders) και ενθαρρύνουμε τη συνεχή ανατροφοδότηση, μέσα από το εθνικό σύστημα τυποποίησης αλλά και μαζί με τους Ευρωπαίους και Διεθνείς εταίρους μας. Με γνώμονα μας τις παγκόσμιες τάσεις και προκλήσεις στην τυποποίηση, εργαζόμαστε για τη βελτίωση των επιχειρηματικών επιδόσεων όσον αφορά την παραγωγικότητα, τις πρακτικές διαχείρισης, την καινοτομία, την ανάπτυξη, μέσα από τη δημιουργία και την εφαρμογή των προνοιών των προτύπων.

Καθώς η τεχνολογία ενσωματώνεται με όλο και περισσότερες πτυχές της ζωής μας, το προφίλ των κινδύνων που συνδέονται με την τεχνολογία διευρύνεται επίσης. Οι νέες εξελίξεις σε πολλά είδη τεχνολογιών θέτουν παράλληλα δυνητικά σημαντικές ηθικές προκλήσεις για την κοινωνία μας. Επίσης όλα γύρω μας κινούνται ραγδαία προς μια μετα-ψηφιακή εποχή. Οι αποκεντρωμένες τεχνολογίες  (distributed ledger), η τεχνητή νοημοσύνη, η εκτεταμένη πραγματικότητα (extended reality) και ο κβαντικός υπολογισμός (quantum computing) θα είναι το επόμενο σύνολο των αναδυόμενων τεχνολογιών που θα πυροδοτήσουν βαθιές αλλαγές, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να κάνουν τη διαφορά. Για όλα τα πιο πάνω υπάρχουν ή είναι σε διαδικασία εκπόνησης, πολλά νέα πρότυπα, τα οποία θα αποτελέσουν τα εργαλεία για εναρμόνιση των τεχνολογιών και συμμόρφωση με τις απαιτήσεις.

Επιπρόσθετα, η παγκόσμια χρήση ενέργειας αυξάνεται δραματικά σε μια εποχή που η μείωση των εκπομπών CO2 αποτελεί επείγουσα διεθνή προτεραιότητα. Ο μόνος δρόμος προς την επιτυχία για τις επιχειρήσεις, θα είναι μέσω τεχνολογικών, καινοτόμων λύσεων που θα οδηγήσουν σε εξοικονόμηση ενέργειας, σε πηγές ενέργειας χαμηλών ή και μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Ο φυσικός κόσμος έχει αλλάξει αμετάκλητα από τις ανθρώπινες ενέργειες και με τον αυξανόμενο παγκόσμιο πληθυσμό, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών είναι απαραίτητη για να ξεπεραστούν ορισμένες από αυτές τις προκλήσεις. Όλα αυτά και πάλι περιγράφονται σε αυτό που ονομάζουμε πρότυπα, δηλαδή σε έγγραφα προδιαγραφών, τα οποία στόχο έχουν να εναρμονίσουν τις απαιτήσεις αυτές ανά το παγκόσμιο.

Ερ.: Υπήρξαν αλλαγές στον τομέα των προτύπων εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας, του ουκρανικού πολέμου και των οικονομικών τους προεκτάσεων;

Απ.: Όταν ο COVID-19 έπληξε τον κόσμο, αποκάλυψε αδυναμίες σε συστήματα και οργανισμούς ανά τα παγκόσμιο. Τα πρότυπα έδωσαν τότε αρκετές λύσεις. Τόσο οι Ευρωπαϊκοί αλλά και οι Διεθνείς Οργανισμοί Τυποποίησης, είχαν ήδη παραδοτέα σε αρκετούς τομείς της υγείας αλλά δούλεψαν γρήγορα και εκπόνησαν προδιαγραφές με κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη της εξάπλωσης του Covid-19 σε πολλά επίπεδα όπως για παράδειγμα πρότυπο διαχείρισης της πανδημίας στην τουριστική βιομηχανία, νέα πρότυπα για μέσα ατομικής προστασίας, πρότυπο για ταυτοποίηση των πιστοποιητικών εμβολιασμού σε κινητές συσκευές κ.α. Σε σχέση το Ουκρανικό και λαμβάνοντας υπόψη ότι, το σύστημα τυποποίησης έχει γερές βάσεις σε ότι αφορά στην προώθηση της συνεργασίας και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ εταίρων, συνεχίζουμε τις προσπάθειες για υπερπήδηση σχετικών εμποδίων μέσα από τη συνεχή ετοιμασία προτύπων και προδιαγραφών για χρήση τους ανά το παγκόσμιο με σκοπό τη διασφάλιση του πολίτη, του καταναλωτή.

