24/10/2023 07:58
Καθησυχαστικός ότι στον προϋπολογισμό του 2024 υπάρχει «μαξιλαράκι» για αντιμετώπιση ενδεχόμενου πλήγματος στην οικονομία της Κύπρου από τον πόλεμο στο Ισραήλ, εμφανίσθηκε χθες ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός στη Βουλή.
Κατά την χθεσινή έναρξη της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού του 2024, του πρώτου προϋπολογισμού της κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη, δήλωσε πως λόγω του ότι διανύουμε μια περίοδο συνεχών αρνητικών εξελίξεων και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίζουμε κάθε εξέλιξη, ο προϋπολογισμός προνοεί πλεόνασμα €659 εκατομμυρίων, που αντιστοιχεί στο 2,2%, παρότι όταν ετοιμάστηκε δεν είχε ξεκινήσει η κρίση στην Μέση Ανατολή.
Συγκεκριμένα, απαντώντας σε ερώτηση κατά πόσον υπάρχει «μαξιλαράκι» σε περίπτωση που υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «ο προϋπολογισμός είναι πλεονασματικός, υπάρχει το μαξιλαράκι 2,2% του ΑΕΠ και το πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ για να αντιμετωπίζουμε απρόβλεπτες αρνητικές καταστάσεις και για να μπορούμε να εφαρμόζουμε κοινωνική πολιτική και να ικανοποιούμε τους δείκτες χρέους που πρέπει να μειωθούν μεσοπρόθεσμα στο 60%».
Σημαντικός βαθμός αβεβαιότητας
Επικαλούμενος το μακροοικονομικό σενάριο, ο κ. Κεραυνός τόνισε πως «οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας μεσοπρόθεσμα παραμένουν θετικές με σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας, ιδιαίτερα μετά την κρίση στο Ισραήλ».
Από την πλευρά του ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Κωνσταντίνος Ηροδότου, μιλώντας επίσης ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής Οικονομικών, δήλωσε ότι υπάρχει αβεβαιότητα ως προς τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία οι οποίες θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια, την ένταση και την έκταση του πολέμου.
Δήλωσε ακόμα ότι το κυπριακό τραπεζικό σύστημα είναι ανθεκτικό, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι είναι σε θέση, προς το παρόν, να ανταπεξέλθει σε μια ενδεχόμενη κρίση.
Αναφέρθηκε στον δείκτη κάλυψης ρευστότητας που ανέρχεται στο 327% και είναι υπερδιπλάσιος του μέσου όρου της ευρωζώνης, ενώ ο Δείκτης Κύριων Κεφαλαίων Κατηγορίας 1 (CETI1) του κυπριακού τραπεζικού συστήματος βρίσκεται στο 18,9% σε σύγκριση με 15,9% που είναι ο μέσος όρος της ευρωζώνης.
Με το σταγονόμετρο τα στεγαστικά δάνεια
Σύμφωνα με στοιχεία που κατάθεσε στην Βουλή ο κεντρικός τραπεζίτης, σημαντική μείωση που φτάνει το 30% παρουσιάζει το ύψος των νέων στεγαστικών δανείων που παραχωρήθηκαν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Ο κ. Ηροδότου ανέφερε ότι η μείωση οφείλεται εν μέρει στα υψηλά επιτόκια, τα οποία σημείωσαν αλλεπάλληλες αυξήσεις κατά το πρώτο εξάμηνο τους τρέχοντος έτους.
Είπε συγκεκριμένα, πως τα νέα στεγαστικά δάνεια τους πρώτους έξι μήνες του έτους μειώθηκαν στα €469 εκατ. σε σύγκριση με €700 εκατ. την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Υποστήριξε εξάλλου, όσον αφορά τα επιτόκια για νέα δάνεια, ότι οι κυπριακές τράπεζες συγκρίνονται ευνοϊκά με τον μέσο όρο της ευρωζώνης, σε αντίθεση με τα επιτόκια καταθέσεων.