Ερ.: Ποιος ο ρόλος των προτύπων στον χρηματοοικονομικό και οικονομικό τομέα;

Απ.: Οι νέες τεχνολογίες έχουν εισβάλει για τα καλά στις καθημερινές ενασχολήσεις και επαγγελματικές υποχρεώσεις μας. Αναπόφευκτα έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν και στον χρηματοοικονομικό τομέα. O ψηφιακός χρηματοοικονομικός τομέας τίθεται ψηλά στις προτεραιότητες της τυποποίησης καθώς οι νέες τάσεις επιβάλλουν την υιοθέτηση μιας ενιαίας προσέγγισης όσον αφορά την προσφορά χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Τα πρότυπα διασφαλίζουν ότι τα άτομα και οι επιχειρήσεις μπορούν να απολαμβάνουν τα οφέλη μιας υπεύθυνης και βιώσιμης οικονομικής δραστηριότητας χωρίς φόβο και με ασφάλεια. Αναγνωρίζοντας τη σημασία που έχει η ελεύθερη διακίνηση υπηρεσιών για την παγκόσμια αγορά και οικονομία και την ελλειμματική, μέχρι πρότινος, παρουσία προτύπων που να θέτουν ενιαίες απαιτήσεις για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, οι Οργανισμοί Τυποποίησης δίνουν τα τελευταία χρόνια μεγάλη βαρύτητα στην εκπόνηση προτύπων στον τομέα αυτό έτσι ώστε να συνεισφέρουν στη ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα του χρηματοιοκονομικού τομέα με γνώμονα πάντοτε το κοινωνικό συμφέρον. Για παράδειγμα έχουν εκπονηθεί πρότυπα σχετικά με τη βιωσιμότητα αυτών των οργανισμών, τη διαχείριση του «πράσινου χρέους», των ανέπαφων συναλλαγών κτλ.  Τα οφέλη που αναπτύσσονται διασφαλίζουν θετικό αντίκτυπο τόσο στους καταναλωτές όσο και στις επιχειρήσεις. Από τη μία οι καταναλωτές αυξάνουν την εμπιστοσύνη τους προς τις υπηρεσίες που τους προσφέρονται και από την άλλη οι επιχειρήσεις, που τα εφαρμόζουν έχουν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους καθώς έχουν στη διάθεσή τους χρήσιμα εργαλεία για να ανταποκριθούν σε περιπτώσεις κρίσεων και να βγούν πιο ανθεκτικές. Ο ρόλος των προτύπων επηρεάζει την αγορά και την οικονομία γενικότερα αφού ενθαρρύνει τον υγιή ανταγωνισμό, προστατεύει τα δικαιώματα των καταναλωτών και συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη και τεχνολογική αναβάθμιση μιας χώρας.

Ερ.: Πώς συνδέονται τα πρότυπα τυποποίησης με τις νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη κ.λπ. Αξιοποιούνται επαρκώς τα νέα τεχνολογικά εργαλεία;

Απ.: Η ταχύτητα και η ποιότητα της καινοτομίας έχουν καταστεί ζωτικής σημασίας για την επιβίωση σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές αγορές. Από τα πρωτοποριακά προϊόντα και τις υπηρεσίες, διαφαίνεται πώς τα πρότυπα συμβάλλουν και βοηθούν επιχειρήσεις και οργανισμούς να προωθήσουν τις μεγάλες ιδέες τους. Η τεχνητή νοημοσύνη (AI), μια τεχνολογία που αλλάζει το παιχνίδι επηρεάζει και διαμορφώνει το μέλλον μας. Η τεχνολογία blockchain η οποία παρέχει λύσεις για ασφαλείς συναλλαγές σε πραγματικό χρόνο σε διαφορετικούς τομείς και κλάδους, θα φέρει αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις σήμερα. Το Internet of Things (IoT) έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο και ενώ αρχίζουμε να βλέπουμε τον απίστευτο αντίκτυπό του, βρισκόμαστε ακόμα πολύ στην αρχή του ταξιδιού μεταμόρφωσης. Καθώς λοιπόν η τεχνολογία συνεχίζει να εξελίσσεται, το ίδιο ισχύει και για τους τρόπους με τους οποίους ο κόσμος δραστηριοποιείται, συνεργάζεται και καταναλώνει. Σύμφωνα με πηγές του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO), μέχρι το 2025, δεκάδες δισεκατομμύρια έξυπνες συσκευές θα συλλέγουν, θα αναλύουν και θα μοιράζονται δεδομένα για να επιτρέψουν σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των πολιτών, των κοινωνιών και των οικονομιών. Παρόλο που αυτές οι τεχνολογίες αλλάζουν τη ζωή μας, τα πρότυπα που δημιουργούνται σήμερα επικεντρώνονται στους ανθρώπους ως κύριους χρήστες. Ενώ τα πρότυπα μπορούν να διαβαστούν από υπολογιστές, δεν μπορούν να ερμηνευτούν και επομένως να υποβληθούν σε πλήρη επεξεργασία από μηχανές. Επομένως, με την έλευση των νέων τεχνολογιών οι οποίες διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο ζούμε και εργαζόμαστε, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι νέα εργαλεία έχουν εμφανιστεί. Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά στην ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στις διαδικασίες εκπόνησης αλλά και προώθησης της χρήσης των προτύπων ανά το παγκόσμιο.

Ερ.: Υπάρχει συνεργασία με αρμόδιους φορείς και επιχειρήσεις για εφαρμογή προτύπων σε ότι αφορά τον τομέα του blockchain και των αποκεντρωμένων τεχνολογιών

Απ.: Στον CYS δίνουμε τη δυνατότητα σε ενδιαφερόμενους και εμπειρογνόνωμες από τους δημόσιους, ιδιωτικούς φορείς της Κύπρου καθώς και από την ακαδημαϊκή κοινότητα να διαμορφώνουν αλλά και να ενημερώνονται για τις εξελίξεις της τυποποίησης. Για το σκοπό αυτό, ο CYS έχει εφαρμόσει μηχανισμούς, μέσα από τους οποίους προωθεί και στηρίζει τη συμμετοχή φορέων στις δραστηριότητες της Εθνικής, Ευρωπαϊκής και Διεθνούς τυποποίησης. Στα πλαίσια της πολυδιάστατης συνεισφοράς του στην τυποποίηση, ο CYS ενθαρρύνει τη συνεργασία και στον τομέα του blockchain και των αποκεντρωμένων τεχνολογιών, συμβάλλοντας έτσι ενεργά στη μεταφορά τεχνογνωσίας.

Ειδικότερα μέσα από την δημιουργία της αντανακλαστικής επιτροπής του CYS ‘Blockchain and Distribute Ledger Technology (DLT)’ η οποία παρακολουθεί τις δραστηριότητες των τεχνικών επιτροπών σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο και τις εξελίξεις στην τυποποίηση της τεχνολογίας Blockchain στοχεύουμε στην ενημέρωση και εμπλοκή περισσότερων αρμόδιων φορέων και εμπειρογνωμόνων.

Η διεθνής επιτροπή “ISO/TC 307, Blockchain and distributed ledger technologies”, έχει δημιουργηθεί για να καλύψει την αυξανόμενη ανάγκη για τυποποίηση σε αυτόν τον τομέα παρέχοντας διεθνώς συμφωνημένους τρόπους συνεργασίας για τη βελτίωση της ασφάλειας, της ιδιωτικής ζωής και τη διευκόλυνση της παγκόσμιας χρήσης της τεχνολογίας μέσω καλύτερης διαλειτουργικότητας.

Το blockchain και οι αποκεντρωμένες τεχνολογίες είναι αναδυόμενος τομέας της ανάπτυξης και της οικονομίας. Για τον σκοπό αυτό ο CYS στο πλαίσιο της αποστολής του για ενημέρωση του κοινού για τον ρόλο των προτύπων, πραγματοποιεί δράσεις όπως ενημερωτικές ημερίδες, σεμινάρια και διαλέξεις με την συνεργασία αρμόδιων φορέων και της πολιτείας. Τον περασμένο μήνα φιλοξενήθηκε στην Κύπρο η συνέδρια της πιο πάνω επιτροπής στα πλαίσια μίας εβδομάδας  Βlockchain week η οποία σκοπό είχε να προωθήσει την ενεργότερη εμπλοκή στις δραστηριότητες τυποποίησης των αρμόδιων φορέων και επιχειρήσεων.

Ερ.: Πώς εφαρμόζονται τα πρότυπα τυποποίησης σε συνάρτηση με την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση;

Απ.: Ο αριθμός των πιθανών πηγών ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα 30 χρόνια, καθώς οι τεχνολογικές καινοτομίες στην παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας καθιστούν τις ανανεώσιμες πηγές της και τις μπαταρίες νέας γενιάς φθηνότερες και πιο αποδοτικές. Οι αλλαγές στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η ανάπτυξη στις αναπτυσσόμενες χώρες και η περιφερειοποίηση των ενεργειακών συστημάτων, θα δημιουργήσουν το σκηνικό για μελλοντικές εξελίξεις στον τομέα με νέες ανάγκες και νέες προτεραιότητες. Τα πρότυπα συμβάλουν ενεργά στη μετάβαση για καθαρές μηδενικές εκπομπές. Παρουσιάζουν μια συναρπαστική λύση που προσφέρει όχι μόνο περιβαλλοντικά οφέλη αλλά και οικονομικά, κοινωνικά και πλεονεκτήματα υγείας. Η αποτυχία δράσης γρήγορα και αποφασιστικά ενέχει τον κίνδυνο καταστροφικής αλλαγής του κλίματος, συμπεριλαμβανομένων των ακραίων καιρικών φαινομένων, της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, της απώλειας βιοποικιλότητας και των διαταραχών στον εφοδιασμό τροφίμων και νερού όπως είναι σε όλους μας γνωστό. Τα πρότυπα έχουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο καθώς ο κόσμος ενώνεται για να αντιμετωπίσει αυτήν την πρόκληση. Παρέχουν ένα θεμέλιο εμπιστοσύνης και συναίνεσης πάνω στο οποίο μπορούμε να συνεργαστούμε για να εφαρμόσουμε την ενεργειακή μετάβαση και τα παραδείγματα είναι ήδη πολλά.