Την ίδια ώρα, ο κ. Ηροδότου ανέφερε ότι ο συνολικός δανεισμός στο πρώτο μισό του έτους κινήθηκε στα ίδια περίπου επίπεδα με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου χρόνου και συγκεκριμένα ότι παραχωρήθηκαν €2,08 δισ. νέων δανείων. Σημείωσε ότι την αντίστοιχη περίοδο του 2022 παραχωρήθηκαν δάνεια ύψους €2 δισ.
Όσον αφορά τα υφιστάμενα δάνεια (στοιχεία τέλος Δεκεμβρίου 2022), ο κ. Ηροδότου είπε πως μόνο το 13% είναι με σταθερό επιτόκιο. Το 44,4% υφιστάμενων δανείων συνδέονται με το Euribor, που επηρεάζονται σημαντικά από την αύξηση των επιτοκίων, ενώ το 30% περίπου είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο, αλλά στη βάση του βασικού επιτοκίου της τράπεζας, που είναι λιγότερο ευαίσθητα στις αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ.
ΜΕΔ και εκποιήσεις
Ο κ. Ηροδότου επεσήμανε ακόμη, ότι μέχρι τον Ιούλιο του 2023 δεν καταγράφηκε εισροή μη εξυπηρετούμενων δανείων, με τον δείκτη των ΜΕΔ για το κυπριακό τραπεζικό σύστημα να βρίσκεται στο 8,7%. Σημείωσε ότι τα δάνεια που βρίσκονται στο στάδιο 2, που θεωρείται ο προθάλαμος πριν την ταξινόμηση ενός δανείου ως ΜΕΔ, παρουσίασαν μείωση 6,9% το πρώτο μισό του έτους.
Ανάφερε επίσης, ότι κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2023 και εν μέσω των υψηλών επιτοκίων, οι επαναδιαπραγματεύσεις και αναδιαρθρώσεις δανείων πλησίασαν τα €3 δισεκατομμύρια, σε σύγκριση με €1,4 δισ. την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Από την πλευρά του, ο Υπουργός Οικονομικών αναφερόμενος στην επικείμενη λήξη της περιόδου για αναστολή των εκποιήσεων πρώτης κατοικίας, είπε ότι η κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει πακέτο μέτρων και «έχουμε προχωρήσει σε ένα νέο νομοσχέδιο για διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου», προσθέτοντας ότι «παραμένουν να γίνουν κάποιες διαβουλεύσεις και θα είμαστε έτοιμοι πριν εκπνεύσει η προθεσμία μη εκποίησης πρώτης κατοικίας να κατατεθούν στην Βουλή».
«Το νομοσχέδιο θα συνάδει με όσα συνταγματικά, νομικά και θεσμικά επιτρέπονται», ενώ «έχουν ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη οι απόψεις από όπου και αν έχουν εκφραστεί», πρόσθεσε.
Προβληματισμός για το «timing» πράσινής φορολογίας
Όσον αφορά την πράσινη φορολογία, ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι αν και πρέπει να πάμε στην πράσινη μετάβαση, «από την άλλη είναι παρανοϊκό την ώρα που υπάρχει ακρίβεια και αύξηση τιμών στα καύσιμα και η κυβέρνηση εφαρμόζει μέτρα αντιμετώπισης της αύξησης των τιμών, να μπαίνουν και επιπρόσθετες φορολογίες».
«Ο προγραμματισμός σε συνέχεια μελετών εμπειρογνωμόνων που είχε προσφύγει το ΥΠΟΙΚ ήταν αυτές οι φορολογίες να μπουν από τον Δεκέμβριο και το έχουμε μεταφέρει για αρχές του 2024 και οι προσπάθειες συνεχίζονται για να δούμε πως μπορεί να αντιμετωπιστεί το θέμα» και «να μην προκύψουν πρόσθετα βάρη», κυρίως στα μεσαία νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ανέφερε.