Ερ.: Ποιος ο ρόλος των προτύπων στους στόχους βιωσιμότητας Κύπρου και Ευρωπαϊκής Ένωσης; Χρειάζονται αλλαγές ή επιπλέον δράσεις;

Απ.: Τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα είναι καίριας σημασίας για τη στήριξη της μετάβασης σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον για όλους. Μέσω ενός νέου ειδικού διαδικτυακού εργαλείου, οι Ευρωπαϊκοί και Διεθνείς Οργανισμοί Τυποποίησης, έχουν χαρτογραφήσει τα πρότυπα άμεσης συνεισφοράς στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ), έχοντας καταγράψει πως συμβάλλουν σε κάθε στόχο ξεχωριστά. Στο πλαίσιο αυτό, τα εθελοντικά πρότυπα μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο καθώς διευκολύνουν τη μετατροπή των φιλοδοξιών σε συγκεκριμένες δράσεις: προσφέρουν κοινούς και σαφείς κανόνες και προδιαγραφές, οι οποίοι ως εκ τούτου, προωθούν τη διάδοση των βέλτιστων πρακτικών. Πολύ πρόσφατα έχει συσταθεί σε Διεθνές επίπεδο, η τεχνική επιτροπή τυποποίησης ISO/PC 343, η οποία έχει ως κύριο στόχο την εκπόνηση προτύπου το οποίο θα καθορίζει τις απαιτήσεις για ένα Σύστημα Διαχείρισης Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης με σκοπό ο οργανισμός που θα χρησιμοποιήσει το πρότυπο να είναι σε θέση να βελτιώσει το έργο και τις επιδόσεις του σε σχέση με τους ΣΒΑ, να διαχειρίζεται τις ευθύνες του με συστηματικό τρόπο ώστε να συμβάλλει στους πυλώνες της βιωσιμότητας και να δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης στους υφιστάμενους και μελλοντικούς ενδιαφερόμενους φορείς.

Ερ.: Ποια η συμβολή των προτύπων στην αγορά εργασίας και πώς επηρεάζονται από την πρακτική της τηλεργασίας;

Απ.:  Ο κόσμος της εργασίας αλλάζει γρήγορα. Η αναταραχή που προκλήθηκε από την πανδημία, την ενεργειακή κρίση, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την πράσινη μετάβαση, έχουν προκαλέσει ριζικές και γοργές αλλαγές στον χώρο εργασίας παγκοσμίως, ειδικότερα όταν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο τι επιδιώκουν οι εργαζόμενοι και τι πράττουν οι εργοδότες τους. Καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες χρησιμοποιούν ψηφιακές διαδικασίες και νέες μορφές εργασίας μεταξύ αυτών και η τηλεργασία, οι εταιρείες θα αναγκαστούν να επενδύσουν ενεργά στις οριζόντιες δεξιότητες (soft skills) των εργαζομένων τους. Οι νέες αυτές μορφές εργασίας οδηγούν στην ανάγκη για αλλαγή κουλτούρας εργασίας και δεξιοτήτων για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων των οργανισμών και οι ισχυρές ανθρώπινες δεξιότητες χρήζουν ανάπτυξης. Η διεθνής τεχνική επιτροπή τυποποίησης, ISO/TC 260, είναι αρμόδια για την εκπόνηση προτύπων στον τομέα της διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού. Υπό την εποπτεία της αναπτύσσονται πρότυπα που έχουν άμεση σχέση με την αγορά εργασίας και βασίζονται στις τάσεις της εποχής και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Στην παρούσα φάση βρίσκονται υπό εκπόνηση πρότυπα σχετικά με τη διαφορετικότητα και τη συμμετοχικότητα στο εργασιακό περιβάλλον, καθώς και ένα σύστημα διαχείρισης για την καταλληλότερη διοίκηση των ανθρωπίνων πόρων. Μέσω των προτύπων αυτών προσφέρεται μια κοινή γραμμή πλεύσης και κατεύθυνσης προς στους εργοδότες δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αλλάξουν την οργανωσιακή κουλτούρα τους και να θέσουν σε εφαρμογή σχέδια δράσης για να εξοπλίσουν τους οργανισμούς τους με όλα τα απαραίτητα εφόδια για ό,τι έρχεται.